“Chinezen geven geen cadeautjes weg”
Chinese investeringen in het buitenland bereikten afgelopen jaar een record. Buitenlandse projecten ontvingen in totaal 200 miljard dollar aan Chinees kapitaal. Zo blijkt uit een onlangs verschenen rapport van advocatenkantoor Baker McKenzie. Ongeveer de helft van de investeringen (94,2 miljard dollar) vloeide naar Europa en Noord-Amerika. De gemiddelde dealwaarde van Chinese investeringen in Europa verdubbelde ruim tot 290 miljoen dollar ten opzichte van een jaar eerder (2015: 120 miljoen dollar).
Overname-advocaat Rogier van Bijnen runt een advocatenkantoor met 25 Chinese medewerkers in Beijing en Shanghai. Buitenlandse partijen, uit met name Europa en Noord-Amerika, kloppen bij hem aan voor juridisch advies. Het grotere MKB, maar ook een flink aantal beursgenoteerde ondernemingen. Sinds acht jaar resideert de voormalige advocaat van De Brauw Blackstone Westbroek en Linklaters in de Volksrepubliek China, waar de communistische partij sinds 1949 aan de macht is.
Waarom is Europa zo in trek bij Chinezen?
“Dat is tweeledig. Tijdens de eurocrisis waren er veel distressed assets. Overheden en bedrijven in EU-landen verkochten havens en elektriciteitsnetwerken, omdat ze cash nodig hadden. Tegenwoordig doen Chinezen meer investeringen in hoogwaardige technologie. Deze technologie wil men dan vervolgens in eigen land uitrollen, want in China wordt het echte geld verdiend.”
Zijn ze daarin succesvol?
“Ja en nee, je hoort wisselende verhalen. Anderhalf jaar geleden begeleidde ik een Nederlandse cliënt die werd gekocht door een Chinese partij. Als ik het bedrijf in de regio Eindhoven nu bezoek, dan werken Chinezen en Nederlanders harmonieus met elkaar samen. Beide partijen zijn tevreden. Het voorbeeld van ADO Den Haag, dat in 2014 met Wang Hui een Chinese investeerder kreeg, laat zien dat het ook anders kan lopen.”
Hoe denkt een Chinees als die naar Europa afreist en de markt afstruint?
“Chinezen willen de beste deal, maar dat wil iedereen, dus dat is niet echt een verschil. Alleen moet je er rekening mee houden dat onderhandelingen langer duren. Oplichting in China is immers schering en inslag. Als dat in je DNA zit, dan zie je sneller beren op de weg. Bovendien is het buitenland vaak onbekend terrein, daarom zijn ze nog eens extra op hun hoede. Als wij een verkoop begeleiden van een Nederlandse bedrijf nemen we de Chinese koper daarom vaak bij het handje en stellen hen gerust. Dat is een cultureel verschil. Na een paar buitenlandse deals voelen ze zich overigens een stuk comfortabeler. Chinezen bedrijven opereren sowieso anders dan Nederlandse. De CEO heeft vaak het enige mandaat om een deal te doen.”
Waar moet je als Europeaan op letten?
“Reken je pas rijk als het geld op je rekening staat. Na het tekenen van een deal kunnen Chinezen nog steeds weglopen. Procederen in China om het geld te halen, doe je dan niet snel. Als een Europeaan tijdens onderhandelingen een toezegging doet, dan komen we er vaak niet meer op terug. Voor de Chinees is een deal fluïde. Aan het eind van de rit evalueren ze een deal en kijken ze of ze tevreden zijn met het geheel. Dit is zelden het geval en dan beginnen de onderhandelingen weer van voor af aan. Dat is in China volkomen geaccepteerd.
Betalen ze dan wel?
"De Chinees is behoedzaam, neemt ruimschoots de tijd en geeft geen cadeautjes weg. Ze zwemmen weliswaar in het geld, maar geven juist geen cent teveel uit. Ik heb ook meegemaakt dat er een akkoord was, waarop later werd teruggekomen omdat de Chinese tegenpartij toch een lagere prijs wilde. Ik durf wel te stellen dat Chinezen tijdens onderhandelingen beter zijn in het managen van cultuurverschillen dan Europese partijen. Ze
halen er veel meer uit. Europeanen maken vaak knullige fouten.”
Chinese investeringen zouden zelfs hoger zijn uitgevallen als ook niet de gestrande, teruggetrokken of vertraagde deals waren toegenomen. Zo viel de overname van de Zwitserse agrigigant Syngenta door ChemChina (voorlopig) in het water. Niet door de hoogte van de dealsom (43 miljard dollar), maar vanwege meerdere lopende mededingingskwesties.
Is Europa gebaat bij zoveel directe investeringen door China?
“Ja en nee. Het verbaast Chinezen hoe gemakkelijk ze assets kunnen kopen. In veel Chinese industrieën heb je overheidsgoedkeuring nodig voor een buitenlandse overname. In sommige industrieën mag je als buitenlander helemaal niet investeren, zelfs geen minderheidsbelang. Het dient daarom twee kanten op te werken. Zoals wij in Europa en Amerika alles mogen kopen bij elkaar, dat moet wederkerig zijn. Als je in China niet alles mag kopen, waarom zou je dan in Nederland de deur wagenwijd open zetten? Dat begrijpen Chinezen zelf ook niet. Je kan in Nederland bijna alles kopen, op kerncentrales en militaire assets na. Dat zou best wel wat strenger mogen. Verder worden Chinese staatsbedrijven aangestuurd ten voordele van China Inc. Als Europese consument zou ik me daarom zorgen maken als Chinese staatsbedrijven samen 80 procent van de markt in handen zouden hebben. Buiten dat zijn cross-borderinvesteringen goed voor iedereen. Wij willen ook investeren in China, dus waarom zouden Chinese bedrijven niet in Europa mogen zitten?”
Waar eindigt dit?
“Je ziet al handelsbelemmeringen tegen Chinese bedrijven ontstaan. Wat betreft M&A zie ik niet in waarom Europa zich verder zou moeten ingraven. Als Chinezen een fabriek in Europa overnemen en die openhouden, dan heb je toch weinig reden tot klagen?"
Zou de EU zich beter moeten wapenen tegen Chinese koopjesjagers of juist de marktwerking de vrije loop laten?
“Met koopjesjagers is niks mis, de Europese interne markt is een vrije markt. Wanneer bedrijven laag geprijsd zijn kunnen ook andere partijen hun slag slaan. Als een Chinees zich dan aandient, dan heb ik daar weinig op tegen. Alleen zaken als mededinging en het overnemen van bedrijven in vitale sectoren, daar moet goed naar gekeken worden. Sluit in ieder geval niet alleen Chinezen uit; laat zo’n protectionistische regel voor iedere buitenlandse koper gelden.”
Rogier van Bijnen is M&A-advocaat bij R&P China Lawyers en blogt voor MenA.nl over zijn dealmaking in China.
Lees ook:
Faked in China
