Schatplichtig

De maatschappij dat ben jij. Een slogan die SIRE ons al jarenlang voorspiegelt. In de coronacrisis krijgt deze een hele specifieke invulling: alleen samen krijgen we het virus eronder. Alhoewel dit ook weerstand oproept, vooral waar uitleg en communicatie tekort schieten, snappen de meeste mensen dat maatregelen alléén niks opleveren, maar dat het gaat om hoe we daar als samenleving mee omgaan. 

Ook zonder coronacrisis neemt de aandacht voor de rol van het individu in de samenleving toe. En dit geldt evenzeer voor ondernemingen. In Nederland zijn we aanhanger van het stakeholdermodel, tegenover het meer Angelsaksische shareholder-denken. En ook aandeelhouders vragen vaker om een beleid dat ook sociaal rendement nastreeft. Duurzame keuzes, een minimale footprint, goed werkgeverschap en goed ‘burgerschap’. 

De laatste tijd spreekt de VVD, bij monde van Klaas Dijkhoff, vaak over reciprociteit: iets terug doen voor de samenleving. Dijkhoff verwijst daarbij vaak naar het ‘oude’ Philips. CDA en D66 hebben de regering recent gevraagd te onderzoeken hoe bestuurders kunnen worden gestimuleerd tot goed maatschappelijk gedrag van de ondernemingen die zij leiden. Dat dit standpunt, wat we ooit als ‘links’ zouden hebben betiteld, van de VVD komt, zegt iets over het huidige maatschappelijk klimaat. En over het feit dat we ook wat dit betreft niet meer zomaar terug gaan naar het oude normaal. 

Dat geldt niet alleen voor bedrijven waarin de overheid een aandeel heeft. Door de COVID-19 steunpakketten wordt de overheid voor veel ondernemingen een belangrijke stakeholder. Maar ook ondernemingen die geen beroep doen op steunpakketten krijgen meer met de overheid te maken. Hoe verklaar je dat je fantastisch presteert, misschien zelfs vanwege de crisis? Ondernemingen die tech, digitaal of duurzaam ademen doen het in deze periode uitzonderlijk goed. Deze bedrijven kunnen geld ophalen voor groei, en profiteren op de overnamemarkt, terwijl anderen juist moeten desinvesteren en geld moeten ophalen om hun balans te verstevigen. De tegenstelling wordt uitvergroot en de macht op de financiële markten verschuift.

De overheid lijkt zich steeds nadrukkelijker met individuele ondernemingen bezig te houden. Met de coronacrisis groeit het besef dat de ‘ongebreidelde’ marktwerking van de afgelopen periode historisch gezien een uitzondering is geweest. Geopolitiek staat weer volop op de agenda. Het bedrijfsleven is schatplichtig geworden aan de overheid en als  je daar als investeerder, bestuurder of toezichthouder, geen oog voor hebt, zou je reputatie een flinke deuk kunnen oplopen. Of je nou sterker uit de crisis bent gekomen of niet.

Uneke Dekkers is Managing Director bij CFF Communications