‘Wie het snelst leert, wint’

De CFO’s en M&A-ers kwamen bijeen op Kasteel Wolvenbos in Kapellen om te spreken over het thema Accelerate Learning. Relevant in een wereld die snel verandert, waarin bedrijven zich constant moeten aanpassen om de concurrentie bij te houden. Snel leren, verbeteren en kennis omzetten in actie is hierbij cruciaal. 

–>>>> Bekijk hier alle foto's (op cfo.nl)

Niet laten opjagen

Wie kan er beter over leren spreken dan Rik Torfs, hoogleraar, oud-rector van de KU Leuven en voormalige jurylid bij tv-programma De Slimste Mens. Eerst maar eens over die snel veranderende wereld. Bij vrijwel elke lezing of congres in de zakenwereld komt dit thema voorbij. “We leven in een steeds sneller evoluerende kennismaatschappij, hoor je dan”, zegt Torfs. Er is wel iets geks aan de hand, zegt de hoogleraar. “Ik hoor dit namelijk al jaren, maar het zinnetje zelf evolueert niet.”

Blijf kritisch nadenken en neem niets “for granted”, zegt Torfs. Want juist in tijden die bol staan van versnelling, staat nadenken onder druk. Torfs: “Door die snelheid is er helemaal geen tijd meer om na te denken. En dat ondanks dat we allerlei zaken sneller gedaan dan ooit. Alle vrije tijd wordt opgevuld.” We moeten ons vooral niet laten opjagen, zegt Torfs.

Veel blijft hetzelfde

En in tijden van verandering is het belangrijk te beseffen hoeveel hetzelfde blijft. Een manier van kijken die de mens niet gewend is, zegt Torfs. “Als in een winkelstraat van honderd winkels er twee veranderen, concludeert iedereen dat alles anders wordt. We moeten ook leren te zien wat hetzelfde blijft. En hoe de mens antropologisch in elkaar zit.” 

Door juist het onveranderlijke te benadrukken, kun je meer draagvlak krijgen voor verandering, denkt Jeroen Dijsselbloem. Hij moest als minister van Financiën en Eurogroep-voorzitter flink wat beslissingen nemen met grote impact op de maatschappij en economie. Hij constateert dat ondanks een groeiende transparantie, het wantrouwen in de samenleving groter geworden is. De uitdaging is om mensen mee te nemen is dus groot.

Want juist als het idee bestaat dat alles beweegt, gaan mensen zich met hand en tand verzetten tegen verandering, zegt Dijsselbloem. Hij wijst op wijzingen in het pensioenstelsel, door mensen als ingrijpend ervaren. “Toch betekent dit niet dat alles verandert. Juist dat moet je duidelijk maken, denkt de oud-minister. “Als je niet eerst je ankers definieert, is het lastig om mensen mee te krijgen.”

Kans op ontwikkeling

Nu zit bijna ieder bedrijf een verandertraject, gaat dit te ver? Het is wel duidelijk dat zekerheid over een baan aan het verdwijnen is, zegt Dijsselbloem. Door de enorme dynamiek komt ook de deskundigheid binnen de organisatie in gevaar. Iedereen wisselt constant van project, specialisatie wordt zeldzamer. Het is dus de vraag wat de vastigheid is die een organisatie een medewerker kan bieden en hoe je kennis borgt, zegt Dijsselbloem. 

Hoe kan een leider z’n mensen helpen te leren? Hans De Vriese, Director Planning en Transformation bij AkzoNobel laat zijn mensen zoveel mogelijk eigen beslissingen nemen. “Ik geef werknemers de kans om zelf dingen te doen, beslissingen en risico’s te nemen.” Op deze manier krijgen werknemers de kans om zichzelf te ontwikkelen. Wel belangrijk is de rol van de leider als het fout gaat. “In dat geval moet je wel achter je mensen te gaan staan en niet wegkijken. Dat is het punt waarop je je verantwoordelijkheid moet nemen.”

“Ga samen sporten”

Gaan er dingen fout, dan volgt er feedback, een ander essentieel onderdeel van een lerende organisatie. Maar vaak resulteert dit in moeilijke gesprekken tussen leidinggevende en werknemer, die te weinig opleveren, zegt oud-veldrijder Sven Nys. Zijn tip is om samen met de werknemer iets te gaan doen. “Bij teambuildingactiviteiten, of als je de loopschoenen of de koersbroek aanhebt, zit je op hetzelfde niveau. Dan krijg je veel meer te horen.”

Nys is tegenwoordig ploegleider van het Telenet Fidea-team. Ondanks dat iedere veldrijder er in de wedstrijd alleen voor staat, benadrukt de voormalig wereldkampioen het belang van het team. Hij besteedt er veel aandacht aan dat iedereen zich goed voelt. De samenstelling moet goed zijn. En het team gaat altijd boven het individu. “Soms haal je één schakel weg en dan gaan anderen zich beter voelen. Een leider spreken met zijn mensen, altijd op de hoogte zijn wat er gebeurt.”

Meten

Een competitieve sfeer is nodig, ook op het werk, zegt Nys. “Anders krijg je allemaal grijze muizen voor een computer en gebeurt er niets.” Maar de sportman benadrukt ook dat de lat niet te hoog mag liggen. Ooit won hij acht wedstrijden op rij. Toen hij daarna een aantal keer tweede werd, schreef de pers dat Nys aan het kwakkelen was. In zijn afscheidsjaar won hij slechts twee wedstrijden, maar was de pers wel positief. Dit kwam omdat de lat lager lag, wat maakte dat Nys zijn loopbaan met een positief gevoel af kon sluiten. “Op deze manier blijf je plezier beleven in wat je doet. Ook ga je niet de verkeerde beslissingen nemen om die lat toch te halen. Dat is het moment waarop mensen doping gaan gebruiken of bedrijven sjoemelsoftware. Op de korte termijn is er succes, maar op de lange termijn werkt het desastreus.”

Die hoogte bepalen is een zaak van mensenkennis, van goed aanvoelen, zegt Nys. Ook meet zijn ploeg de fysieke prestaties van de renners en monitort de trainingsarbeid via een digitaal platform. Fitheid is zo geen kwestie van inschatting meer. Tegen zijn renners zegt Nys vooral dat het niet hun ambitie moet zijn om Mathieu van der Poel of Wout van Aert, momenteel heersend in het veldrijden, te verslaan. Streven naar het podium is wel een haalbaar streven. “Dat is een totaal andere insteek. Ik geef mee: ‘Haal het maximale uit jezelf. Maar probeer niet een Van Aert te worden.’ Ieder individu heeft de capaciteiten om de eigen carrière uit te bouwen.”

Invloed op proces

Ook Marc Lammers benadrukt het belang van meten. De succesvolle oud-bondscoach van de hockeyteams van België en Nederland stelt dat we op winnen of verliezen niet 100 procent invloed hebben. Invloed is er wel op het proces. “Neem je houding, die speelt een rol. Hoe sta je erbij op maandagochtend? Denk je: ‘Weer vijf dagen werken…’ Daar heb je invloed op.”

De focus moet dus liggen op dat proces. Constant wil Lammers hierover blijven leren, zoeken naar verbeteringen en innovaties. “Hockey was de eerste sport die de 3D-videobril ging inzetten. Daarmee kon ik herhalingen van strafcorners direct bekijken. Het percentage succesvolle corners ging omhoog.” Ook gebruikte het team GPS in de shirts, waardoor Lammers ontdekte dat de meeste sprints in de wedstrijd niet 30 maar 16 meter waren. Het team moest dus anders trainen.

Het gaat om dit soort kleine verbeteringen die uiteindelijk het verschil maken, zegt de coach. “Het team dat het snelste leert, wint het toernooi.” Data gebruikt Lammers om en nulmeting te hebben, op basis waarvan vergelijking en verbetering mogelijk is. Om mensen te laten wennen aan het gebruik, moet in het begin vooral het positieve eruit gehaald worden. “Ik zie vele dingen fout gaan, maar belangrijk is dat mensen eerst een positief gevoel erbij krijgen.”

Opstaan na de val

Hoe dan geldt bij leren: soms win je, soms verlies je. “Investeren in een lerende organisatie kost tijd en moeite. Maar anders sta je stil.” Het betekent doorzetten, juist als het lastig is. “In topsport sta je altijd één keer meer op dan je valt”, zegt Lammers.

Het Nederlandse vrouwenteam verloor de finale van de Olympische Spelen in 2004. Weer tweede. “Goud verliezen is het ergste wat er is”, zegt de coach. Speelsters kondigden aan te stoppen. Wanhopig probeerde Lammers ze te overreden toch door te gaan. Tot zijn eigen mental coach hem erop wees dat hij beter een verhaal kon vertellen, om ze te inspireren. Lammers liet de speelsters een video zien van de Britse atleet Derek Redmond. Die scheurde tijdens de Spelen van Barcelona zijn hamstring op de 400 meter wedstrijd, maar weigerde op te geven. Ondersteund door zijn vader bereikte hij zwaar geëmotioneerd de finish. Het had effect; uiteindelijk besloot iedereen om door te gaan. Om vier jaar later de Olympische finale wel te winnen.