Bijzondere exit van eigen bodem met ProctorExam

Door Dina-Perla Portnaar

ProctorExam, een Leapfunder-alumnus en Nederlandse bedrijf dat honderden universiteiten, spelers in het bedrijfsleven en professionele licentiebedrijven voorziet van software voor online proctoring, is overgenomen door een Britse divisie van het Amerikaanse bedrijf Turnitin. Het bedrijf is nu de enige aandeelhouder. We spraken met Pieter ter Kuile – één van de investeerders, Daniel Haven – directeur ProctorExam en Tienko Rasker – CEO Leapfunder over deze bijzondere exit.

Pieter ter Kuile, ex-managing director corporate finance bij de Nederlandse zakenbank Kempen & Co, is één van de eerste investeerders in Leapfunder. Bij Kempen & Co adviseerde hij bedrijven op het gebied van finance, voornamelijk energie. Pieter was ook de grondlegger van de specialisatie biotechnologie bij Kempen & Co. Vanaf 2014 investeerde hij in alle financieringsrondes van ProctorExam. 

Pieter, vertel eens over jouw achtergrond en hoe je begonnen bent met investeren in start-ups.
Bij Kempen & Co heb ik als adviseur bij fusies en overnames gewerkt. Door de jaren heen heb ik bedrijven geadviseerd over een mogelijke notering aan de Amsterdamse effectenbeurs. Zo raakte ik betrokken bij startende bedrijven en genoot ik van de levendigheid en motiverende sfeer. Start-ups klinken extra riskant, maar de eerste jaren na de eeuwwisseling en wederom na de financiële crisis, toonden weer eens aan dat ook veilige, stabiele aandelen grote risico’s met zich meebrengen. Bedrijven zoals Ahold, KPN en diverse banken zijn toen het grootste deel van hun waarde verloren. Tegelijkertijd had ik geen invloed op de specifieke kennis van deze grote, beursgenoteerde ondernemingen. Bij start-ups kan ik het team en de branche leren kennen. Ik kan de risico's en kansen begrijpen. Dat maakt investeren in start-ups beter te overzien en bovendien veel leuker. 

Wat heeft je ertoe gebracht om in ProctorExam te investeren?
Nooit eerder had ik geïnvesteerd in iets wat met het internet te maken heeft. Toen ik het voorstel van ProctorExam zag, was het een duidelijke keuze voor mij. Het team was zeer gemotiveerd en leek intern over de juiste vaardigheden, werkwijze en cultuur te beschikken. Tegelijkertijd maakten ze het product tastbaar, door op een open en constructieve wijze de eerste versie te tonen.

Hoe is het je afgegaan tijdens de financieringsrondes?
Tijdens alle financieringsrondes heb ik geïnvesteerd. Ik ben dus niet gestopt. In 2014 heb ik met een klein bedrag in de eerste ronde meegedaan. Naarmate ik het management beter leerde kennen en het bedrijf op de voet kon volgen, groeide mijn vertrouwen en nam ik deel aan de volgende rondes. Bij sommige andere investeringen heb ik niet deelgenomen aan de vervolgfinancieringsrondes. Toen ProctorExam werd verkocht, moest ik mee verkopen. Ik geloofde in het bedrijf en was graag aandeelhouder gebleven om het verder te zien groeien. Maar een succesvolle verkoop met een mooi rendement voelt natuurlijk ook goed.

Heb je de volledige portefeuille terugverdiend? 
ProctorExam is natuurlijk een prachtig succesverhaal. Mijn investering daarin maakt in één klap ruim mijn volledige portefeuille met Leapfunder goed. Mijn interest geleidelijk opbouwen, helpt me om het neerwaartse risico van mijn totale portefeuille te verkleinen. Ik heb wel al twee failliete investeringen gehad, maar in beide gevallen gaat het om een kleine investering. Twee andere bedrijven doen het zeer goed. Weer twee andere hebben veel potentie, maar lopen nog steeds risico. Het is te vroeg om iets over mijn vier meest recente participaties te zeggen.

Ik investeer graag tijd in een bedrijf en het managementteam als ze dat waarderen. Het initiatief daarvoor moet bij voorkeur door het management genomen worden, want ze moeten zich in eerste instantie concentreren op het bedrijf runnen en niet teveel op de aandeelhouders. Als ik een nuttige bijdrage kan leveren met mijn ervaring, dan doe ik dat graag.

Was het belangrijk om met andere investeerders in een syndicaat samen te werken?
Voor mij is samen optreden met andere investeerders prettig. Leapfunder biedt daar een aantrekkelijk platform voor, onder andere door de eerste ontmoetingen met bedrijven in rondetafelsessies. Daar zitten ook andere investeerders bij, zodat je hun perspectief krijgt. Het is vooral nuttig om mijn eerste gevoel te toetsen, omdat ze mijn perspectief verruimen en uitdagen. Daarnaast is optreden als groep investeerders soms handig, omdat een groep meer invloed heeft op het management dan een individu.

Zou dit mogelijk zijn geweest zonder Leapfunder?
Leapfunder heeft waarde toegevoegd door de verschillende financieringsrondes te structureren, investeerders bij elkaar te brengen en grotere rondes mogelijk te maken voor dezelfde managementinspanning. De structuur van de investering door middel van een converteerbare lening is essentieel voor start-ups. Het stelt hen in staat om financiering aan te trekken tegen aantrekkelijke voorwaarden, die redelijk zijn voor investeerders en zonder eindeloze onderhandelingen over de waarde van het bedrijf.

Blijf je investeren in start-ups?
Jazeker. Samenwerken met gemotiveerde en enthousiaste teams die klaar staan om een verschil te maken in de maatschappij, is geweldig. De teams ondersteunen en vooruit helpen met geld en advies is zeer de moeite waard. Bovendien vind ik het aantrekkelijk om een klein bedrag in veel verschillende bedrijven te investeren. Die investeringen waar ik een goed gevoel bij heb, wil ik in de loop van de tijd uitbreiden. Ik haal er plezier uit en het heeft een maatschappelijk belang. En, start-ups geven me natuurlijk een kans op goed, financieel rendement.

Daniel Haven, gefeliciteerd met de acquisitie van ProctorExam door Turnitin en natuurlijk met het grote succes. Zo’n exit vanuit Nederland is niet niks. Vertel eens meer over hoe je met ProctorExam begonnen bent.
In 2014 heb ik het bedrijf opgericht, toen ik één van de eerste Massive Open Online Courses (MOOCS) volgde. Het onderwijs werd met online leren toegankelijk gemaakt. Als het echter op het examen en de accreditatie aankwam, moest ik of naar de campus toe vliegen waar de MOOC werd gegeven, of genoegen nemen met een zinloos document in plaats van een echt diploma. 

Ik besloot onderzoek te doen naar wat er in het Nederlandse onderwijs gebeurde. Universiteiten boden steeds vaker online onderwijs op afstand aan. Toch verplichtten ze studenten om naar de campus af te reizen, wanneer het examen moest worden afgelegd. Educatie bleek beschikbaar te zijn voor het grotere publiek, maar als het om gelijke accreditatie ging, bleek educatie niet democratisch genoeg. Daar wilde ik verandering in brengen.

Heb je er ooit aan gedacht om op te geven? 
Vaak dacht ik eraan om op te geven, maar niets in het leven is gemakkelijk. Ik ging door omdat ik er altijd voor zorgde dat ik niet stagneerde. Mislukkingen zijn een even goed meetpunt als succes, omdat ze aangeven of je op de goede weg bent of niet. Laat je niet ontmoedigen door verandering. Stap uit als je stagneert.

Hoe heeft COVID-19 het bedrijf beïnvloed en wat kun je vertellen over de toekomst?
COVID-19 deed de wereld beseffen dat ze geen tijd hebben om zich langzaam aan examens op afstand aan te passen. Van de ene op de andere dag was het de enige weg om vooruit te kunnen, toetsen door te laten gaan en doelstellingen te behalen. Opvallend is dat we nog steeds inkomende vragen krijgen van organisaties die zojuist hebben besloten alle operaties uit te stellen tot na COVID-19. Mensen houden vaak niet van verandering. ProctorExam heeft tijdens COVID-19 een groei van 4000% gerealiseerd. In 2020 spreken we over bijna 7 miljoen omzet. Waar dit alles na COVID-19 naartoe gaat, is een hybride vorm van examens aanbieden, zodat mensen keuzevrijheid hebben.

Welk advies zou je een oprichter geven die zijn of haar eerste geld ophaalt voor de start-up?
Haal kleine bedragen op en valideer snel je bedrijfsmodel. Verzamel niet teveel, want dan kun je mogelijk achterover gaan leunen en wat lakser worden.

Welk advies zou je een startup-oprichter geven voor de onderhandelingen over een exit?
Probeer niet alles zelf te doen. Ik heb nauw samengewerkt met een groep adviseurs. Dat hielp bij het diversifiëren van de profielen van de adviesraad. Dit om een grotere kans te hebben om intern een passend profiel met het profiel van de koper aan te maken. 

Welke rol vervulde Leapfunder in deze reis?
Al vroeg slaagde ik erin om via Leapfunder een ongelooflijk loyale en proactieve groep investeerders samen te stellen. Ze investeerden bijna allemaal drie keer in ProctorExam, waarvan de eerste in een vroeg stadium. Vroege investeerders hebben slim kapitaal verschaft en zijn van groot belang geweest bij vele strategische beslissingen. Bovendien zorgt het voor zelfvertrouwen als je een groep doorgewinterde investeerders achter je hebt staan. Ik ben er trots op dat ze in mij hebben geïnvesteerd en dat ik een ROI heb kunnen bieden waar de meeste venture capitals jaloers op zouden zijn.

Tienko Rasker is de oprichter van het toonaangevende online angel-investeringsplatform Leapfunder. Zijn laatste baan was bij Philips, als senior director bij de venture capital unit. Hij is een getrainde strategieconsultant en finance professional, met de focus op groeistrategie en financiering in een vroeg stadium. 

Tienko, gefeliciteerd met je deelname aan het succes van ProctorExam. Hoe voelt het om een Leapfunder-alumni zo te zien excelleren?
Bij Leapfunder voelen we de ups en downs van alle bedrijven in onze portefeuille. We proberen een vertrouwensrelatie op te bouwen met de oprichters en blijven hen door de jaren heen steunen. We staan erop een kleine aandeelhouder te zijn in elk bedrijf, in plaats van contante vergoedingen te nemen. Dat komt omdat we alleen succesvol willen zijn als de startup en investeerders dat zijn. We zijn heel betrokken.

Wat betekent dit succes voor Leapfunder?
Toen we begonnen met Leapfunder wisten we dat het jaren zou duren voordat de eerste grote successen werkelijkheid zouden worden. Het was natuurlijk niet altijd gemakkelijk om optimistisch te blijven. Maar als we naar onze portefeuille kijken, wordt het steeds duidelijker dat daar hele goede bedrijven tussen zitten. Het klimaat voor start-ups in Europa is volwassen. We kunnen meer successen verwachten. 

Welk advies geef je startende oprichters die net zoveel succes willen hebben als ProcterExam?
Wanneer je begint met de opbouw van je bedrijf, weet je nooit helemaal hoe ver je het zal schoppen. Zorg er dus voor dat je een bedrijf bouwt waar je echt in gelooft. Het moet voor jou persoonlijk belangrijk zijn. Tegelijkertijd moet je vanaf het begin zo dicht mogelijk bij je klanten komen. Je zult moeten improviseren. Hoogte- en dieptepunten volgen elkaar op, maar als het belangrijk genoeg voor je is, kun je het volhouden. Dat is waarschijnlijk het belangrijkste ingrediënt: doorzettingsvermogen.

Welk advies geef je investeerders die net zoveel succes willen meemaken zoals met ProctorExam?
We schatten in dat het minstens drie jaar duurt voordat investeerders zich volledig op hun gemak voelen bij investeringen in start-ups. Begin daarom ongeveer gedurende drie jaar met kleine bedragen als investering en kijk hoe het zich ontwikkelt. Daarna kun je grotere bedragen gaan investeren. Zorg altijd voor spreiding in je portefeuille, want een groot exit-succes is meestal een verrassing. De eerste flops komen eerder dan je eerste successen, dus wees bereid om er een paar jaar aan vast te houden. Behoud een reserve voor geselecteerde vervolginvesteringen. En, je moet elke investering mentaal kunnen afschrijven, dus het geld mag je in het dagelijkse leven niet missen.