Groeiondernemer Kees de Jong: “Overnames halen een bedrijf uit de flow”

Groeien met M&A is één van de onderwerpen op de agenda van het Corporate Growth Summit op 10 september. In de ogen van de ondernemer is dat geen eenvoudige opgave. “Een overname vertraagt alles en de kosten zijn enorm. In het jaar van een overname wordt er niet autonoom gegroeid en is er grote onrust. Als er op kosten wordt bespaard leidt dat tot veel onrust binnen het bedrijf, zeker als het mes wordt gezet in de compensatieregelingen.” De Jong adviseert om fuserende bedrijven ruim de tijd te geven om te integreren. Hij put uit eigen ervaring. “De overname van mijn bedrijf Bloomerce door het Amerikaanse Survey Sampling International (SSI) in 2005 ging goed. De Amerikanen snapten het. Zij namen alle tijd om de bedrijven langzaam te integreren. Bloomerce kon na de overname door blijven werken op de maniers die ze gewend was. Pas na twee jaar ging de cultuur van Bloomerce over in die van SSI.  

“Een van de grootste uitdagingen bij een overname is erachter komen wat een goede partij is en of er een match is tussen de mensen. Vaak wordt deze analyse niet goed gedaan, maar het is helemaal niet moeilijk. Een overname is net als een relatie. Op iedere datingsite vul je gewoon een test in. Dit hoeft niet lang te duren en er zijn maar weinig gegevens nodig. Deze  tests hebben een hoge voorspellende waarde voor het succes van een relatie. Ook voor bedrijven zijn dit soort tests voorhanden, zoals de MBTI-test.” Desondanks ziet De Jong dat de ‘relatietest’ bij veel bedrijfsovernames vaak wordt overgeslagen. Er wordt alleen naar de financials bekeken, waardoor later blijkt dat veel verwachtingen niet waar worden gemaakt. Daarnaast speelt het krachtenveld rond de deal een rol. “Veel deals worden er vaak doorgeduwd, omdat betrokken managers en overnameadviseurs alleen naar een excel kijken en de deal graag willen doen. Zij zijn op zoek naar argument vóór de deal, niet naar mogelijke bezwaren.”

De Jong ziet wel bedrijven die succesvol zijn met overnames. “Als tachtig procent van de deals mislukt, is er nog altijd 20 procent die het wel voor elkaar krijgt. Een overname kan een hele goede manier zijn om snel te groeien, met name als je wil internationaliseren. Desondanks gaat er in mijn visie niets boven autonome groei. Het is de beste, leukste en goedkoopste manier om te groeien.”

 

In de ervaring van De Jong is de snelheid van autonome groei is afhankelijk van drie factoren: ambitie, leergierigheid en focus. “Het ambitieniveau is een bewezen succesfactor. Ondernemers met een groot bedrijf als doel groeien sneller. De mate waarin een ondernemer in staat is zich aan te passen is een tweede belangrijk factor. Dit laatste vereist het type leiderschap waarin iemand duidelijk een koers volgt, maar niet bang is deze te wijzigen als de markt daarom vraagt. Om te voorspellen of een bedrijf daartoe in staat is moet je naar de leider kijken. Heeft hij of zijn interesse om nieuwe dingen te leren, dan is er een grote kans op groei. De laatste factor, focus, is noodzakelijk om het verschil te maken. Een bedrijf kan niet beter worden dan de concurrentie als het alles probeert te doen. Door te focussen op een klein onderdeel, dan is er een kans dat het bedrijf zich daarmee onderscheidt van de concurrentie. Wij hebben dat ook gedaan met Bloomerce.”

Verne Harnish 

Op het pad naar groei maakt een ondernemer veel fouten. Volgens De Jong zijn de fouten de basis onder het toekomstige succes van een bedrijf. “Als ondernemer leer je het meeste van jouw eigen fouten. Daarvoor moet een ondernemer wel de juiste instelling hebben om de lessen te leren. Ook moet hij durven luisteren naar goede adviseurs. Ik heb zelf erg veel geleerd van mijn coach Leendert Bikker en van mijn ‘guru’ Verne Harnish.” In een periode dat De Jong worstelde met zijn bedrijf en zelf niet wist hoe hij verder kon groeien adviseerde Bikker hem om zich in te schrijven voor een training aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston. “De lessen van Harnish waren voor mij een keerpunt in mijn carriére”, zegt De Jong. 

Het is van groot belang om naar de juiste mensen te luisteren. Ondernemers die bereid zijn hulp te vragen groeien sneller, maar ondernemers nemen doorgaans weinig aan van consultants en adviseurs.  “Ondernemers luisteren alleen naar andere ondernemers. Vroeger wilde ik mijn problemen altijd zelf oplossen, maar als ik nu op een probleem stuit zoek ik altijd eerst naar iemand die het al eens heeft opgelost.”

 

Private equity focus op cash 

Ook venture capitalists en private equity investeerders hebben soms waardevolle ideeën. Zeker waar het gaat om een goede financiële huishouding. “Ondernemers hebben vaak te weinig oog voor de cashflow. Zo ging Bloomerce in 2001 bijna failliet, omdat wij niet door hadden dat we investeringen in ons bedrijf betaalden uit de opex van andere bedrijven. We hielden de cashflow niet in de gaten.” Private equity managers zijn juist sterk gefocused op cash en weten veel van cashmanagement. Deze kennis kan volgens De Jong zeer waardevol zijn voor een onderneming, maar kan ook verkregen worden door zelf te investeren in een goede financiële man.

Toch is de ondernemer wel voorzichtig in zaken doen met private equity managers. “Bedrijven met een exit als doel hebben een verkeerde motivatie. Je wil dat bedrijven ‘begeisterd’ zijn om op eigen kracht te groeien. Voor een van mijn investeringen, YourNews,  hebben we voor verdere groei van het bedrijf 40 miljoen opgehaald bij venture capitalists. Door wat ik daar heb meegemaakt was ik ervan overtuigd dat ik nooit meer geld bij investeerders ging halen. Je hebt niets meer te zeggen.” Het bedrijf is tijdens de internetbubble ten onder gegaan. Toch verkocht De Jong later zijn bedrijf Bloomerce aan de Amerikaanse private equity investeerder Providence Equity Partners. De toenmalige eigenaar van SSI. “Ik kon harder groeien, maar ik kon geen vreemd kapitaal krijgen. We waren al 15 jaar aan het ondernemen. Toen kozen we eieren voor ons geld en hebben we het bedrijf verkocht.”

 

Na de verkoop van het bedrijven is De Jong niet op zijn lauweren gaan rusten. Hij adviseert en participeert in meerdere bedrijven en zet zich sterk in om andere ondernemers te helpen met verdere groei, onder andere als coach via Spark Entrepeneurs Education en het EO Accelerator Programma.