Private equity kan de wapens neerleggen; tijd voor bezinning
De private-equitysector heeft zich de afgelopen twee jaar moeten verdedigen tegen kritiek van politici, vakbonden en journalisten. Nu deze storm is gaan liggen, kan de sector in alle rust zijn eigen ethiek onderzoeken.
Hoe is het gesteld met de moraal van de private-equitysector? Volgens Henk Nijboer was die niet al te best. “Private equity geeft te weinig rekenschap aan de maatschappij waarin het verkeert,” zei de PvdA’er in de vorige M&A Magazine. Lange tijd leek de aanvalsactie van Henk Nijboer op de private-equitysector effect te hebben. Het Kabinet nam zijn initiatiefnota met twaalf wetsvoorstellen serieus, in de media ontstond debat en pensioenbeheerder PGGM onderschreef deels de kritiek van de PvdA’er.
Maar dat momentum is nu voorbij. In de media wordt genuanceerder gesproken over het onderwerp en het aantal positieve geluiden over private equity overstijgt de negatieve. Vooral het laatste debat in de Kamer over de nota zegt veel. Coalitiepartijen PvdA en VVD – waarvan de eerste nota bene de partij is van Nijboer – lieten eind maart tijdens de behandeling van de nota weten dat zij het hartgrondig oneens zijn met extra maatregelen voor de sector.
“Het is van dik hout zaagt men planken,” repliceerde VVD’er Aukje de Vries die vond dat Nijboer steeds met dezelfde oude voorbeelden komt. “Veel over de excessen, weinig over het economisch belang en over de financieringsmogelijkheden voor bedrijven die behoefte hebben aan dit type kapitaal.” Of neem het commentaar van D66-er Wouter Koolmees. “De PvdA maakt gebruik van veel ronkend taalgebruik over het grootkapitaal en sprinkhanen, maar het is uiteindelijk toch een genuanceerd verhaal.”
Ook verschillende media en opiniemakers namen het op voor de branche van investeerders. ‘Faillissementsverslag V&D: Tijd voor een mea culpa aan Sun Capital,’ schreef business website 925.nl over de laatste eigenaar van V&D, die een jaar eerder in een documentaire van Omroep Max als duistere, graaier werd neergezet. Het bedrijfskritische Follow the Money kopte enkele weken terug: ‘De kansloze missie van Henk Nijboer‘. De Telegraaf pende op: ‘Brede steun voor durfkapitalisen‘. En curator Jan Stadig van het kantoor Banning schreef onlangs in een column voor Het Financieele Dagblad dat private equity “evidente meerwaarde toont en geen aanleiding vormt voor het wat karikaturale beeld dat in de politiek over private equity lijkt te leven.”
Misschien dat het kabinet met nog wat obscure wetsclausules puzzelt maar duidelijk is dat private equity de wapens kan neerleggen. Het verdedigen van incidenten die jaren geleden afspeelden, hoeft niet meer. De gevallen Estro, NRC Media en V&D zijn uitgebreid besproken. Repliek bieden aan Nijboer is ook niet meer nodig, dat doen Kamergenoten. Bovendien is het onwaarschijnlijk dat de PvdA’er hier nog veel lawaai over gaat maken.
Missie voldaan? Nog niet. Nu de tijd van incidentele pr-brandjes blussen voorbij is, heeft private equity de mogelijkheid om in alle rust écht na te denken over dingen als: de integriteit van de sector, welke gedragsnormen zij graag zien en wat de sector volgens hen zelf toevoegt aan de maatschappij – los van de financiële waarde.
Nadenken over ethiek en dit ook openlijk uitdragen kan – hoe suf dit ook klinkt – het wederkerende stigma van roofkapitalisten verslaan. Wanneer Volkswagen op massale schaal fraudeert met software in zijn auto’s, is dat vooral een Volkswagen-schandaal. En als Toyota miljoenen auto’s terugroept vanwege een fabrieksfout, wantrouwt niemand meteen de hele autosector. Bij ieder incident binnen private equity, wordt het investeerdersgilde echter wel als een homogene groep aangesproken door politici en media.
De sector heeft de recente kritiek uiteindelijk prima weerstaan. Het hoofdstuk Nijboer is nu echt gesloten. Maar op een breder niveau in de samenleving spelen thema’s als inkomensongelijkheid, belastingontwijking en de macht van aandeelhouders nog steeds een grote rol. Bovendien zullen incidenten er altijd zijn – zoals in iedere bedrijfstak. Met een goed ethisch raamwerk dat door alle investeringsmaatschappijen wordt erkend, nageleefd en uitgedragen, vermijdt de sector dat maatschappelijke kritiek iedere zoveel jaar weer als een boemerang in het gezicht vliegt.
