Geduldig Kapitaal

Door Philip Houben, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Participatiemaatschappijen (NVP) 

 

Eerst de feiten. Wij volgen bij de NVP al acht jaar de gemiddelde participatieduur. We gaan na hoeveel jaar bedrijven in portefeuille zijn geweest voordat ze verkocht werden of anderszins de portefeuille verlieten. Gemiddeld is dat al die jaren vijf jaar geweest. In de periode 2004-2007 liep het iets terug, maar beneden de 4,8 zijn we niet geweest. Anno 2012 zijn bedrijven meer dan 5,5 jaar in handen van een participatiemaatschappij. 

En in de toekomst? Ik liet nog buiten beschouwing hoeveel jaar participatiemaatschappijen actief zijn in de bedrijven die momenteel in portefeuille zijn: dat gemiddelde ligt boven de zes jaar. De gemiddelde participatieduur zal dus nog verder oplopen. Nu het economisch tegenzit, zijn participatiemaatschappijen niet hard naar de uitgang gerend. In tegendeel, zij hebben hun langetermijnkarakter getoond. Daarmee vormen zij een verschil van dag en nacht met veel aandeelhouders van beursgenoteerde bedrijven.

Maar geduld kan toch ook besluiteloosheid of gebrek aan daden camoufleren? Inderdaad. Het komt ook in onze sector voor dat te laat wordt ingegrepen, te lang wordt gehoopt op betere tijden. Iets meer ongeduld was dan beter geweest. Maar de kern van geduldig kapitaal zit in het feit dat participatiemaatschappijen bij hun investeringsbeslissingen door economische cycli heen kijken. Dat zij plannen maken die niet of in ieder geval niet uitsluitend tot kortetermijnresultaten leiden. Dat zij van tevoren accepteren dat zij tastbare resultaten moeten afwachten. 60% van het aantal ondernemingen dat in 2011 kapitaal aantrok van een participatiemaatschappij was actief in de ICT-sector, in life sciences of de zorg, in energie en milieu. Investeerders in deze sectoren weten dat zij veel geduld nodig zullen hebben, doorzettingsvermogen en vaak stalen zenuwen. Het gaat hierbij zowel om startende, groeiende, als volwassen ondernemingen. Participatiemaatschappij zijn er om bedrijven beter te maken en daarmee rendement te realiseren voor beleggers. Dat vraagt een lange adem – dat is Geduldig Kapitaal.

We kunnen het ook omdraaien. Nederland en Europa staan voor grote uitdagingen. Meer economische groei, meer duurzaamheid en minder mensen die economisch of sociaal uit de boot vallen. Om over wereldwijde problemen nog maar niet te spreken. Ik ben er van overtuigd dat veel van deze problemen moeten worden opgelost door innovatieve ondernemers. Wat hebben zíj nodig om in lange termijn oplossingen te investeren? Natuurlijk een overheid die hen steunt en faciliteert – maar niet één die zelf de investeringen overneemt. Natuurlijk hebben deze ondernemers een goede bancaire infrastructuur nodig – maar niet een die vreemd vermogen verstrekt waar eigen vermogen op z’n plaats is. Wat deze ondernemers vooral nodig hebben is risicodragend kapitaal, kennis en ervaring met lange termijn investeringen en … geduld. 

 

Participatiemaatschappijen kunnen Nederland en Europa helpen om haar doelen te bereiken. Recent heeft Peter Roosenboom, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, een overzicht gemaakt van alle toonaangevende wetenschappelijke artikelen over venture capital. De belangrijkste conclusie van deze literatuurstudie is dat durfkapitalisten een constructieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de bedrijven waarin zij investeren. Venture capital speelt een belangrijke rol in het identificeren van ondernemers met slimme ideeën, in het begeleiden van starters en laten uitgroeien van innovatieve bedrijven. Durfkapitalisten helpen bedrijven sneller te groeien, meer te innoveren, nieuwe producten te ontwikkelen, personeelsbeleid te professionaliseren en strategische allianties aan te gaan. Durfkapitaal heeft ook een positieve uitwerking op ondernemerschap, innovatie en de economische ontwikkeling in een land. Innovatie en het aantal nieuwe startende ondernemingen in een bedrijfstak stijgt naarmate meer durfkapitaal in die bedrijfstak wordt geïnvesteerd. 

Cijfers van de European Private Equity & Venture Capital Association EVCA laten zien dat Europese participatiemaatschappijen jaarlijks zo’n 5000 bedrijven van kapitaal voorzien, waarvan 83% tot het MKB behoort. Sinds 2007 hebben participatiemaatschappijen samen 233 miljard euro in Europa geïnvesteerd. Er worden momenteel ongeveer 21.000 bedrijven door deze investeerders gesteund en daar werken in totaal zo’n 8 miljoen mensen. Hier gaat het niet alleen om boven genoemde venture capitalists, maar ook om private equity firma’s. Vorig jaar verscheen er een artikel in de Journal of Financial Economics waaruit blijkt dat zogenoemde private equity-backed bedrijven sneller groeien dan hun concurrenten, wat betreft omzet, vermogen en werkgelegenheid.  Weer een andere studie toonde aan dat in bedrijven waarin participatiemaatschappijen de meerderheid van de aandelen hebben, de operationele marges, de productiviteit en het efficiënt gebruik van kapitaal verbeteren. De productiviteitsverbetering werd ook weer bevestigd in een recente Ernst & Young publicatie over private equity investeringen in volwassen Europese ondernemingen. Deze bedrijven verbeterden hun productiviteit met 7% per jaar! 

Gedurende 2008-2009 gingen er ook minder bedrijven in handen van participatiemaatschappijen failliet dan in de groep die niet een dergelijke investeerder achter zich had staan: volgens onderzoekers 3% van de private equity-backed bedrijven tegen 6% van de andere bedrijven.

Al deze onderzoeken onderstrepen dat participatiemaatschappijen er vaak in slagen bedrijven beter te maken. Innovatiever en groter, wat betreft omzet en werkgelegenheid. Geduldig Kapitaal heeft Europa wat te bieden.