Wat brengt 2021 aan faillissementen en herstructureringen?

Afgelopen jaar verliep door de Covid-19 crisis tumultueus, maar de crisis leidde vooralsnog niet tot een faillissementsgolf. Stilte voor de storm? Loek Kerstens, partner bij Rutgers & Posch en gespecialiseerd in insolventierecht, over herstructurering en turnarounds: “Er komen steeds meer vragen vanuit de markt, er is – logisch natuurlijk – onrust. ‘Wat moet ik als bestuurder doen? Waarop moet ik voorsorteren?’”  

Loek Kerstens heeft uitgebreide ervaring opgedaan in spraakmakende faillissementen en complexe internationale herstructureringen. De advocaat staat ondernemingen die in zwaar financieel weer zijn beland, bestuurders, aandeelhouders en schuldeisers bij. Voor zijn indiensttreding 1 januari 2021 bij Rutgers & Posch was hij veertien jaar verbonden aan Loyens & Loeff.  

“Had je mij eind maart van het vorige jaar gevraagd naar de situatie in het vierde kwartaal van 2020, dan had ik het aantal faillissementen in die laatste drie maanden van het jaar hoog ingeschat”, zegt Kerstens. “Waarmee maar weer is bewezen dat voorspellen heel erg lastig is. Want medio december stond de AEX op het hoogste niveau van het jaar, stegen de huizenprijzen naar alweer nieuwe records en was het aantal faillissementen opvallend laag. Dat laatste natuurlijk mede dankzij de uitgebreide overheidssteun en de coulance van banken en belastingdienst.” 

Wel of niet investeren?
Dat die steun wordt afgebouwd en uiteindelijk stopt is duidelijk. Wat dan weer tot onrust leidt. “Dat merk ik echt”, aldus Loek Kerstens. “Uit de markt komen vragen van bestuurders. Bijvoorbeeld over het saneren van bedrijven of over investeringen die op de agenda staan. ‘Wel of niet doen? Hoe maak je keuzes midden in het oog van de storm?’ Over zorgen van cliënten om klanten. ‘Ik heb in mijn klantenportefeuille zwakke broeders, zijn die nog wel solvabel of staan ze op omvallen?’ Natuurlijk helpt de Tijdelijke Wet Maatregelen Covid-19 met betrekking tot het opschorten van faillissementen, maar duidelijk is dat de schuldenberg er niet minder op wordt. Je voelt de onzekerheid, zorgen zijn er zeker in de reis- en evenementsectoren en in de horeca. Het wachten is op het omvallen van dat eerste dominosteentje.”  

Bondgenoot tegen die faillissementsgolf en helpende hand bij herstructurering vormt de nieuwe WHOA-wetgeving, per 1 januari dit jaar van kracht gegaan. “Die Wet Homologatie Onderhands Akkoord helpt ondernemingen die in de problemen raken faillissement te voorkomen, omdat het gemakkelijker wordt een akkoord te bereiken met schuldeisers en aandeelhouders over de herstructurering van schulden”, zegt Kerstens.   

“Plannen voor de WHOA werden na de vorige, financiële crisis, gelanceerd.”, vervolgt hij. “Om een volgende crisis het hoofd te kunnen bieden. Die kwam helaas eerder dan verwacht. Maar dat de wet er nu daadwerkelijk is, komt natuurlijk erg goed van pas. Het is eenvoudiger om tot schuldsanering te komen en de onderneming – al dan niet in aangepaste vorm – voort te zetten. En dat is weer goed voor werknemers, ondernemers én schuldeisers.”  

Loek Kerstens verwacht een hectisch 2021. “Hoewel de berichten over vaccinaties hoopvol zijn, lijkt het erop dat we voorlopig nog met de nodige beperkingen zullen moeten leven. Als gezegd, voorspellen is lastig, maar het heeft er alle schijn van dat we een toename zullen gaan zien in het aantal herstructureringen en faillissementen.”  

Faillissement Slotervaart Ziekenhuis
Er lijken dus hoogtijdagen aan te komen voor advocaten met herstructureringen en insolventie als specialismen. Kerstens heeft in zijn periode bij Loyens & Loeff opgetreden in diverse grote en geruchtmakende faillissementen. Recent was hij bijvoorbeeld nog als advocaat betrokken bij het faillissement van het Slotervaart Ziekenhuis in Amsterdam. Net als bij de herstructureringen van een Amerikaans autoverhuurbedrijf, een internationale keten van tandartspraktijken en een bedrijf gespecialiseerd in communicatiesatelliettechnologie. Een breed scala aan sectoren dus. 

Nog zo’n langslepende zaak uit de loopbaan van Loek Kerstens: de nasleep rond het faillissement van aluminiumfabriek Zalco, in Zeeland. Het bedrijf werd in december 2011 failliet verklaard. “De elektrolysefabriek bestond uit een aantal hallen met ruim 500 smeltovens. Die bestonden op hun beurt uit verschillende onderdelen die weer aan verschillende partijen toebehoorden. In een groot deel van de smeltovens zat bovendien nog vloeibaar aluminium. Toen de curatoren letterlijk de stekker uit de smeltovens haalden, stolde het aluminium. “Vanaf dat moment werd er juridisch gestreden om wie recht had op de onderdelen van de ovens en op dat aluminium, met miljoenen euro’s aan waarde.”  

Eén schuldeiser, het Zwitserse handelshuis Glencore, wilde het aluminium uit de ovens laten verwijderen en te gelde maken, andere partijen blokkeerden die pogingen. Zij meenden dat het aluminium door de stolling deel was geworden van de ovens en dus niet langer tot de roerende zaken behoorde.

Arrest in zaak Zalco
“Ik kan me nog goed herinneren dat we in het kader van een kort geding gezamenlijk met partijen en de voorzieningenrechter een bezoek brachten aan de fabriek om de situatie ter plaatse te beoordelen. Uiteindelijk heeft onze cliënt zijn gelijk gehaald. Maar de strijd om de opbrengst van dat uiteindelijk uit de gesloopte fabriek gehaalde aluminium loopt nog steeds. In november vorig jaar heeft de Hoge Raad nog een arrest gewezen in deze kwestie.  Het is een voorbeeld hoe complex het bij de juridische afwikkeling van faillissementen toe kan gaan”, aldus Kerstens.  

Over zijn keuze om over te stappen naar Rutgers & Posch: “Ik heb een geweldige  tijd gehad bij Loyens & Loeff, begon daar op mijn 23e als werkstudent en kreeg vervolgens alle kansen. Bij een boutique kantoor als Rutgers & Posch blijf ik in een kleinere setting en met een fantastisch team hetzelfde werk in een scala aan sectoren doen. Want vergeet niet dat takken als retail het ook vóór Covid-19 al zwaar hadden. Daar komen straks mogelijk andere sectoren bij. Denk aan de kantorenmarkt; zijn we straks nog 5 dagen per week op locatie nu dat thuiswerken zo goed heeft uitgepakt? En wat doet dat vervolgens met de behoefte aan vierkante meters kantoorruimte?”  

Op de website van zijn nieuwe kantoor wordt Loek Kerstens geciteerd met de woorden ‘Búiten de rechtszaal als het kan, daarbínnen als het moet’. “Het herstructurerings- en insolventiewerk heeft naar zijn aard vaak een litigieus karakter”, licht hij die woorden toe. “Dat is eenvoudig te verklaren: de taart moet verdeeld en er is niet voor iedereen een stuk. Dat leidt snel tot conflicten en het is goed om dat in een vroeg stadium te onderkennen.“  

Dilemma’s en keuzes:   
Beslissingen door iedereen gedragen of snelle besluitvorming?  “Snelle besluitvorming.”
Jongeren met kennis van technologie of gaat werken zonder senior’s niet?  “Het een kan niet zonder het ander.” 
Wendbaar en agile of altijd eerst die regel- en wetgeving?  “Ik hou van duidelijke kaders.” 
Personeel gedwongen in ‘meewerkstand’ om nieuwe situaties te handelen?  “Dwingen werkt meestal niet goed.” 
Bedrijfscultuur veranderen en afscheid nemen of sleutelfiguren met specifieke kennis behouden?  “Durven te veranderen.” 
Ondernemerschap binnen de organisatie stimuleren of de global strategy breed uitrollen?  “Ondernemerschap stimuleren.” 
Risicobeheer en compliance steeds belangrijker?  “Dat valt niet te ontkennen.” 
Risico’s nemen of uitglijders voorkomen?  “Als advocaat vrees ik dat ik tamelijk risicomijdend ben…” 
 
Persoonlijk:    
Leeftijd?  37 jaar.
Woonplaats? Naarden.
Getrouwd, kinderen? Vrouw en twee zoons (4 en 7 jaar).
Favoriete muziek?  “Van Springsteen tot Hazes.”
Wat waar gestudeerd? Achtereenvolgens Universiteit van Tilburg, University of Connecticut (VS) en Universiteit van Amsterdam.
Belangrijkste hobby? “Netflix is tijdens de lockdown aan een sterke opmars bezig…” 
Laatste boek? ‘t Hooge Nest, van Roxane van Iperen. “Al veel geprezen, maar met recht. Een aangrijpend verhaal dat op prachtige wijze is verwoord.” 
Laatste vakantie?  “Frankrijk, afgelopen zomer nog.”