“Private equity is veel te lang, veel te gesloten geweest”

Ondanks het wat kille weer, waren de vertegenwoordigers van de private equity-branche in ruime mate (280 man en vrouw) afgekomen op de Lenteborrel van de M&A Community en de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP). Het auditorium van het KPMG-hoofdkantoor zat vol (KPMG is platinum partner van de M&A Community). 

 

 

 

Ruben Munsterman, hoofdredacteur van M&A Magazine, trad op als spreekstalmeester en later als moderator. Centraal stonden de voorstellen van PvdA-Kamerleden Henk Nijboer en Ed Groot, om de excessen terug te dringen die volgens hen kunnen optreden bij private equity-investeringen. Nu Minister Dijsselbloem heeft besloten werk te maken van de initiatiefnota, leeft dit onderwerp volop binnen de sector.  

Herman Kaemingk, partner bij advocatenkantoor Loyens & Loeff en specialist op het gebied van leveraged buy-outs, legde uit wat de plannen van de twee Kamerleden behelsden. De achtergrond van de initiatiefnota was volgens Herman Kaemingk dat sommige private equity-partijen het belang van de aandeelhouder boven alles stellen. Nijboer en Groot vinden dat daarmee voorbij wordt gegaan aan de in Nederland heersende Rijnlandse financieel-economische cultuur. In het Rijnlandse model worden de belangen van alle bij een bedrijf betrokken stakeholders meegewogen, ook die van toeleveranciers, werknemers en klanten. 

 

 

Bepaalde, meer Angelsaksisch georiënteerde private equity-partijen, hebben volgens de twee Kamerledende neiging om een bedrijf  snel leeg te trekken en ontredderd achter te laten. Onder meer warenhuisketen V&D en kinderopvangorganisatie Estro worden als slachtoffers gezien van een agressieve Angelsaksische private equity-aanpak.

Kaemingk legde uit dat om dergelijke excessen het hoofd te bieden, Nijboer en Groot een aantal maatregelen willen doorvoeren om agressieve private equity-strategieën de voet dwars te zetten. De Loyens & Loeff-advocaat noemde het afschaffen of beperken van renteaftrek op bepaalde acquisitiefinancieringen. In de initiatiefnota worden ook maatregelen voorgesteld tegen onder meer overnames met extreem veel vreemd vermogen, asset stripping en het verzwakken van de balans van een overgenomen onderneming.  

Verder wees Kaemingk op het belang dat in de initiatiefnota wordt gehecht aan de invloed van de werknemers. Ook transparantie over de kosten en het verdienmodel van een private equity-partij werden door Kaemingk aangehaald als belangrijke elementen in de plannen de twee Kamerleden. 

Annemarie Jorritsma, in haar hoedanigheid van voorzitter van de NVP, begon positief. Ze zei in een bepaald opzicht blij te zijn met de initiatiefnota van de twee sociaal democraten. “Misschien heeft Nijboer gelijk. De private equity-sector is veel te lang, veel te gesloten geweest.” Ze vond dat het tijd werd voor betere communicatie en meer transparantie. “Waarom zou je je trots over een bepaalde investering niet gewoon tonen?”

Ze vond de toon van het begeleidend persbericht van de initiatiefnota een tikkeltje populistisch. Volgens Jorritsma is het de bedoeling dat de kiezer het gevoel krijgt dat die private equity-partijen eens hard worden aangepakt. Het beeld dat over de sector wordt geschetst is daardoor veel te negatief. “Het is heus niet zo dat V&D en Estro failliet zijn gegaan door private equity-bemoeienis. Er was echt veel meer aan de hand bij die bedrijven.”

 

Jorritsma stelde met nadruk ook tegen excessen te zijn, maar ze vond dat er al wetten genoeg waren om die tegen te gaan. “Renteaftrek en asset stripping zijn al deels de voet dwars gezet.” Verder betoogde zij dat de goede kant van private equity veel meer benadrukt moet worden. “Ik moet er niet aan denken dat private equity-kapitaal niet meer beschikbaar is voor financiering van het MKB.”

 

De voorzitter van de NVP vond het belangrijk om de gedragscode van de sector te actualiseren en ze sloot zich aan bij het idee dat er meer aandacht moet komen voor het informeren van de ondernemingsraad.

 

Friso Janmaat van ABN Amro Participaties bestreed de stelling van Nijboer dat private equity erop uit is om bedrijven leeg te roven. “Een leeggeroofd bedrijf kun je niet meer verkopen.” De gouden weg was volgens hem om te investeren in groei, innovatie, goed management en personeel dat blij naar het werk gaat.

Hij vond het wel logisch dat een private equity-partij kijkt of er kapitaal in een bedrijf zit dat onvoldoende renderend wordt ingezet. “We zetten kapitaal dat niet noodzakelijk is voor de bedrijfsvoering weer aan het werk. Dat is geen leegroven.” 

 

Hoe ziet de wetenschap deze discussie? Muel Kaptein, hoogleraar zakelijke ethiek en integriteit aan de Erasmus Univesiteit en partner bij KPMG, sloot de rij af.  Hij ging in op de valkuilen waarmee een organisatie bij het opstellen van een gedragscode te maken kan krijgen. 

 

Alleen een gedragscode opstellen noemde hij zinloos. “Als je de code opschrijft maar niet actief invoert dan verslechtert het gedrag alleen maar.” Hij sprak van een afname van goed gedrag met tien procent.

Als diezelfde code effectief wordt geïntroduceerd, kan een verbetering van gedrag optreden van vijf procent. Een hele goede code, die zeer goed wordt geïntroduceerd, kan ertoe bijdragen dat het goede gedrag met 35 procent toeneemt.

Ethische commissie
Kaptein gaf een aantal criteria waaraan zo’n goede gedragscode moet voldoen. Hij moet een beetje vooruitlopen op de ontwikkelingen en consistent zijn. Er moet verder met betrekking tot de code sprake 

zijn van communicatie, dialoog, training en rapportage. De code moet ook voorzien in de vorming van een ethische commissie. Annemarie Jorritsma luisterde zichtbaar geïnteresseerd naar Kaptein.

Interessant was het moment waarop aan de zaal werd gevraagd wie zitting zou willen nemen in een ethische commissie. Welgeteld een vrouw stak haar hand op en zei erbij al compliance officer te zijn. Ethiek wordt in de sector blijkbaar nog niet ervaren als iets waarmee je punten scoort.