Gaat Bunq het banklandschap disrupten?
Woensdag meldde Het Financieele Dagblad dat er in Nederland voor het eerst in tien jaar een bank is opgericht. DSB was de laatste als je KNAB, dat op de bankvergunning van Aegon meelift, niet meerekent. Nouja, een nieuwe bank? Ali Niknam, de oprichter van Bunq, liet tegenover de zalmroze krant weten liever gezien te worden als IT-bedrijf. Want “banken maken dingen die de klanten niet willen”. Zo, die zit.
Niknam wil met Bunq dan ook mijlenver van de bancaire sector blijven. De circa veertig personeelsleden komen daarom bij voorkeur niet uit de bancaire wereld. “Het gaat om een mindshift”, aldus de idealistische ondernemer. En die mindshift kan niet plaatsvinden met mensen die uit de bancaire wereld komen. Een soortgelijk geluid hoorden wij tijdens het Corporate Growth Summit waar corporates en oprichters van start-ups met elkaar in gesprek gingen. Arnoud Haverlag van Disrupted vc concludeerde toen dat corporates sterk zijn in het opschalen van ideeën, maar nooit de mindset van een start-up kunnen hebben.
Niknam, die eerder hostingbedrijf TransIP runde, wordt overigens wel bijgestaan door (oud)-RBS-bankiers Jeroen Kremers en Jan de Ruiter. Betrokkenheid van ervaren bankiers was een voorwaarde voor het verkrijgen van een bankvergunning.
Is de komst van Bunq het startsein van de grote disruptie waarvoor de bancaire sector zo vaak wordt gewaarschuwd? Aan vertrouwen ontbreekt het de rasondernemer en auteur van het boek “Ondernemers hebben nooit geluk” niet. Niknams grootste angst is dat Bunq te snel groeit. Geen probleem toch? Daar zijn immers financiers voor. Tijdens het Corporate Growth Summit omschreef Pieter de Jong, managing director van 3i, private equity zelfs als een vriend van disruptieve bedrijven. De oprichter van Bunq ziet dat echter heel anders. “Ik verkoop liever een nier dan dat we een externe financier erbij halen. Met private equity is het onmogelijk om je ideologie zuiver te houden.”
Geen vriend van private equity dus, maar er moet toch geld worden verdiend. Dat wil Bunq in de eerste plaats gaan doen met het betalingsverkeer. Anders dan bij de traditionele banken kost het aanmaken van een account (een disruptieve benaming voor rekening) helemaal niets. Ook het doen en ontvangen van betalingen is gratis. Wie een pas voor zijn account wil betaalt 9 euro per vier jaar. Voor iedere pinbetaling in de eurozone wordt vier cent gerekend en geld opnemen kost tachtig cent.
De vraag is of de consument met dit verdienmodel goedkoper uit is dan bij de traditionele banken die circa 20 tot 40 euro per jaar voor een standaardbetaalpakket rekenen. In 2014 pinden Nederlanders in winkels ruim 2,9 miljard keer. Dit is grofweg 175 keer per inwoner wanneer we gemakshalve alle 16,9 miljoen Nederlanders meenemen in de berekening. Bij het huidige betaalgedrag in winkels kost dit de gemiddelde rekeninghouder, excuus accounthouder, zeven euro per jaar. De betaalpas kost 2,25 euro per jaar. Wie de pas alleen in winkels gebruikt is dus voor minder dan een tientje per jaar klaar. Maar stel je voor dat je één keer per week geld uit de muur trekt. Dat kost u dan 41,60 euro op jaarbasis. Hiermee komen de totale kosten op iets meer dan vijf tientjes per jaar. Duurder dan een ‘traditionele’ bankrekening dus.
Uiteraard zou Bunq een goedkoper alternatief voor een bankrekening zijn indien u minder vaak contant geld pint. Toch lijken Niknam & Co daar een hele kluif aan te krijgen. De Nederlandsche Bank concludeerde eerder dit jaar in een working paper dat het aantal pintransacties weliswaar stijgt, maar dat de verovering van het betaallandschap door de plastic kaart achterblijft bij de verwachtingen van banken. In september 2013 werd nog altijd 53 procent van de betalingen contant gedaan.
Bovendien is er een stevige discrepantie tussen de betaalvoorkeuren van Nederlanders en hun daadwerkelijke gedrag. Ongeveer zeven op de tien zegt liever met de pinpas te betalen, maar bij slechts vier op de tien betalingen werd de betaalkaart daadwerkelijk uit de portemonnee getoverd. “De Nederlander houdt van zijn pinpas, maar is getrouwd met contant geld”, luidde de poëtische conclusie van de DNB-onderzoekers. Kortom, Bunq heeft niet alleen intern een ‘mindshift’ nodig, maar ook eentje in de koppies van de consumenten.
