Verplichting tot indexatie van pensioen bij fusies en overnames: een onderschat aandachtspunt?

Door Mr. dr. Roland M.J.M. de Greef, advocaat pensioen- en levensverzekeringsrecht bij HVG Law en mr. C. S. Kon, advocaat Corporate M&A bij HVG Law

1. Indexatieverplichtingen: een actueel issue in de M&A-praktijk
De vraag wanneer een werkgever verplicht is tot (voorwaardelijke) indexatie van pensioenaanspraken, ook bekend als toeslagen, wint aan urgentie binnen de context van fusies en overnames. Door de impact van inflatie, stijgende verwachtingen van deelnemers én recente rechtspraak staan werkgevers voor de uitdaging hun beleid te herijken. Daarbij is het belangrijk te onderkennen dat het nieuwe pensioenstelsel (vanaf 1 juli 2023) alleen nog met zogenaamde defined contribution-regelingen werkt, waarbij premie-inleg en beleggingsresultaat bepalend zijn.

Echter, voor bestaande pensioenregelingen die niet zijn overgeheveld naar het nieuwe stelsel en voor gesloten of premievrije regelingen waarin geen pensioen meer wordt opgebouwd, blijft het oude stelsel gelden, meestal inclusief indexatieverplichtingen. Bij transacties kunnen deze verplichtingen meeverhuizen en als latente claim op de koper drukken. Dit maakt due diligence en risicoanalyse extra relevant.

2. Essentie van goed werkgeverschap binnen deals
Veel indexatiebeloftes zijn voorwaardelijk (mits er sprake is van toereikende middelen), wat niet per definitie een recht creëert, maar wél een gerechtvaardigd verwachtingspatroon. Wettelijke gedragsnormen, vooral de norm van goed werkgeverschap (art. 7:611 BW), kunnen zelfs na het einde van het dienstverband latente verplichtingen creëren. Dat is van groot belang voor kopers, omdat post-closing claims uit deze hoek vaak onvoorzien en omvangrijk zijn.

Recente jurisprudentie (o.a. Rechtbank Midden-Nederland 23 april 2025, Rechtbank Oost-Brabant 26 juni 2025, plus de arresten John Crane en Euronext van de Hoge Raad van respectievelijk 22 september 2023 en 23 september 2022) bevestigt: als het indexatieperspectief feitelijk wordt uitgehold zonder compensatie of heldere communicatie, kan alsnog een (gedeeltelijke) verplichting tot indexatie of compensatie ontstaan. Dit geldt zelfs als het formele recht op toeslagverlening is geëindigd, bijvoorbeeld door het wegvallen van een indexatiedepot.

3. Praktische aandachtspunten voor transacties
Wie betrokken is bij M&A-processen of portefeuilleanalyses moet rekening houden met deze juridische realiteit. Concreet:
• Beoordeel oudere en gesloten pensioenregelingen scherp. Let daarbij met name op (latente) indexatieverplichtingen.
• Analyseer historische communicatie en beleid. Structurele indexatie schept verwachtingen; afwijking vereist transparantie en zwaarwegende motieven.
• Gebruik pensioenoverzichten en convenanten bewust. Deze kunnen bewijs opleveren bij procedures.
• Zorg voor onderbouwing bij wijziging of afbouw van indexatie. Onderbouw deze zowel financieel alsmede in communicatie naar (gewezen) werknemers.
• Overweeg alternatieven als volledige indexatie niet mogelijk is. Denk dan bijvoorbeeld aan gedeeltelijke compensatie of afbouwregelingen.

4. Conclusie: relevantie voor de M&A-praktijk
Voorwaardelijke indexatie is in transacties vaak geen vrijblijvende ‘oude verplichting’, maar kan tot substantiële en onverwachte claims leiden. De norm van goed werkgeverschap heeft in de recente rechtspraak aan kracht gewonnen: wie het indexatieperspectief uitholt zonder goede onderbouwing of compensatie, loopt risico’s die zich post-closing snel kunnen materialiseren. Door hier in het due diligence-traject nadrukkelijk focus op te leggen, worden verrassingen voorkomen en kan realistisch worden geprijsd.

HVG Law is partner van de M&A Community