De Brexit: een verhaal van kapitaalvlucht en investeringsuitval

“Het was de beste der tijden, het was de slechtste der tijden”, zo begint de roman A Tale of Two Cities van Charles Dickens, een verhaal over Londen en Parijs in de periode van de Franse Revolutie. Ook de invloed van de Brexit op de deals tussen Nederland en Engeland is zo’n ‘Tale of Two Cities’. Een verhaal over kapitaalvlucht en de ene kant van het Kanaal en van investeringsuitval aan de andere kant. Van ‘het beste der tijden’ voor Nederlandse verkopers en van ‘het slechtste der tijden’ voor Engelse bedrijven op zoek naar buitenlandse investeerders. 

Dat het het voornemen van de Britse regering – formeel bekendgemaakt op 29 maart 2017 – om de Europese Unie te verlaten z’n gevolgen zou hebben voor de ‘crossborder deals’ tussen Engeland en Nederland viel destijds makkelijk te voorzien. Hoogstwaarschijnlijk zou het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de EU ertoe leiden dat het zakendoen met Britse ondernemingen stroever zou verlopen en dat de Britse markt minder aantrekkelijk zou worden voor Nederlandse ondernemingen. 

En hoogstwaarschijnlijk zou dat alles ook z’n repercussies hebben op de M&A markt. Grote kans dat het aantal ‘crossborder deals’ tussen Nederland en het VK zou teruglopen, zo viel toen al te voorzien. Hoe groot zou de klap precies zijn? En zouden vooral de ‘inbound deals’  worden getroffen, de overnames van Nederlandse ondernemingen door Engelse partijen? Of juist de ‘outbound deals’, de overnames van Engelse ondernemingen door Nederlandse partijen? 

Brexit-bedrijven
Vorige week verscheen een persbericht van het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) dat een tip van de sluier oplichtte. Een op de vier bedrijven die vorig jaar voor Nederland kozen, deed dit specifiek vanwege het Britse vertrek uit de Europese Unie, aldus het NFIA. Onder deze 'Brexit-bedrijven' vallen ook Britse ondernemingen die verhuizen of uitbreiden naar Nederland om toegang te houden tot de markt en internationale bedrijven die het Europese hoofdkwartier of een specifieke afdeling uit het Verenigd Koninkrijk verhuizen. Sinds het brexit-referendum in juni 2016 hebben 218 van dit soort bedrijven voor Nederland gekozen.

Deze trend komt ook tot uitdrukking in de in de crossborder deals tussen Engeland en Nederland, zoals bijgehouden in de M&A Databank van MenA.nl en weergegeven in de tabel en het staafdiagram hieronder. 

De staafdiagram laat in één oogopslag zien dat twee ontwikkelingen er in de afgelopen vijf jaar uitspringen. Het verhaal van de crossborder deals tussen Engeland en Nederland in die periode is een echte ‘tale of two cities’, van Londen en Amsterdam. 

Het eerste verhaal, dat van Londen, heeft veel weg van een kapitaalvlucht. Engelse partijen hebben vanaf de aanloop tot de Brexit tot aan 2020 jaar na jaar meer Nederlandse ondernemingen gekocht. In 2016 – het jaar waarin de Britse bevolking voor een Brexit stemde – werden ‘slechts’ 24 Nederlandse ‘targets’ overgenomen. In 2019, toen de volle omvang van de gevolgen van de Brexit zo langzamerhand duidelijk waren, was het aantal inbound deals opgelopen tot 54. 

Het andere verhaal, dat van Amsterdam, gaat eerder over een investeringsuitval. Een verhaal dat precies tegenovergesteld is aan het verhaal van Londen: de interesse van Nederlandse partijen in een overname van een Engels bedrijf is in de periode 2016-2019 duidelijk teruggelopen. In 2016 kon het aantal outbound deals – 22 – zich nog aardig meten met het aantal inbound deals. Het jaar daarop was dit aantal al gehalveerd, en daarna is het alleen maar teruggelopen, op een kleine opleving in 2018 na. 

Uiteraard is het mogelijk dat de Brexit niet of niet alleen de oorzaak is achter deze ontwikkelingen. Conjuncturele ontwikkelingen, de internationale geopolitieke spanningen, de coronacrisis en nog wat van die zaken hebben ongetwijfeld ook meegespeeld. Uiteraard is het woord  ‘kapitaalvlucht’ niet helemaal toepasselijk; als er geen goede Nederlandse bedrijven te koop waren geweest, was er helemaal geen kapitaal uit het VK naar Nederland gestroomd. En uiteraard hebben veel Nederlandse partijen niet afgezien van een overname in het VK omdat ze opzagen tegen stroef zaken doen maar omdat ze geen kansrijke ‘targets’ zagen. 

Kanteljaar 2016
Maar waarschijnlijk is het toch wel dat de Brexit een stimulans is geweest voor overnames vanuit Engeland, en de overnames vanuit Nederland juist heeft afgeremd. Met name dat laatste is zeer aannemelijk, blijkt uit de tabel. 2016 was een topjaar voor outbound deals: het Verenigd Koninkrijk was toen het populairste land onder Nederlandse partijen die het overnamepad op gingen. Het jaar daarop lijkt de schrik er bij Nederlandse investeerders goed in te hebben gezeten: toen was het VK gekelderd tot een 5e positie. Daarna is het nooit meer echt goed gekomen; in 2019 bekleedde het VK een 4e positie, en in 2020 stond het VK nummer 3 achter Duitsland en België. 

Het patroon in de inbound deals is wat minder duidelijk: na het kanteljaar 2016 bevinden die zich op een min of meer constant niveau. Wellicht komt daar de komende maanden verandering in. Duidelijk is nu al dat het aantal inbound deals door de Brexit eerder zal toe- dan afnemen. “Ook nu er een deal is gesloten met het Verenigd Koninkrijk blijft Nederland in trek”,  meldt de NFIA in elk geval. De NFIA is momenteel in gesprek met 550 bedrijven die een overstap of uitbreiding naar Nederland overwegen, waarvan niet minder dan de helft Brits is. Het gaat volgens de NFIA vooral om bedrijven waarvoor het een probleem is wanneer ze de Europese markt niet binnen 24 uur kunnen bereiken, zoals groente- en fruitverkopers. Wat de inbound deals betreft, lijkt de ‘Tale of Two Cities’ nog niet niet ten einde.