Techinvesteringen EU bedreigd door bureaucratie

Nu de wereldwijde investeringen in geavanceerde technologieën toenemen, waarschuwen experts dat Europa het risico loopt zijn concurrentievoordeel te verliezen aan China en de VS. Om dat te voorkomen is meer overheidsfinanciering in technologie nodig. De 43 miljard euro die onder de EU Chips Act is toegewezen voor investeringen in de halfgeleidermarkt is onvoldoende.

Die noodkreet komt van Antanas Laurutis, CEO van Altechna, een internationale fabrikant van laseroptiek gevestigd in Litouwen. Het bedrijf, eigendom van venture capital-fonds LitCapital, nam onlangs het Alpine Research Optics (ARO) in de VS over.

Andere landen buiten de EU investeren veel sterker in de technologisector, betoogt Laurutis. De Amerikaanse CHIPS Act voorziet in een investering van vijftig miljard dollar om de binnenlandse chipproductie te stimuleren. Zuid-Korea stelt technologiebedrijven voor miljarden dollar aan belastingkortingen toe. China heeft al 47 miljard dollar gespendeerd aan fondsen voor halfgeleiders., een verdubbeling ten opzichte van wat er tussen 2014 en 2019 in deze sector is gepompt.

Dan zijn er nog nieuwe spelers in opkomst in Zuidoost-Azië, terwijl ook Saoedi-Arabië plannen heeft voor investeringen in technologie. Volgens de topman van Altechna concurreert Europa nu vooral met markten daarbuiten in plaats van EU-landen die elkaar beconcurreren. “We hebben een langetermijnstrategie nodig, een strategie die interne barrières kan oplossen en collectief beheer van de talenten mogelijk maakt.”

Aandacht voor het belang van investeringskracht klinkt niet voor het eerst. Vorig jaar wees Techleap al op het belang van investeringen in de deeptech. Nederland kan zich wereldwijd onderscheiden met zijn deeptech-startups, mits we daar meer op in gaan zetten, stelde Techleap in zijn jaarlijkse State of Dutch Tech-rapport.

Hoewel met de EU Chips Act-investeringen worden aangevuld met meer dan honderd miljard euro via programma’s als Horizon Europe en Digital Europe en nationale investeringen van lidstaten, zorgt een gebrek aan coördinatie tussen nationale beleidsmaatregelen en financieringsinstrumenten voor fragmentatie, stelt Antanas Laurutis. Dit beperkt het concurrentievermogen van Europa en verhindert de oprichting van grote investeringspools voor innovatie.

Volgens een door Interface gepubliceerd perspectief zou Europa, als het zijn marktaandeel tegen 2030 zou willen verdubbelen, betere beleidsdoelstellingen, lokale investeringen en een beter begrip van het halfgeleiderecosysteem op nationaal niveau van de lidstaten nodig hebben.

Lauritus prijst het Nederlandse initiatief om 2,5 miljard te investeren in Brainport Eindhoven om de chipindustrie te stimuleren. De overheid heeft ook nog eens 472 miljoen toegewezen, specifiek voor talentontwikkeling, waarmee een gevestigde nationale strategie wordt getoond. Dat zouden meer Europese landen moeten doen, bepleit Laurutus. ”Dit overheidsinitiatief was gebaseerd op een duidelijke analyse van het ecosysteem van de sector en er is nu een opkomende hub in Europa. We kunnen daar niet stoppen en meer potentiële steden of regio’s met de infrastructuur, expertise en broodnodige talenten zouden innovatie kunnen stimuleren.”

Altechna, met hoofdkantoor in Litouwen, heeft laten zien hoe kleinere EU-regio’s een essentiële rol kunnen spelen in wereldwijde toeleveringsketens. Het bedrijf breidde onlangs uit naar de VS met de overname van Alpine Research Optics, wat het potentieel van kleinere ecosystemen onderstreept om innovatie te stimuleren en wereldwijd te concurreren.

Nationale strategieën zijn echter nog niet geoptimaliseerd en de voortgang wordt vertraagd door bureaucratische redenen. Het Litouwse bedrijf Teltonika heeft onlangs aangekondigd dat het de bouw van zijn halfgeleiderfaciliteiten van 3,5 miljard zal stopzetten. De CEO van Teltonika, Arvydas Paukštys, kondigde aan dat er geen hoop is om de elektriciteitsbehoefte tegen 2027 veilig te stellen en dat processen te lang zijn uitgesteld.

Dit dreigement leidde ertoe dat de Litouwse premier en betrokken instellingen erkenden dat bureaucratische obstakels een probleem zijn. Opeens kon er wel binnen een paar weken een oplossing worden gevonden.