Twee verdrietige mannetjes?

Het kantoor in Rotterdam Building aan de Aert van Nesstraat is verruild voor een statig pand aan de Veerkade. Harald Swinkels, oprichter en voormalig CEO van Nederlandse Energie Maatschappij (NLE), zegt met olijke blik: “Pieter en ik zijn samen het pand uitgelopen waar we lief en leed hebben gedeeld. We hadden net onze ontslagbrieven ingediend. Schouder aan schouder, tranen in de ogen, twee verdrietige mannetjes… Ik heb persoonlijk de regie over het daarbij gemaakte filmpje gevoerd.”

Om vervolgens te onthullen: “Maar die tranen waren niet echt hoor, het was gespeeld! De video is voor het personeel bedoeld, de 200 mensen bij NLE, onze medewerkers. En die weten heel goed dat wij van een grap en een grol houden. Met z’n allen hebben we er smakelijk om moeten lachen. Zoals we zo vaak deden. Maar, het blijft wel een dubbel gevoel.”

Pieter Schoen, medeoprichter en voormalig lid van de board: “Ik ben al een tijd met mijn eigen investeringsmaatschappij bezig. Swinkels was recent veel drukker met NLE dan ik. En toen kwam dat bod van Budget Energie, eigenlijk van moedermaatschappij Nutsgroep. We waren al twee jaar met ze in gesprek. Draaiden om elkaar heen. De ene keer serieuzer dan de andere keer. Maar zij hielden van Budget Energie, wij van onze Nederlandse Energie Maatschappij. Zij vonden hun eigen bedrijf net iets toffer, wij dat van ons. Er was gewoon nog 'too much love involved' om afscheid te nemen. Het was te vroeg. Totdat private equity firma Waterland vorig jaar een belang van 50 procent in Nutsgroep nam. Het werd zakelijker, minder emotioneel, het kwam rond.” Pijn? “Ondanks de gedachte aan afscheid nemen van je ‘kindje’, voelden we dat dit het moment was,” zegt Harald Swinkels. “We wilden aan iets anders beginnen, zijn beiden 42 jaar. Wacht je tot je 50+ bent, dan is het veel moeilijker om de schouders ergens opnieuw onder te zetten, uitdagingen aan te gaan. Je weet het natuurlijk nooit helemaal zeker, maar ja, inderdaad, ik denk dat het goed was om nu een keer ‘ja’ te zeggen. Natuurlijk hebben we in het verleden ook zelf wel eens naar de M&A-markt gekeken, overnames overwogen. Die strategische ideeën deelden we met de werknemers. We besloten uiteindelijk toch telkens weer dat autonoom groeien beter bij ons paste.”

Maar met Budget Energie en Nuts groep is dat volgens de Rotterdammers anders. Beide bedrijven vullen én voelen elkaar aan. Als was het alleen maar omdat vier managers van Nutsgroep ‘groot groeiden’ onder Swinkels en Schoen bij Nederlandse Energie Maatschappij.

“Wij waren frontrunner, Nutsgroep, en eigenlijk dus Budget Energie, volgde,” zegt Swinkels. “Samen bestierden we dát deel van de markt dat niet door de grote spelers werd afgedekt. Er speelde nog iets wat voor ons heel belangrijk was bij die keuze voor Nutsgroep. Op M&A gebied staan dingen te gebeuren. Eneco zal waarschijnlijk worden gekocht door Shell of door Total, uit Frankrijk. Die oliereuzen van weleer zijn op jacht naar elektriciteit, naar nieuwe verdienmodellen, ze rukken op richting groen. Wij wilden per se niet verkopen aan zo’n grote corporate. Al was het alleen maar vanwege onze 200 personeelsleden. Die zijn jong, gemiddeld 29 jaar, en hebben destijds gekozen voor NLE vanwege dat groenige, het rebelse, die knuffelkant van het bedrijf. Kansloos natuurlijk, als een stoffige multinational je overneemt. Maar met Nutsgroep blijft dat Pietje Bell gevoel bestaan.”
 

“Een bod van 35 miljoen gulden op CareerFever wijzen ze af. Adviseurs schatten de waarde drie keer hoger in. Toen klapte de internetzeepbel”

Knuffelig blijkt bijvoorbeeld uit de cadeautjes die NLE uitdeelt als er met een bankstornering fouten zijn gemaakt. Dan krijgen klanten een paar sokken met de boodschap: ‘Wel warme voeten!’ “Of een ansichtkaart, met mezelf daarop afgebeeld, opgeplakt snorretje onder de neus. ‘Snorry, het spijt me heel erg!’ Nee, zie ik Eneco niet snel doen.”

Bevriend zijn ze al ruim twintig jaar. Dat begon toen beiden aan de Erasmus Universiteit studeerden. Schoen bedrijfskunde, Swinkels economie. Er was zo’n klik die kameraden heel soms hebben en die dan nooit meer overgaat. Pieter Schoen, bulderend van de lach: “Ja, we zijn als een soort stelletje. Onafscheidelijk, al twee decennia lang. We weten alleen nog steeds niet wie nou het mannetje is, wie het vrouwtje…”

Hij loopt naar de kast in de hoek van hun gezamenlijke kantoor en komt terug met een groot boekwerk. “Ons eerste project, we studeerden nog. Captains of industry en decisionmakers hebben we geportretteerd, 85 mannen en vrouwen. ‘Wat wil jij worden?’ Van de dierenarts in Artis tot de CEO’s van multinationals. Foto’s, interviews. Iedereen versleet ons voor gek. ‘Dat lukt jullie nooit, daar kom je nooit binnen.’ Wel dus. Ik ging naar ze toe, Swinkels schreef de interviews uit.”

Die laatste, met een blik alsof hij na een veel te zware maaltijd smacht naar vijf maagzuurtabletten: “Dan schreef ik voor de tigste keer de drijfveren van zo’n CEO op. ‘Ik wil dat het goed landt bij de medewerkers…’ Of, nog erger, een leuke anekdote. ‘Ik lach élke dag!’ Maar ja, het boek kwam er en bleek een succes.”

Geen 35 miljoen op de bank

Succesvol is ook hun eerste echte bedrijf. Doorslaand succes zelfs. CareerFever, in 1999 gestart. Een carrièresite, maar dan anders. Want: gecombineerd met een game. Pieter Schoen: “Het was het begin van de grote dot.com bubble. Maar dat het een zeepbel zou blijken, was toen nog niet duidelijk…Wij hadden een spel ontwikkeld waarmee je op de computer een gebouw binnenging, met diverse kamers. Bijvoorbeeld een Heineken-ruimte. Als je goed genoeg was in het gamen, een hoge score haalde, volgde automatisch een gesprek met de recruiters van de bierbrouwer. En dus een behoorlijk grote kans op een leuke baan.

Het sloeg enorm aan, we openden fysieke hoofdkantoren in Brussel, Parijs, Londen, Madrid en Stockholm. We vlogen af en aan, waren onze tijd ver vooruit.”

Als er een bod van 35 miljoen gulden op CareerFever wordt gedaan, besluiten Schoen en Swinkels dat af te wijzen. Adviseurs schatten de waarde drie keer hoger in. Niet veel later, 2003, klapt de internetzeepbel. Geen 35 miljoen op de bank, maar een faillissement met alle ellende van dien. De deceptie is groot. Menig ander ondernemer zou met de handen in het haar een schuilplaats in de kelder zoeken, maar Harald en Pieter likken hun wonden en gaan voor de herkansing.

Niet gehinderd door kennis

In 2005, de Nederlandse Energie Maatschappij. Ze kiezen voor wat ze zelf een ‘verdringingsmarkt’ noemen. Beetje saai ook. Met klanten die allesbehalve trouw zijn, niet per definitie loyaal. Welkom in de wereld die energie heet.

“Niet gehinderd door enige kennis van zaken stapten we in,” grijnst Harald Swinkels. “Ook geen groeimarkt, bepaald niet sexy. We namen onszelf amper serieus. Wilden de zegmaar-Airbnb-van-de-energiemarkt worden. Heel hard schreeuwen en duwen, daar kozen we voor. Maar wel erg acquisitiegericht. Reclamecampagnes met slechte filmpjes die we zelf probeerden nóg lelijker te maken. Grote namen als boegbeeld, dat weer wel. Natasja Froger, Maurice de Hond, Frans Bauer, Johan Derksen… Het leverde NLE een serie Loden Leeuwen op van consumentenprogramma Radar. Teleurgesteld? Nee hoor. Hartstikke blij mee!”

Doorslaand succes dat NLE, met in de nadagen van hun ‘bewind’, bijna 800.000 aansluitingen. Daarna expansie richting internet, tv en vaste telefonie. En die elektrische auto’s, samen met een leasebedrijf. Pieter Schoen: “Wel duizend Model 3 Tesla’s hebben we gereserveerd en gefinancierd. Ik ben realistisch genoeg om niet te geloven dat Elon Musk rollend van opwinding en blijdschap door de gangen van het hoofdkwartier in Palo Alto is gegaan vanwege onze order. Maar toch. Een behoorlijk aantal. Aflevering? Daar wachten we, als zovele anderen wereldwijd, nog steeds op.” Niet dat hij zelf in die instapper van het merk zal rijden. “Nee hoor, ik heb zo’n grappige Renault Twizy!” Vriend en zakenpartner Harald Swinkels: “Ja hoor. Naast die andere auto’s!”

Nog zo’n bijzonder initiatief van Schoen, een van de Maas-rebellen: de start van website Sloop de Crisis. Zogenaamd onafhankelijk, om burgers in economische ramptijden te helpen met tips en trucs. Maar natuurlijk ook commercieel, met de rebellenclub op de achtergrond. “Gaat gewoon door, Sloop de Crisis. Want die kan ook zo maar weer terugkomen,” zegt Pieter Schoen frank en vrij. Zijn huis in Rotterdam Hillegersberg is volgens Quote dé enclave van rust, privacy en luxe in de havenstad en zou een slordige 9,5 miljoen euro hebben gekost. Schoen gaat er niet op in. Maar woont best lekker, zegt hij. Net zomin als Harald inhoudelijk reageert op het overnamebedrag van 200 miljoen voor hun beider aandelen Nederlandse Energie Maatschappij. “We zijn gewoon heel tevreden met het verloop van alles. En danken Rob van Veldhuizen, hoofd corporate finance M&A bij ING, en Christiaan de Brauw, partner Allen & Overy. Maar financieel gaat het goed hoor.”
 

‘We zijn tevreden met het verloop van alles. En danken Rob van Veldhuizen van ING en Christiaan de Brauw van Allen & Overy ’

Adviseursband tijdelijk

Schoen richt zich helemaal op zijn investeringsbedrijf. Na een aantal startups in het zadel te hebben geholpen, richt hij zich nu op bedrijven die al enig succes op hun conto hebben. Swinkels blijft als adviseur verbonden aan NLE. Hoewel… “Ik wil kijken hoe het met onze 200 mensen daar gaat. Maar ben er natuurlijk niet om eens in de maand een handgeschreven tip in de ideeënbus te gooien… Mijn adviseursband met de Nederlandse Energie Maatschappij zal vermoedelijk tijdelijk zijn.” Noodzaak ook. Harald Swinkels gaat zich richten op de filmwereld, streeft naar zijn eigen productiebedrijf. Ook daarom maakte hij de laatste serie reclames voor NLE – die stukken beter waren dan het zo fel bekritiseerde gestuntel kort na oprichting van het bedrijf – helemaal zelf. “Mijn broer werkt bij een grote filmstudio in Los Angeles. Dat wil ik ook! Want hoe komt het dat Scandinavische series je aan de buis doen kluisteren, terwijl je van poldertelevisie juist heel erg verdrietig wordt. Dat kan en moet beter. Uitdaging! De komende tijd ga ik in Nederland oefenen. Commercials, onder ander voor de startups van Pieter. Maar uiteindelijk wil ik producties maken zoals Dunkirk van regisseur Christopher Nolan. En ja hoor, als je niet groots durft te dromen, gebeurt er ook niets!”

Pieter blijft Rotterdam trouw. “Ja, wat moet ik anders? Ik heb straks zes kinderen!” Vriend en zakenpartner Harald slaat zijn handen op de knieën van het lachen: “Toch niet bij zes vrouwen hé?”

Pieter Schoen over zichzelf: “Opportunistisch, sales gericht, commercieel, optimist tot in de kist.” En Harald Swinkels, met zelfkennis: “Control freak, creatief, koester mijn menselijke kant, inspireer jonge mensen. Hoop ik.”

Contact zullen ze altijd blijven houden, de twee. Zelfs als Swinkels straks veel in Californië werkt. “Dat zit er gewoon in, dat gaat nooit meer over. Vrienden voor het leven.”