Investeren in Europese voetbalclubs: waarom Amerikaanse investeerders nu aarzelen

• Sinds 2018 is er een golf van Amerikaanse investeringen in Europese voetbalclubs, waarbij Amerikaanse investeerders vaak een ‘multi club ownership’ model hanteren. Ze zijn gericht op het transformeren van clubs in winstgevende entertainmentbedrijven, anders dan eerdere investeerders die vaak gedreven werden door status of politieke motieven.

• Amerikaanse investeerders hebben een meerderheidsaandeel in vijftien procent van de Europese betaaldvoetbalclubs. Hoewel dit model mogelijk voordelen biedt zoals een rationelere benadering en betere financiële gezondheid voor clubs, zijn er ook gevallen van mislukte investeringen, zoals bij de Pacific Media Group die meerdere clubs naar faillissement leidde.

• Het Europese voetbal kent vier belangrijke inkomstenbronnen: stadionbezoek, uitzendrechten, neveninkomsten (merchandising en sponsoring), en transfers. Echter, deze inkomsten zijn ongelijk verdeeld, waarbij kleinere clubs vaak financieel kwetsbaar zijn en minder profiteren dan grotere clubs.

Sinds 2018 hebben Amerikaanse private investeerders massaal geïnvesteerd in Europese voetbalclubs, wat leidde tot een aanzienlijke stijging van buitenlandse eigendommen. Hierdoor zijn meer dan vier op de tien Europese clubs (inclusief de Engelse) geheel of gedeeltelijk in buitenlandse handen, schat het International Centre for Sports Studies (CIES).

Amerikaanse investeerders verschillen van eerdere investeerders (zoals Russen en Arabieren) doordat ze een financieel gedreven aanpak hanteren en vaak meerdere clubs bezitten (multi-club ownership).

Strategische doelen
Amerikaanse investeerders streven ernaar voetbalclubs winstgevend te maken door ze te transformeren in entertainmentbedrijven. Dit verschilt van eerdere investeerders die vaak gedreven werden door status en politieke doelen.

Dat is niet per se een slechte ontwikkeling, zegt Job Gulikers, als onderzoeker verbonden aan het Sports & Economics Research Centre (SERC) van de HAN Academie Sport en Bewegen. “Voordat buitenlandse investeerders hun intrede deden, namen clubs onverantwoorde risico’s, met alle gevolgen van dien. Sterker nog: investeerders die uit zijn op financieel succes kunnen zaken rationeler benaderen dan eigenaren die het louter om sportief succes of liefde voor het voetbal te doen is. Dat zou de financiële gezondheid van clubs ten goede kunnen komen.”

Uitdagingen en mislukkingen
Ondanks hun financiële focus slagen Amerikaanse investeerders niet altijd in hun opzet. Voorbeelden van mislukkingen zijn de Pacific Media Group, die meerdere clubs in financiële problemen bracht. Met KV Oostende als laatste slachtoffer: de Belgische voetbalclub ging begin juni ten onder, uitgeluid door treurende supporters die met een grafkist een laatste ronde door het stadion van de club maakten. De Pacific Media Group zat ook enige tijd in FC Den Bosch, maar dat heeft in maart afscheid genomen van deze financier, vooral uit onvrede over het uitblijven van toegezegde betalingen.

Kortom: de Amerikanen mogen dan sterk ‘money driven’ zijn – ‘goudzoekers’, noemt Wim Lagae, sporteconoom en hoogleraar aan de KU Leuven, ze zelfs – ook zij slagen er lang niet altijd in om de financiële resultaten van hun voetbalclubs te verhogen of om ze met winst te verkopen. De prijzen die investeerders betalen lopen sterk uiteen – Jeroen Oskam, financieel adviseur van Nederlandse bedrijven en particulieren met belangen in Spanje, met diverse investeerders in voetbalclubs, voetbalmakelaars en voetballers als opdrachtgever, komt uit op een gemiddelde ‘multiplier’ van ruim vier keer de omzet voor topclubs en van minder dan twee voor kleinere clubs – maar in vrijwel alle gevallen geldt dat het voor investeerders lastig geld verdienen is.

Inkomen en cultuurverschillen
Investeren in voetbalclubs is financieel uitdagend vanwege diverse factoren zoals beperkte stadionopbrengsten, afhankelijkheid van uitzendrechten, en cultuurverschillen tussen Amerikaanse investeerders en Europese fans. Vooral de kloof tussen grote en kleine clubs is aanzienlijk, waarbij kleinere clubs moeite hebben winstgevend te blijven.

Conclusie: Europees voetbal is bepaald geen vetpot is. Begrijpelijk dat het animo van investeerders in 2023 ook al aanzienlijk lager lag dan in de voorgaande jaren. Na een verdubbeling van het aantal buitenlandse investeringen tussen 2019 en 2022, zag 2023 een daling van een kwart, schrijft het CIES.

Die groei in 2019-2022 vond plaats in een periode die in het teken stond van de coronacrisis. “De impact van de pandemie op de sportindustrie was enorm, met wereldwijd meer dan vijftig miljard dollar aan geschatte verliezen”, blikt de voetbalbond UEFA terug in het rapport European Club Finance and Investment Landscape.

Het voetbal kreeg een ongekende dreun te verwerken: stadions bleven maandenlang leeg en wedstrijden werden uitgesteld of afgelast. Dit leidde al snel tot een financiële crisis bij veel partijen in de sector, zoals clubs, competities en mediabedrijven. Er was acuut behoefte aan vers kapitaal om overeind te blijven. Tegelijkertijd zaten private equity-investeerders op enorme hoeveelheden cash, na twee decennia van kapitaalaccumulatie. Bovendien was er door het ruime monetaire beleid van centrale banken tijdens de pandemie veel goedkoop leengeld beschikbaar voor overnames. Dit alles leidde tot een forse investeringsgolf vanuit de private equity-wereld richting de sportsector – een branche die fondsbeheerders lang links hadden laten liggen, maar die nu kansen bood om tegen afbraakprijzen in te stappen in groeibedrijven die tijdelijk in zwaar weer verkeerden.

Toekomstige trends
Hoewel de groei van Amerikaanse investeringen is vertraagd, passen investeerders hun strategie aan door zich te richten op goedkopere clubs met groeipotentieel en het nemen van minderheidsbelangen. De dynamiek in de Europese voetbalmarkt verandert onder invloed van globalisering en commercialisering, met een mogelijke verschuiving naar een Europese superleague die een magneet voor investeerders kan worden. Flexibiliteit en creativiteit zijn essentieel voor toekomstige investeringen.

Dit is een voorpublicatie van een uitgebreide Sector Focus die in de aankomende M&A Magazine zal verschijnen (onderdeel van de M&A Community).

Zie ook: Vergroot je branchekennis met deze 15 sectoranalyses (dossier)