Wel of niet doen: Chinese koopwoede aanpakken

De Duitsers doen het, net als de Fransen. En natuurlijk de Amerikanen. Buitenlandse vijandige overnames van grote nationale bedrijven tegenhouden. Nederland, als traditioneel open handelsland, niet. Waardoor bijvoorbeeld China vrijuit kan shoppen in de schatkamer van ons bedrijfsleven. En dat doen ze dus ook.
Op nucleaire installaties en militaire objecten na, is elk kroonjuweel te koop.

De boodschap van M&A Forum in april vorig jaar is duidelijk: de Chinezen zijn niet onderweg, ze zijn allang hier. Het pleidooi van topambtenaar Maarten Camps in zijn ESB nieuwjaarsartikel om internationale overnames alleen toe te staan bij een gelijk speelveld snijdt dan ook hout. Want waarom de poorten wijd open laten voor Beijing als ‘wij’ omgekeerd worden geweerd?

Overname-advocaat Roger van Bijnen werkt met 25 Chinese medewerkers in Beijng en Shanghai. Het grote MKB, maar ook beursgenoteerde ondernemingen vragen hem advies. Over Nederland als populair winkelcentrum voor China: “Het verbaast de Chinezen hoe gemakkelijk ze assets kunnen kopen. In veel Chinese industrieën heb je overheidsgoedkeuring nodig voor een buitenlandse overname. In sommige mag je als buitenlander helemaal niet investeren. Het dient daarom twee kanten op te werken.”

Precies zoals EZ-topambtenaar Maarten Camps in zijn artikel bepleit. “Je kan in Nederland bijna alles kopen. Dat begrijpen de Chinezen zelf ook niet. Dat zou best wat strenger mogen. Verder worden Chinese staatsbedrijven aangestuurd ten voordele van China Inc. Als Europese consument zou ik me daarom zorgen maken als Chinese staatsbedrijven samen 80 procent van de markt in handen zouden hebben. Buiten dat zijn cross borderinvesteringen goed voor iedereen. Wij willen ook investeren in China, dus waarom zouden Chinese bedrijven niet in Europa mogen zitten?”

Maar dan moet Beijing die buitenlandse wens tot investeren in China eerst honoreren. Oog om oog, tand om tand? ASML-topman Peter Wennink vorig jaar in Buitenhof, kort nadat er jacht wordt gemaakt op Nederlandse reuzen als Unilever en AkzoNobel: “In de VS, Duitsland of Frankrijk knippert niemand met de ogen als de politiek een dik kruis zet wanneer er een groot nationaal bedrijf wordt overgenomen. Wij moeten daar niet naïef in zijn.”

Ook Brussel heeft de Chinese overnames in het vizier. Volgens EU-commissaris voor banen en groei Jyrki Katainen zijn particuliere investeringen welkom, maar is hij beducht op oneerlijke concurrentie. En, net als topambtenaar Camps, streeft hij naar een gelijk speelveld voor bedrijvenkopers op de EU-markt. De zorg komt voort uit het staatsplan China Manufacturing 2025, waarin Beijing eigen bedrijven aanspoort om leidende marktposities in de wereld te veroveren.

Aanpak van de Chinese koopwoede

Maar, als zo vaak, wordt de aanpak van de Chinese koopwoede gefrustreerd door onderlinge Europese verdeeldheid. Tegenstanders: de Scandinavische landen en Nederland! Terwijl het demissionaire kabinet, lees minister Henk Kamp, onze nationale trots juist had willen beschermen tegen vijandige overnames. De Franse president en voormalig M&A bankier Emmanuel Macron, fervent voorstander van een muur tegen de Chinezen, is not amused.

‘Scherp zijn bij vervagende grenzen’, het pleidooi van EZ-topambtenaar Maarten Camps, lijkt op een verkapt advies aan het kabinet: “China zal de komende decennia de plaats van de Verenigde Staten overnemen als grootste economie van de wereld. Het land krijgt een eigen sturingsmodel, waarin de overheid een actievere rol in het economische verkeer speelt dan bij ons het geval is, mede gebaseerd op geopolitieke overwegingen. Traditionele partners, zoals de VS en het Verenigd Koninkrijk, herpositioneren zich en stellen nadrukkelijker de belangen van het eigen bedrijfsleven voorop. Hier vragen vervagende grenzen om nieuwe spelregels.”