CPB pleit voor meer marktfinanciering, wat zijn de mogelijkheden?
Het Nederlandse bedrijfsleven is voor een groot deel afhankelijk van bankfinanciering, het aandeel in het midden- en kleinbedrijf is 80 procent. Het aandeel marktfinanciering, zoals durfkapitaal, private equity en crowdfunding is beperkt. Het Centraal Plan Bureau (CPB) stelt in een recent rapport dat een groter aandeel marktfinanciering gunstig is voor ons land. In een marktgeoriënteerd stelsel kunnen bijvoorbeeld risicovolle start-ups zich makkelijker financieren en daardoor hebben zij meer kans om door te groeien. Hoe werkt dat?
Om aan te geven waarom het verstandig is om minder bankfinanciering te hebben, stelt het CPB dat een financiële crisis de economische groei en de financiële stabiliteit harder raakt in landen waar bedrijven voor financiering vooral van banken afhankelijk zijn. De ‘Grote Recessie’, zoals het CPB hem noemt, illustreert dat op overtuigende wijze. “In landen met een meer marktgeoriënteerd financieel systeem kunnen bedrijven gemakkelijker overschakelen van bank- naar marktfinanciering op het moment dat banken in de problemen komen. Hierdoor herstellen dergelijke landen ook sneller na een financiële crisis”, concluderen onderzoekers Michiel Bijlsma, Sander van Veldhuizen en Benedikt Vogt in de CPB Policy Brief ‘Een wereld zonder banken? Marktfinanciering en bankfinanciering in perspectief’.
Hoe staan we er momenteel voor? Nederland heeft een tussenpositie voor aandelen en obligaties en ligt qua PE en VC investeringen dicht tegen bankgerichte EU-landen aan. De relatieve omvang van bankkredietverlening verschilt minder uitgesproken tussen de Europese landen. Hier onderscheidt zich dan juist de VS, waar het aandeel van bankkredieten slechts een vijfde is van de omvang in Nederland. Daarnaast is de omvang van de Nederlandse bankensector aanzienlijk groter dan voor bankgerichte EU landen. Hier spelen meerdere factoren: Nederlandse banken hebben relatief veel hypotheekbezittingen op de balans, hebben relatief veel buitenlandse bezittingen en zijn sterker internationaal georiënteerd. Daarnaast is Factoring een populairder financieringsmiddel in Europa en Nederland dan in de VS. De afgelopen jaren nam het gebruik ervan in Europa fors toe. Samenvattend stelt het CPB dat Nederland vergeleken met de VS bank georiënteerd is, maar vergeleken met Europa juist meer marktgeoriënteerd.
___________________________________________________________________________________________________
Rekent u nog op (her)financiering?
Het is nu tijd om de alternatieven te onderzoeken en de continuïteit en groei van uw onderneming veilig te stellen. Voorkom risico’s, volg de masterclass Alternatieve Financieringsvormen en maak een succes van uw (her)financiering. Meld u direct aan.
___________________________________________________________________________________________________
Hoe wenselijk is nu een verschuiving richting een meer marktgeoriënteerd financieel
systeem, vragen de onderzoekers zich af. Hard empirisch bewijs dat het ene systeem beter is voor groei op lange termijn dan het andere ontbreekt volgens hen. En studies die de langetermijngroei in landen onderzoeken, vinden geen significant effect van de structuur van de financiële sector op de langetermijngroei. Maar vanuit het oogpunt van economische stabiliteit vindt CPB het dus een goede zaak. In de VS, waar na 2008 meer substitutie plaatsvond van bank naar markt, is meer stabiliteit, stellen de onderzoekers. Ook is marktgerichte financiering toegankelijker voor nieuwe initiatieven. Hierbij wordt wel een kanttekening geplaatst: hoe de optimale mix van bank- en marktfinanciering er uitziet is onbekend: naast financiering heeft het financiële systeem ook andere functies, zoals het mogelijk maken van risicodelen en betalingen.
Om inzicht te geven in de voor- en nadelen van de twee systemen, heeft het CPB ze op een rijtje gezet:
Voordelen Marktgebaseerd systeem
- Marktinformatie over bedrijven vaak informatiever
- Efficiëntere allocatie van kapitaal
- Alternatieve financieringsmogelijkheden bij problemen in de bankensector
- Stabieler tijdens financiële crisis
- Makkelijker financiering voor risicovolle start-ups
Nadelen Marktgebaseerd systeem
- Financiering voor bedrijven met weinig eigen vermogen en onderpand moelijker
- Verminderde langetermijnfocus
- Financiering kleine bedrijven lastig vanwege hoge kosten toegang tot markt
Voordelen Bankgebaseerd systeem
- Langetermijnrelaties maken credit smoothing mogelijk
- Minder eigen vermogen bij investeringen
- Stabieler tijdens normale recessie
- Makkelijker financiering voor stabiele middelgrote bedrijven met verpandbare bezittingen
Nadelen Bankgebaseerd systeem
- Markt kent waarde bedrijven minder goed
- Te grote bancaire sector remt groei
- Risico op ‘evergreening’ van leningen
- Financiering kleine bedrijven lastig vanwege hoge kosten leningen voor banken
Om het markt georiënteerde karakter uit te breiden, geven de onderzoekers twee opties voor het beleid van de Nederlandse overheid. Ten eerste het faciliteren van de opbouw van eigen vermogen bij bedrijven en het meer liquide maken van financiële markten. Daarvoor kan de fiscale stimulans voor schuldfinanciering worden verminderd. Ten tweede kan in een transitie naar meer marktfinanciering ook de opbouw van eigen vermogen bij bedrijven worden versneld via tijdelijke overheidsparticipatie in equityfondsen, waardoor deze vergroot worden.
Het volledige CPB rapport is hier te vinden.
