Zorgen over start-ups bij groeiende investeringen

Vorig jaar stegen de investeringen door durfinvesteerders in innovatieve bedrijven in Nederland met 47 procent tot 3,1 miljard euro, terwijl ze Europabreed juist licht daalden. Ook waren er in 2024 twee zogeheten ‘unicorns’ in Nederland, oftewel jonge bedrijven die meer dan één miljard euro waard werden. Het ging om de softwareontwikkelaar voor hotels Mews en DataSnipper, dat veel controletaken voor financiële afdelingen automatiseert.

Dat staat in in een State of Dutch Tech-rapport van Techleap. De toename volgt op een moeizaam 2023, toen de durfinvesteringen met een kwart daalden. Opvallend is de prominentere rol van Europese investeerders in grotere investeringsrondes. Nederlandse investeerders hielden de hand juist op de knip: zij vertegenwoordigen slechts vijftien procent van het opgehaalde durfkapitaal (voorheen 61%).

Toch zijn er zorgen over de toekomst van start-ups. Met name de afname in nieuwe start-ups en het gebrek aan Nederlandse investeerders in grote investeringsrondes zijn zorgwekkende trends in het afgelopen jaar, aldus Techleap. Ook het aantal Nederlandse start-ups dat doorgroeit tot scale-up blijft laag.

Techleap stelt dat gerichte maatregelen noodzakelijk zijn als onderdeel van een ambitieus beleid om bij te dragen aan toegang tot startupfinanciering en talent. De hervorming van het ‘Employee Stock Option Plan’ (ESOP, aandelenregeling voor medewerkers) en flexibele arbeidsinzet worden als voorbeelden in het rapport genoemd. Ook roept Techleap op tot meer Europese samenwerking via een pan-Europese startup-entiteit.

Het binnenhalen van vroege fase-investeringen (tot 15 miljoen euro) blijft een van de grootste startup-uitdagingen. Slechts 104 start-ups wisten meer dan een ton op te halen, een daling van bijna een kwart. In 2023 lukte dit nog 172 startups.

Het aantal deals daalde bovendien met twintig procent. Ook investeringen in AI blijven in Nederland flink achter ten opzichte van andere landen, zoals Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk.

Het totaal aantal scale-ups groeit met twaalf procent tot 268 bedrijven. Daarmee stijgt de Nederlandse scale-up ratio (het percentage dat doorgroeit tot minimaal 10 miljoen euro financiering) van 13 naar 21,5 procent in de afgelopen vijf jaar. Daarmee presteert Nederland nog altijd minder dan het Europese gemiddelde (23%) en de Verenigde Staten (54%).

De Nederlandse deeptech-sector, een van de aandachtsgebieden van Techleap, maakt een enorme ontwikkeling door. De deeptech-sector is goed voor 35 procent van het ecosysteem en haalde 1,1 miljard euro aan investeringen binnen. Ook haalt de sector een opmerkelijk hoog scale-up ratio: een groei van 17 naar 35 procent in vijf jaar tijd.

Techleap verklaart de groei door gerichte overheidsinvesteringen in bijvoorbeeld Quantum Delta NL, Nearfield Instruments en Brainport Eindhoven.

Scale-ups vertegenwoordigen minder dan tien procent van de techmarkt in Nederland, maar zijn goed voor vijftien procent van de werkgelegenheid in de sector. Dit komt neer op 55.000 banen. Ook nu ziet Techleap nog de nodige ruimte voor verbetering. Zo daalde het aantal pas opgerichte bedrijven dat erin slaagde durfinvesteringen binnen te halen. Ook loopt Nederland achter op de Verenigde Staten en een aantal andere Europese landen als het op doorgroeimogelijkheden voor start-ups aankomt.