Economen: vestigingsklimaat Nederland nog aantrekkelijk, maar wel onder druk

Drie punten:
• Grote bedrijven zoals ASML en Boskalis hebben recentelijk geklaagd over het vestigingsklimaat in Nederland.
• Hoewel belastingfactoren een rol spelen bij de keuze van bedrijven om zich in Nederland te vestigen, benadrukken economen dat andere factoren zoals infrastructuur, woningmarkt en onderwijssysteem ook van belang zijn.
• Er is consensus onder de economen dat bedrijven zich terecht zorgen maken over het onzekere overheidsbeleid in Nederland.

Het is nog steeds aantrekkelijk voor bedrijven om zich in Nederland te vestigen, maar wet- en regelgeving en onzeker beleid zetten dat wel onder druk. Dat beeld komt naar voren uit gesprekken met meerdere economen die het ANP voerde.

Grote bedrijven als chipmaker ASML en maritiem dienstverlener Boskalis klaagden onlangs over het vestigingsklimaat in Nederland en lonkten naar het buitenland.

Verslechtering van het Nederlandse vestigingsklimaat
In verschillende internationale ranglijsten doet Nederland het over het algemeen goed, zeggen de economen. Wel is het zo dat het vestigingsklimaat in Nederland verslechtert, zegt Henk Volberda, hoogleraar strategie en innovatie aan de Universiteit van Amsterdam. Bedrijven maken zich bijvoorbeeld zorgen over het aantrekken van werknemers nu de belastingvoordelen voor expats in Nederland fors zijn versoberd. Ook worden er andere fiscale maatregelen genomen die nadelig uitpakken voor grote bedrijven.

Hoewel er verschillen zijn tussen Europese landen op belastinggebied, bepalen ook infrastructuur, de woningmarkt en het scholingssysteem bijvoorbeeld of het voor een bedrijf aantrekkelijk is om in Nederland actief te zijn, zegt Gerard Meussen, hoogleraar belastingrecht aan de Radboud Universiteit. Maar hij ziet geen signalen dat het vestigingsklimaat dusdanig slecht is dat bedrijven hierom uit Nederland zouden vertrekken.

Onvoorspelbaar overheidsbeleid
Peter Kavelaars, hoogleraar Fiscale Economie aan de Erasmus Universiteit, benadrukt dat de fiscale component een beperkte rol speelt bij de keuze voor bedrijven om zich in Nederland te vestigen. Die is niet groter dan tien procent, volgens hem. “Dat is een belangrijke nuancering als je bedrijven hoort over de dertig procent-regeling bijvoorbeeld, die het voor expats voordeliger maakt om hier te werken.”

Kavelaars: “Ik ben niet onder de indruk van het geklaag van bedrijven. De vraag is dan: is het in het buitenland beter?” Nee, denkt hij. “Elk land heeft zo zijn eigen fiscale regelgeving, die overal onderworpen is aan wijzigingen.”

De economen zijn het er veelal over eens dat bedrijven zich terecht zorgen maken over het onzekere overheidsbeleid in ons land. “Ze hebben geen idee waar het beleid heengaat in Nederland. Daar doen de omringende landen het beter”, concludeert Kavelaars.

In de techsector bijvoorbeeld worden investeringen gedaan met een looptijd van twintig tot dertig jaar. “Dan wil je er van uit kunnen gaan dat je op fiscaal gebied en met bottlenecks zoals stikstof weet wat er gaat gebeuren”, zegt Jan-Paul van de Kerke, ABN AMRO-econoom.

Lees ook: ‘Meer investeringskapitaal nodig voor verbeteren langetermijngroeipotentieel van Nederland’