De wendbaarheid van advocatenkantoren moet omhoog

Door Martijn Lesterhuis

In de meeste bestuurskamers van advocatenkantoren zal opgelucht ademgehaald worden, want 2020 lijkt een prima jaar te worden. De in maart voorziene horrorscenario’s zijn niet uitgekomen en ondanks, of misschien wel dankzij Corona, draaien veel kantoren op of zelfs boven budget. Na het relatief soepele overschakelen op thuiswerken in maart, gingen de kosten omlaag, terwijl de productiviteit op peil bleef. Na de zomer ontstonden er zeker verschillen in prestaties tussen kantoren, maar weinig kantoren lijken door een diep dal te gaan.

Of dit ook voor 2021 zal gelden, valt te bezien. Sterker nog, als we naar de vorige crisis kijken, moeten advocaten en notarissen juist nu gaan opletten. De advocatuur is vrij bestendig tegen korte termijn schokken, zeker kantoren met een multi-service praktijk. Terwijl in 2009 vrijwel alle sectoren te maken hadden met krimp, groeiden veel advocatenkantoren gewoon door alsof er niets aan de hand was. Maar toen de economie vervolgens in een recessie belandde, kregen ook zij te maken met forse omzetdalingen. Ondanks de stijging in 2009, daalde de omzet van de top-50 advocaten & notariskantoren in Nederland over de periode 2009-2013 gemiddeld met maar liefst 6%. Dalingen van meer dan 10% waren geen uitzondering en herstel duurde vaak lang.

Dat risico is nu weer aanwezig. Naast de economische gevolgen van de tweede Corona golf – en gerelateerde maatregelen die zomaar tot diep in 2021 van kracht kunnen blijven – wordt Nederland relatief fors geraakt door de (harde) Brexit. Dit blijkt ook uit de recente ramingen van de Europese Commissie. De Nederlandse economie zal in 2021/22 het minste hard groeien van alle EU-landen. Tel daar de oplopende geopolitieke spanningen bij op en een scenario als in 2009-2013 is zonder meer realistisch.

Wat te doen als advocatenkantoor in een onzekere, economisch moeilijke periode? Het karakter van de juridische markt wijkt af van een gemiddelde markt. Zowel in groeiende als in zwaar getroffen sectoren is altijd juridisch werk te doen. Je moet echter op het juiste moment op de juiste plaats zijn. De opmerking: ‘de markt zit tegen’ bij mindere prestaties, geldt misschien voor nichekantoren, maar niet voor (grotere) multi-service kantoren.

Meer dan ooit vraagt deze tijd van advocatenkantoren om wendbaar te opereren en snel te reageren op verandering om kansen te kunnen pakken. Om succesvol te zijn, moeten kantoren voortdurend gecombineerde sector- en praktijkanalyses maken om hun positie te bepalen en te beoordelen waarop moet worden ingezet en waarop niet.

Meer nog dan kansen identificeren, moet de reactiesnelheid van kantoren om die kansen te realiseren omhoog. Nu marktontwikkelingen hard gaan, moeten beschikbare (of benodigde) capaciteit en capabilities sneller kunnen worden ingezet daar waar nodig. Dat kan alleen met een gecoördineerde, kantoorbrede aanpak en goede interne samenwerking. Kantoren met in silo’s opererende praktijkgroepen die hun eigen gang gaan, gaat dit niet lukken. Het is aan de kantoorbesturen om juist dit goed te organiseren. Dat is een uitdaging, zeker in combinatie met hybride werken. De koplopers van morgen zijn de advocatenkantoren die dit weten te realiseren.

Martijn Lesterhuis is partner bij Venturis Consulting Group