Succesvolle exits trekken nieuw venture capital naar ‘brainport’

Terwijl veel bedrijven op zoek zijn naar nieuwe manieren om de lokale economieën te stimuleren, wordt het steeds duidelijker dat tijdige toegang tot de juiste netwerken en voldoende kapitaal van cruciaal belang zijn voor het behouden van een competitieve voorsprong. Recente financiële resultaten uit acquisities en exits in de Brainport Regio Eindhoven tonen aan dat deze strategie van open samenwerking effectief is voor zowel high-tech MKB-ers als voor startups – jonge bedrijven die nog bezig zijn om hun business model te valideren.

Opgedane inzichten uit Europa en Azië

Professor Low Teck Seng, CEO van de National Research Foundation in Singapore legt tijdens zijn openingsspeech uit waarom zijn land door een belangrijke overgangsfase gaat: “Singapore is met succes opgebouwd door buitenlandse multinationals, waarvan velen hun Aziatische vestiging in ons land hebben ondergebracht. Maar nu moeten we de meer lokale initiatieven stimuleren. We willen de energie en nieuwe banen die gecreeërd worden door jonge bedrijven combineren met de wereldwijde kennis opgedaan door de grote corporaties. Daarnaast moeten we op zoek naar de beste manier waarop de overheid een drijvende kracht achter deze verandering kan zijn.”

“Over het algemeen is de overheid niet goed in het doen van verstandige zakelijke investeringen en het opmerken van de rijzende sterren. Ze moet samenwerken met lokale ondernemers. Zij hebben in de praktijk geleerd hoe ze een bedrijf van de grond af op moeten bouwen en hebben toegang tot de lokale en regionale netwerken. Daarom onderzoeken we zorgvuldig op macroniveau hoe andere ecosystemen werken. We volgen bijvoorbeeld Israel, San Diego en Brainport – allemaal steden of gebieden met een vergelijkbare situatie als in Singapore.”

“Ik ben van mening dat de overheid een grote rol speelt als er sprake is van een ontwrichting van de markt of als er nog geen markt is. We hebben drie zeer succesvolle joint matchmaking ventures gefinancierd en er zijn er nog meer in ontwikkeling. We zijn daarom hier naar toe gekomen om te leren van de ervaringen van anderen.” 

“Medio jaren negentig verplaatste Philips haar productiefaciliteiten van het centrum van Eindhoven naar Azië om dichter bij de afzetmarkten te zijn. Singapore heeft daar direct van geprofiteerd. Maar we realiseren ons ook dat er nog heel veel Intellectueel Eigendom aanwezig is in de kenniseconomie die sindsdien tot bloei is gekomen op High Tech Campus Eindhoven en in het hele Brainport-gebied. Het lijkt erop dat Eindhoven een manier gevonden heeft waarop bedrijven, startups, wetenschappers en de overheid dit IE ten volste kan benutten. We zijn allemaal op zoek naar manieren om deze interactie op het juiste moment ook in onze eigen landen op te starten. Daarnaast dienen we ook te weten wanneer we los moeten laten, zodat de markt zelf kan beslissen wat succesvol is en wat niet. Dat is soms moeilijk voor beleidsmakers.”

Ton Backx, Vicedecaan bij de Technische Universiteit Eindhoven haalt in zijn speech twee belangrijke factoren aan waar we nu rekening mee moeten houden.

 

“Mensen vergeten vaak dat het 10 tot 15 jaar duurt voordat een nieuwe technologie volledig geaccepteerd wordt door de wereldmarkt. De introductie van de auto, televisie, FM radio, CD, mobiele telefoon – zelfs de Google zoekmachine – zijn klassieke voorbeelden hiervan. De komst van het wereldwijde internet heeft die fase van de ontwikkelingscyclus niet veranderd.”

“Het heeft de ondernemer echter meer mogelijkheden gegeven, door de  lokale markt in een wereldmarkt te veranderen. Het vergemakkelijkt de opschaling van je bedrijf als je het eenmaal tot deze fase van de cyclus gebracht hebt.”

“Als je het omslagpunt voorbij bent, is groei altijd exponentieel. We moeten ons echter meer bewust zijn van de dynamiek van innovatie. Ideeën hebben tijd nodig om te kunnen groeien en moeten verder ontwikkeld kunnen worden in de eerste experimentele fase.”

“Een ander belangrijk onderwerp dat ter sprake kwam tijdens deze conferentie is vertrouwen. We moeten meer vertrouwen hebben! Een van de belangrijkste obstakels die nieuwe initiatieven in onze huidige maatschappij in de weg staan, is het feit dat startups zich constant moeten bewijzen. Het verkrijgen van aanloopsubsidie is voor vele startups relatief eenvoudig. Twee jaar later echter, als je kapitaal  opraakt, duurt het vaak weer 18 maanden om financiering te krijgen voor de volgende fase. Het is vaak een vicieuze cirkel, omdat investeerders een bewijs van succes willen op het moment dat startups geld nodig hebben om dat succes te valideren. Als ik kijk naar veel van de startups die ik adviseer, zelfs in de regio Brainport waar technologie enkele jaren voorloopt, is het nog altijd een voortdurende strijd om investeerders te vinden.”

“Ik ben tegenwoordig betrokken bij startups die zich richten op de Fotonica. Het is nu al duidelijk dat deze bedrijven over een jaar of tien de weg zullen bereiden voor de ontwikkeling van het internet en het beheer van big data. Maar we hebben nog vaak te maken met financiers die de garantie willen dat ze binnen 3-5 jaar resultaat van hun investering zien, en high-tech startups kunnen deze garantie niet geven. Het vinden van manieren om vertrouwen op te bouwen en om de financieringscyclus te verkleinen zijn belangrijke strategieën voor ons in Europa.”

Enkele bekende venture capitalists en informele investeerders opgenomen in de nieuwe lijst van mondiale overheidsondernemingen delen hun inzichten op de conferentie.

Marcos Battisti van Intel Capital gaf een eerlijke vergelijking van de investeringscultuur in Europa met die van Israel en de VS. “Veel landen moeten hun arbeidsrecht vereenvoudigen om aan het dynamische karakter van jonge bedrijven tegemoet te komen. Op de weg naar mondiaal succes groeien en krimpen bedrijven voortdurend. Investeerders weten dat je een onderneming in de VS veel sneller kunt uitbreiden of inkrimpen. In Europa worden serieuze investeerders nog steeds afgeschrikt door de vele wetten die nog stammen uit een vervlogen industrieel tijdperk. Wetten die alles veel gecompliceerder maken. Houd het eenvoudig, anders denken we dat er iets mis is.”

Steven Seuntjes van gezondheidszorg organisatie PHS, waarschuwt dat Nederland te veel naar binnen gericht is en dat belemmerd het opschalingsproces. “In Nederland is alles goed geregeld. Het is een maatschappij die goed op de hoogte, creatief en veilig is en er zijn goede universiteiten. Maar ik zie steden als Berlijn en Dublin die zich steeds meer op ondernemingen richten. Als deze steden merken dat je je daar wilt vestigen met je bedrijf, biedt de overheid snel passende subsidies. Nederland heeft behoefte aan een beter geïntegreerd beleid en fondsbeheerders die verstand hebben van de levenscyclus van een startup. Het is tijd om wakker te worden!!”

Terwijl een nieuwe generatie startups en spinouts opkomt, dient zich ook een nieuwe lichting succesvolle seriële ondernemers aan die graag willen investeren. Tijdens de conferentie hebben we het voorbeeld van Sapiens DBS gehoord, een bedrijf dat een ‘pacemaker voor de hersens’ maakt. 

Janke Dittmer, partner bij Gilde Healthcare en lid van het bestuur bij Sapiens, besprak hun opgeschaalde strategie. 

“Natuurlijk is het een zeer risicovolle onderneming. We moeten veel bewijzen, ontwikkelen en bevestigen. Maar als we er in slagen er een succesvolle onderneming van te maken, zullen miljoenen mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson daar baat van hebben.”

“Sjaak Dekkers, de oprichter van Sapiens DBS, begon een wereldwijde zoektocht om persoonlijk het talent te vinden dat nodig was om een baanbrekende technologie te ontwikkelen. Sapiens DBS was daarnaast ook op zoek naar sterke en flexibele materialen die jarenlang in het lichaam kunnen blijven en die daarnaast ook gebruikt konden worden voor het ontwikkelen van een speciale klinische procedure. Het vinden van het juiste talent was van cruciaal belang. Terwijl Sjaak een team aan het samenstellen was, stelde het bestuur een ervaren CEO aan, Jan Keltjens. Hij was belast met het vinden van partners en het uit onderhandelen van de succesvolle acquisitie door de Amerikaanse gigant Medtronic. Het was een spannende tijd, maar Jan’s ervaring in Zwitserland en de VS betaalde zich uit. Een belangrijk deel van de overeenkomst ter waarde van 175 miljoen Euro zal direct ten goede komen aan de toekomst van deze regio. Medtronic besefte dat ze het Sapiens team moesten behouden. Ze besloten om niet te proberen de teams die al geheel in het unieke ecosysteem waren geïntegreerd, te verplaatsen, maar om hun nieuwe neurowetenschappelijke onderzoekscentrum op High Tech Campus Eindhoven te vestigen. Sapiens is nu al een mooi schoolvoorbeeld van hoe je een succesvol bedrijf moet opbouwen. En ik weet dat er nog meer van dit soort bedrijven in deze regio zijn die op het punt staan van doorbreken.” 

Op 1 januari 2015 accepteerde voormalig Eurocommissaris Neelie Kroes de uitdaging om leiding te geven aan een nieuw landelijk initiatief genaamd StartupDelta. In de afsluitende speech legt zij uit wat er moet veranderen om meer interesse van buitenlandse investeerders te wekken. 

“Ik maak geen geheim van het feit dat ik ongeduldig ben. In de komende 18 maanden wil ik zien dat meer mensen de daad bij het woord voegen, omdat meer steden, regios en landen in Europa aandacht beginnen te schenken aan startups. Er zijn echter nog niet veel landen die al speciale programma’s opgezet hebben om buitenlandse investeerders zoals venture capital en angel investors te trekken. Beide zijn uitermate belangrijk voor de ontwikkeling van een actief ecosysteem voor startups. Maar wellicht is de belangrijkste stap dat regionale en nationale initiatieven input en feedback zouden moeten vragen aan buitenlandse investeerders. Zij moeten dit veel vaker doen dan nu gebeurd. In principe is dit niet veel anders dan wat goede startups nu al doen.”

    

“Nederland moet de krachten bundelen, beter gebruik maken van de middelen die er al zijn en nieuwe middelen creëren waar nodig. Daarnaast moeten we ook de managers van belangrijke fondsen opleiden over de financieringscyclus die nodig is voor startups”

 

Kroes zou graag een Ventures Academy zien en meent dat haar team het voortouw kan nemen bij de realisatie van deze Academy. 

 

“Ik ben hier om de duidelijk boodschap uit te dragen dat Nederland haar krachten heeft gebundeld en klaar is om actief zaken te doen met de rest van de wereld! Door de meer dan 10 Nederlandse tech-ecosystemen die zich in dit kleine land bevinden, met elkaar te verbinden, speelt StartupDelta een actieve rol bij het vormen van het grootste startup-ecosysteem in Europa. “We streven er naar de mondiale verbondenheid van Nederland te versterken en in lijn te brengen met andere top ecosystemen in de wereld. Ik ben er van overtuigd dat deze aanpak ervoor zorgt dat Nederland in een adem met ecosystemen als Londen en Berlijn genoemd zal worden. Ons doel is om de top 3 te behalen.” 

 

“StartupDelta is een belangrijke hub in het Europese ecosysteem. Het biedt een uitstekend ondernemingsklimaat for Europese en niet-Europese investeerders en startups hier aan de ‘Westkust van Europa’. Sinds begin januari 2015 heeft Nederland een speciaal Startup-visum voor startup-oprichters van landen buiten de Europese Unie. Dit is slechts een van de stappen om Nederland meer startup-vriendelijk te maken; de VS heeft een dergelijk visum niet. Maar er moeten meerdere stappen als deze genomen worden.”

 

“Tijdens mijn verschillende reizen over de wereld, heb ik gezien dat de beschikbaarheid van kapitaal voor startups een belangrijk probleem is, legt Kroes uit. “Het kan een idee van wereldklasse maken of breken.”

 

“Voor andere kapitaalintensieve sectoren, zoals High-Tech, is het belangrijk dat de landen in Europa samen werken om grotere fondsen te creeëren. Het Startup Europe-programma, waartoe ik het initiatief genomen heb toen ik nog bij de Europese Commissie was, heeft  Europa geholpen meer startup-minded te worden. Nu is het echter belangrijk om het startup-beleid uit te breiden naar ‘scale-ups’. Vice President van de Europese Commissie Ansip zal dit voortzetten en ik kijk uit naar onze samenwerking om het daadwerkelijk mogelijk te maken. Het Juncker plan is ook een stap in de goede richting om grotere fondsen te creeëren.”

 

Het zijn uiteindelijk mensen die voor verandering zorgen en die kansen creëren.

Bert-Jan Woertman, lid van het High Tech Campus Eindhoven management, is betrokken bij enkele startup-initiatieven in Eindhoven. Hij herinnert ons er aan dat mensen het hart vormen van het ecosysteem.

“Als je in een nieuwe fase bent aanbeland en op zoek bent naar  nieuw kapitaal, denk dan eens aan het volgende: Geld stroomt door handen die er goed mee omgaan.”

“Maar natuurlijk bepaalt slim geld niet zelf waar het naar toe gaat. Het wordt beheerd door slimme investeerders, zoals de investeerders die deze week een bezoek brachten aan deze venturing conferentie en de Startupbootcamp Hightech XL Demo Day die op vrijdag plaats vindt in Eindhoven. Hun kennis, expertise, ambitie en dromen vormen de catalysator voor de gezonde groei van deze gehele Brainport regio. Zij stimuleren het talent in deze regio om hun uiterste best te doen – talent dat gebruik maakt van high-tech middelen om het leven van miljarden mensen te verbeteren. Het bouwen van een bloeiend ecosysteem is de sleutel tot de welvaart in een regio – en dient het belang van de hele wereld als het onmogelijke daadwerkelijk mogelijk wordt!”