Shell leidt stoelendans Eneco

De klok tikt onverbiddelijk richting deadline, de soap rond de verkoop van Eneco nadert zijn ontknoping, het tromgeroffel van de epiloog is begonnen. Over ruim een maand gaat de hoogste bieder met het duurzame energiebedrijf aan de haal. En uitgerekend Shell, geflankeerd door pensioenbelegger PGGM, staat op pole position om die felbegeerde groene prooi aan de haak te slaan.

PGGM heeft, met inmiddels 7 miljard euro aan duurzame energie-beleggingen, al getoond op groene koers te zijn. Voor Shell is dat een heel ander verhaal. Eerder maakte de Nederlands-Britse multinational al bekend dat olie en gas belangrijk blíjven, is het concern verwikkeld in een schandaal rond het Nigeriaanse olieveld OPL-245, zou het schuld hebben aan de ernstige vervuiling van de Nigerdelta en staat het binnen de landsgrenzen met de Shell Raffinaderij Pernis op de zesde plek in de CO2 uitstoot top 10.

Wereldspeler

En al steekt de wereldspeler inmiddels tussen 1 en 2 miljard euro per jaar in groene energie, met het imago wil het nog niet zo lukken. Gisteren zongen activisten in Amsterdam nog hun lied ‘Alles klinkt mooier zonder Shell’, uit protest tegen de sponsoring door de oliegigant van het Concertgebouw. Eerder deden ze dat ook al vanwege de sponsor-banden tussen Shell en het Van Gogh Museum. Hoewel de directie ontkent dat stopzetting van dat contract gevolg is van die protestactie, werd dat door demonstranten wel zo gevierd.

“Als Shell Eneco koopt, verworden die gemeenten van eigenaar tot gijzelaar.”

Milieubeweging Den Haag Fossielvrij wil dat Shell wordt uitgesloten als koper van Eneco, omdat het met die deal louter en alleen als bedoeling heeft de kritiek op de winning van olie en gas te smoren. Bovendien zou Shell zo zijn Raffinaderij Pernis voor komende decennia willen veilig stellen. Gemeenteraadslid Joeri Oudshoorn van de Haagse Stadspartij deed er nog een schepje bovenop en verwijst naar de gemeenten die Eneco nu nog samen in bezit hebben: “Als Shell Eneco koopt, verworden die gemeenten van eigenaar tot gijzelaar.”

Acquisitie 

Maar onder de streep zijn Shell en Eneco wel degelijk naar elkaar toe gegroeid. Die eerste door steeds meer groene investeringen, zoals de acquisitie vorig jaar van het Britse First Utility. Die tweede omdat er na het loskomen in 2017 van netbeheerder Stedin minder geld beschikbaar was voor nieuwe groene investeringen. Al snel werd voor de 44 aandeelhouders duidelijk dat Eneco het op louter eigen kracht niet ging redden, waarna gemeenten inleidende verkoop beschietingen begonnen. Met name Rotterdam en Den Haag – met verreweg het grootste aandelenpakket – spinnen financieel garen met een goede deal.  

En waar Eneco-medewerkers aanvankelijk erg kritisch waren over Shell als nieuwe eigenaar, heeft dat sfeertje na maanden van interne stammenstrijd een opmerkelijke metamorfose ondergaan. Lange tijd rolden bestuur, raad van commissarissen en aandeelhouders ruziënd over het Rotterdamse tapijt. Mediation was nodig om de neuzen rond de privatisering dezelfde kant op te krijgen. Het personeel stapte zelfs richting rechter vanwege die verkoop en er bleven veel vragen over het vroegtijdige vertrek van topman Jeroen de Haas onbeantwoord.   

Maar bij Eneco zien ze dat die geelrode Shell vlag óók voor schier grenzeloze mogelijkheden staat; dát het bedrijf in windmolen- en zonneparken zal investeren, is duidelijk. Want onder dat oliefilter weten ze bij Shell dat meegaan met verandering onontkoombaar is. De multinational meent dat in 2060 het energieverbruik voor de helft uit elektriciteit zal bestaan, daar waar dat nu nog 20 procent is. Eneco heeft inmiddels de toezegging dat het hoofdkantoor in de Maasstad blijft en dat Shell en PGGM, mochten ze op de veiling kunnen toeslaan, voor lange tijd instappen en het energiebedrijf niet volhangen met schulden om zo snel rendement te halen.

“Dat Shell Eneco wil kopen, is niet zo gek. Zoveel bedrijven komen er niet op de markt.” 

Al zijn er meer kapers op de kust, Shell heeft – nog afgezien van het samenwerkingsverband met het eveneens rijke PGGM – een vetgemest konijn in de hoge hoed: het bedrijf beschikt over geld, heel veel geld. En kan van Eneco een grote Europese speler maken. Waarna, zo verwachten analisten, de kritiek snel zal verstommen. Prijskaartje? Schattingen gaan uit van een bedrag tussen 2,5 en 4 miljard euro. “Dat Shell Eneco wil kopen, is niet zo gek”, aldus Thijs Berkelder, beleggingsanalist bij ABN Amro. “Zoveel bedrijven komen er niet op de markt.”