Iedereen kan straks zien wie de grootaandeelhouder is achter een entiteit

Schimmige fiscale constructies van Russische wapenleveranciers, dubieuze aandelentransacties door Mexicaanse drugskartels of ingenieuze BV-bouwwerken die de identiteit van een fundamentalistische terreurorganisatie moeten verdoezelen. Het UBO-register, een idee van de Europese Unie, moet dit soort zaken allemaal blootleggen. 

Op grond van de Vierde Europese Antiwitwasrichtlijn dient ook Nederland dit register uiterlijk op 26 juni 2017 gereed te hebben. Instellingen zijn vanaf die datum wettelijk verplicht om de identiteit van de UBO vast te stellen en te registreren. Waarschijnlijk neemt de Kamer van Koophandel (KvK) het beheer en de bewaring van dit register op zich.

Wie is een UBO?
Een UBO is volgens de Belastingdienst iemand die:

– Een belang heeft van meer dan 25% in het kapitaal van de rechtspersoon
– Meer dan 25% van de stemrechten kan uitoefenen in de algemene vergadering
– Begunstigde is van meer dan 25% van het vermogen van de rechtspersoon 

Het voorkomen van witwassen en blootleggen van terorristische organisaties, daar zal niemand echt op tegen zijn. Maar meer controle op nationale veiligheid, betekent vaak ook minder privacy.

Privacy in geding
Advocatenkantoor Nautadutilh merkt bijvoorbeeld op dat het UBO-register "verstrekkende gevolgen" heeft voor de privacy van onder meer grootaandeelhouders. Aan de oproep van verschillende organisaties om terughoudend met het UBO-register om te gaan, is volgens het kantoor voorbij gegaan. "Zo heeft de Minister van Financiën deze maand in een kamerbrief aangegeven dat Nederland kiest voor een voor iedereen openbaar UBO-register in plaats van alleen toegang voor bepaalde groepen, zoals personen met een legitiem belang," schrijft Nauta op zijn website. 

CAHR
Aanvankelijk hanteerde het Kabinet het idee om centraal aandeelhoudersregister (CAHR) te ontwikkelen. In dit register staat ook informatie over de aandeelhouders van bv’s en niet-beursgenoteerde naamloze vennootschappen nv’s. Maar dat register wordt niet openbaar toegankelijk. "Dit heeft te maken met de privacy," aldus de overheid op zijn website. "Het register is alleen toegankelijk voor de aandeelhouders, notarissen en overheidsdiensten."

Het CAHR wordt echter vervangen door het UBO te zijner tijd. En in het UBO mag in potentie iedereen rondneuzen: dealmakers, burgers, journalisten, werknemers, de buurman en uw schoonzoon. Wel gelden er bepaalde voorwaarden. Om alle gegevens te kunnen zien, moet een aanvrager daar een "legitieme" reden voor hebben. Wat legitiem is, is vooralsnog niet concreet vastgesteld door Brussel. 

Nautadutilh schrijft dat de volgende UBO-gegevens door alle gebruikers kunnen worden ingezien: naam, geboortemaand en -jaar, nationaliteit, woonstaat en aard en omvang van het gehouden belang. Andere gegevens, zoals een adres en BSN worden slechts op verzoek verstrekt aan bepaalde (financiële) autoriteiten met een geheimhoudingsplicht.

De plannen worden nu verder uitgewerkt in wetgeving.