Legal Tech zorgt voor fundamenteel andere aanpak van juridische dienstverlening

Legadex is een voorloper in wat tegenwoordig bekend staat als 'Legal Tech'. Onlangs heeft het met softwarebedrijf Admincontrol een virtuele data room getest met doorontwikkelde en geïntegreerde AI toepassingen. De uitkomsten waren ‘verbluffend’. Maar deze pilot is slechts een voorbode van wat er allemaal op juristen gaat afkomen. 

Legadex is volgens de eigen website een 'next generation legal serviceprovider'. Medeoprichter/directeur Luc van Daele (op foto links) en Manager Corporate M&A Morad Kada (op foto rechts) beschrijven het als een ‘juridisch innovatiebedrijf' dat zich richt op de voortdurende versnelling en verbetering van juridische processen met behulp van slimme technologieën. 

Soms wordt de inzet van Legadex gevraagd voor bepaalde projecten. Zo richt het in 2008 opgerichte bedrijf zich van oudsher op onder andere de voorbereiding van fusies en overnames. Klanten zijn vooral grote corporates, family offices, private equity-bedrijven die hun deelnemingen verkopen, en financiële partijen. Zij maken dan gebruik van de expertise, proceskennis en de software die Legadex gebruikt om bedrijfsdata compleet en inzichtelijk te maken en de Due Diligence voor te bereiden. 

De inzet van AI
De rol van geautomatiseerde data analytics en artificial intelligence bij analyse van datasets neemt snel toe. Dat leidt tot een beter inzicht in de gegevens die het team van Kada beheert in de virtuele dataroom. Ook resulteert het in een aanzienlijke versnelling van het analyseproces en biedt het regelmatig verrassende inzichten in bepaalde situaties binnen een onderneming. Dat laatste geldt overigens vaak niet alleen voor externe betrokkenen bij het M&A-proces zoals de zakenbank en advocaten, maar ook voor stakeholders binnen het bedrijf zelf.  

Niet alleen bij M&A projecten
Techniek en Legal Tech spelen echter niet alleen een rol binnen M&A projecten. Een minstens zo belangrijke ontwikkeling is dat bedrijfsjuridische afdelingen er steeds meer gebruik van maken. Legadex adviseert klanten hoe ze het beste hun werkprocessen oftewel 'legal operations' kunnen stroomlijnen en implementeert bij hen software om met een helder werkproces hun juridische informatie goed te structureren en inzichtelijk te maken. Dat behelst een scala aan onderwerpen waarmee bedrijven op reguliere basis te maken hebben zoals vennootschapbeheer, contractmanagement, KYC compliance en ESG-informatie. Volgens vaste protocollen wordt het terugkerende werk efficiënter uitgevoerd met minder kans op fouten.  

Wwft en ESG-verplichtingen
Een voorbeeld van beter organiseren en toepassen van technologie is het  'Know Your Customer'-proces op basis van de Wwft. Dat is een onderwerp waar veel bedrijven die dit niet gestructureerd hebben ingeregeld en geautomatiseerd behoorlijk moeite mee hebben, zegt Kada. Hetzelfde geldt voor private equity-fondsen waar soms bij wijze van spreken de CFO dit nog zelf in het weekend op basis van een Excelsheet zit te doen. Niet verstandig, gezien de hoge boeterisico’s voor onder andere financiering van terrorisme en witwassen. Een ander snelgroeiend voorbeeld van beter te organiseren werk en toepassing van technologie ligt in de juridische verplichtingen op ESG-gebied die steeds breder en strikter worden. Zonder een helder proces van informatievoorziening en techniek ter ondersteuning van de rapportages zal dit naar verwachting voor veel ondernemingen in de komende jaren tot een onwerkbare situatie leiden. 

De traditionele rol van de jurist verandert snel
Legadex is, kortom, een voorloper in wat tegenwoordig ‘Legal Operations’ en 'Legal Tech' heet. "Toen wij in 2008 begonnen, stond dat nog in de kinderschoenen", zegt Van Daele. "Nu is het een hype in de juridische wereld. De interesse in de markt is de laatste jaren enorm toegenomen. Ondernemingen verlangen een effectievere aanpak van het werk. De juristen, zowel interne bedrijfsjuristen als externe dienstverleners, moeten dat leveren. Dat vereist een fundamenteel andere aanpak. Zorgen dat de juridische basis beter op orde is en zorgen dat werkprocessen en verantwoordelijkheden beter belegd zijn. Dat alles ondersteund door steeds slimmere technologie. Daar ligt onze sweet spot als dienstverlener. Andere partijen, zoals advocatenkantoren, hebben daar van nature veel minder zicht op.”

Hoe dat komt? Vanouds was ‘de jurist’ iemand die in een vrij afwachtende rol zat buiten de directe bedrijfsprocessen. Juridische dienstverleners worden steeds proactiever omdat bedrijven steeds innovatiever worden georganiseerd en van ‘legal’ wordt verwacht dat ze daarin meegaan. Dat kan alleen als data en processen goed georganiseerd zijn. De jurist moet inzicht hebben in wat er binnen een onderneming speelt, daar analyses op kunnen loslaten en er gericht over kunnen communiceren en rapporteren. Zowel de eisen van de klant als de persoonlijke mindset van de jurist veranderen.

Juristen van nature terughoudend
Die verschuiving van reactiviteit naar proactiviteit is opmerkelijk, want van traditionele dienstverleners gaan weinig vernieuwende impulsen uit. Dat is in zekere zin ook te begrijpen. "Juristen zijn van nature en beroepsmatig terughoudend voor risico's en veranderingen. Ze weten vaak niet wat de toepassingsmogelijkheden van technologie zijn" zegt Van Daele. "Daarbij komt dat juristen voornamelijk hebben geleerd om wetten te analyseren en toe te passen op casussen. Maar niet om in processen te denken. Dat betekent voor de meeste traditioneel opgeleide juristen een grote omschakeling", vult Kada aan. 

Zolang klanten gewend zijn om veel te betalen voor bepaalde juridische diensten en geen verandering eisen, hebben traditionele dienstverleners weinig prikkels om te vernieuwen en efficiencymaatregelen door te voeren. Maar, steeds meer klanten kijken kritisch naar wat ze uitgeven aan advocaten en het besef onder klanten dat het anders kan groeit. Ook advocatenkantoren moeten dus wel innoveren en meewerken aan 'de voortdurende versnelling en verbetering van juridische processen' waar Legadex zich op richt. 

AI-gestuurde due diligence als dealversneller
Het op orde krijgen van data en het efficiënt inrichten van juridische processen is in dat voortdurende innovatieproces slechts een begin. De al ingezette volgende stap is het gebruik van AI-technologie om ook het analyse- en advieswerk te vergemakkelijken. Ook de mogelijkheden daartoe nemen toe. 

De dataroom die Legadex onlangs in samenwerking met Admincontrol heeft ingericht en getest is een voorbeeld van het toepassen van innovatie binnen een M&A-deal. Het doel van die pilot was om binnen de dataroom-omgeving AI-analyses toe te passen op een grote datasetdocumentatie. Dit resulteerde in de mogelijkheid om binnen een zeer kort tijdsbestek duizenden documenten te analyseren en specifieke informatie uit juridische documenten te halen. Volgens de whitepaper ‘The benefits of artificial intelligence in data rooms’ van Legadex en Admincontrol waren de voordelen helder: analyses konden in 'real time', in een kort tijdsbestek en met minder fouten plaatsvinden. Een 'dealversneller' dus, deze AI-gestuurde due diligence. 

Laagdrempelig was het gebruik van de dataroom ook, omdat de analyses binnen de dataroom konden plaatsvinden, zonder dat de gebruikers steeds heen en weer hoefden te springen tussen verschillende software-omgevingen. Al met al waren de uitkomsten van de pilot ‘verbluffend’, zegt Kada. 

Juridische ChatGPT-achtigen
En dan ging het bij deze pilot nog voornamelijk om clausules die geautomatiseerd konden worden geïdentificeerd door de AI-software. De dataset was bovendien beperkt tot de documentatie die direct betrekking had op deze deal. 

De volgende stap dient zich al aan: de opkomst van ChatGPT-achtige software. Software waarin gebruikers zelf vragen kunnen formuleren waarop het AI platform een antwoord formuleert. We hebben het dan over ‘generatieve AI’ waarmee teksten, maar ook foto’s, video en dergelijke kunnen worden gegenereerd op basis van informatie uit een breed neuraal netwerk van gegevens. De basis daarvan ligt dan niet meer in enkel een te onderzoeken dataset, maar in principe in alle publiek beschikbare data. De mogelijkheden zijn legio, maar alle vragen rondom deze ontwikkelingen uiteraard ook. De opkomst van dit soort toepassingen kan ook in de juridische wereld een enorme gamechanger worden. 

Legadex zit bovenop dit soort ontwikkelingen, zeggen Van Daele en Kada. "Vroeg of laat worden dit soort innovaties doorgevoerd. Je kunt het niet stoppen", aldus Van Daele. "Wij vinden het belangrijk om hierin mee te denken en ondernemingen en adviseurs te helpen om er verantwoord gebruik van te maken. Het is uiteindelijk in het belang van de Nederlandse juridische sector om voorop te lopen en niet te afhankelijk te worden van buitenlandse dienstverleners of techbedrijven. Als de juridische sector onvoldoende inzet op juridische innovatie dreigt in de toekomst een ‘Kodak-moment’ en dat is het laatste dat we zouden moeten willen."

Lees ook: Vijftig overnames in vier jaar tijd: hoe doet Visma dat?