Nexperia geldt al jaren als een roofridder van Europese tech
Ruim een jaar geleden leek de groei van de Nederlandse tak van Nexperia omstuimig te zijn. De vestiging van het Chinees-Nederlandse bedrijf pompte 200 miljoen dollar in zijn productielocatie in Hamburg. De investering was nodig om de groeiende vraag naar efficiënte halfgeleiders voor energie op de lange termijn te kunnen bijbenen. Twee jaar daarvoor was de kleine Delftse chipmaker Nowi overgenomen.
De veelbelovende groei van de Nederlandse chipindustrie lijkt nu in de knop gebroken te zijn. In plaats van groei en bloei is Nijmegen het epicentrum geworden van een geopolitieke handelsoorlog die over de hele wereld raast. De wereldwijde autoindustrie siddert nu de Chinese overheid een exportverbod heeft opgelegd voor Nexperia, dat wereldwijd zes fabrieken telt.
Aan de kant schuiven
Even de feiten weer op een rij. Een week geleden schoof de minister van Economische Zaken de Chinese topman van Nexperia Nederland aan de kant en droeg de aandelen over aan een andere partij. Niet alleen het Chinese moederbedrijf Wingtech was furieus, de hele Chinese staat stond op de acherste benen. Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken liet weten dat het land zich verzet tegen het “oprekken van het begrip nationale veiligheid” en voegde eraan toe dat China “vastbesloten is om zijn legitieme en wettelijke rechten en belangen te verdedigen”.
Zo lijkt het alsof de situatie rond de Nederlandse chipindustrie in een week 180 graden is gedraaid. In werkelijkheid zijn er al jaren zorgen over het bedrijf, met name over de eigenaar, het Chinese bedrijf Wingtech. Zorgen die niet alleen in Nederland bestaan, maar ook in elders in Europa.
Inpikken van technologie
Wingtech wordt ervan verdacht om als een soort Chinese roofridder Europese techbedrijven over te nemen om de technologie in te pikken en te verhuizen naar eigen land. Dat is vooral ongewenst omdat chipproductie van strategische belang wordt gezien in Europa.
Dit wantrouwen past bij de argusogen waarmee Europese overheden kijken naar Chinese kopers. Duitsland beriep zich vorig jaar op nationale veiligheidsredenen om een streep te zetten door de overname van een dochter van gasturbinebedrijf MAN Energy Solutions aan een Chinees bedrijf.
In 2022 leidde de verkoop van de haven van Hamburg aan een Chinese partij tot beroering in Duitsland. De Chinese koper is een dochteronderneming van de China State Shipbuilding Corporation, die motoren maakt voor Chinese oorlogsschepen. De Duitse regering noemde de technologie van het turbinebedrijf relevant voor het beschermen van de openbare veiligheid.
Het begon al in 2016
Dat Nexperia het leven zuur wordt gemaakt is dus allerminst iets nieuws. De al dan niet vermeende ‘plundertocht’ van de Chinese eigenaar begon in 2016, toen het techbedrijf NXP zijn divisie voor diodes en transistors verkocht aan een paar Chinese investeerders. Drie jaar later verkochten die het onderdeel, dat toen Nexperia heette, aan Wingtech, het huidige Chinese moederbedrijf
Nexperia deed daarna twee Europese overnames. Een daarvan, in Engeland, is onder dwang teruggedraaid in 2023. De vrees was dat door de overname van Newport Faber Fab technologische expertise van het VK in handen van de Chinese overheid zou vallen. Met een beroep op de staatsveiligheid werd de deal tenietgedaan. Newport Faber Fab is de grootste fabrikant van chips in Groot-Brittannië.
Militaire goederen
De tweede overname was die van Nowi, een start-up uit Delft. Ondanks de zorgen en pogingen de deal te blokkeren, kwam die er toch. De wetgeving schoot tekort om in te grijpen, ondanks de twee jaar geleden ingevoerde Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames (vifo). Maar deze wet bood onvoldoende grond voor nader onderzoek naar deze specifieke overname, omdat die uitsluitend betrekking heeft ‘dual-use’ technologie en/of militaire goederen. De producten van Nowi vallen niet in deze categorie.
Dit keer heeft de Nederlandse overheid een andere wet gevonden om Nexperia de voet dwars te zetten. Het gaat om de Wet beschikbaarheid goederen, die stamt uit 1952 en nooit eerder is ingezet. Deze wet geeft ministers de bevoegdheid om in voorbereiding op eventuele noodsituaties bevelen te geven om te garanderen dat cruciale producten beschikbaar blijven. In dit geval zijn dat de chips die Nexperia maakt.
Internationale advocaten
Hoe nu verder? Nexperia is nog niet klaar met de Europese mogendheden. Na het overnameverbod in Engeland stapte Wingtech naar de rechter. Daar is verder niets meer over gehoord. Ook nu heeft Wingtech internationale advocaten in de arm genomen om Nexperia uit Nijmegen terug te krijgen. In een brief aan het personeel uit Nijmegen stelt de Chinese eigenaar nog steeds de baas te zijn.
Maar het echte probleem gaat niet over Chinese bedrijven die hier de boel opkopen, zo klinkt het al wat langer. Het echte vraagstuk is het gebrek aan Europese investeerders in de techsector. “Er zijn te weinig van dit soort investeerders in Nederland, waardoor de investeringen wat minimaal zijn en je niet de versnelling kunt maken die nodig is”, verzuchtte COO en medeoprichter Roland van Vliet van Nearfield Instruments in 2023. Een jaar later zou het bedrijf 135 miljoen aan investering ophalen.
Een jaar later klonk dezelfde waarschuwing van Antanas Laurutis, CEO van Altechna, een internationale fabrikant van laseroptiek gevestigd in Litouwen. Het bedrijf, eigendom van venture capital-fonds LitCapital, nam onlangs het Alpine Research Optics (ARO) in de VS over. Hij noemt het risico van Europese bureaucratie dat techbedrijven naar de VS of Azië verhuizen. Daar zijn gewoon veel meer investeerders in technologie aanwezig.
