‘Groei economie is over hoogtepunt heen’ (PE Summit 2022)

Tijdens het economendebat op het Private Equity Summit 2022 lichten Elwin de Groot (Rabobank) en Bert Colijn (ING) een tipje van de sluier op. 

Oorlog in Oekraïne, oplopende rentes, torenhoge inflatie, Covid-19 lockdowns in China…  Wat staat ons allemaal te wachten? Moderator Willem van Oosten vraagt het de zojuist op het podium van de grote KPMG-zaal geklauterde Bert Colijn, senior econoom van ING, meteen maar op de man af. 

“De inflatie omgeving is terug naar die van het begin jaren ‘80”, aldus Colijn. “We zijn in Nederland de corona-crisis verrassend goed doorgekomen, met een krimp van tien procent. Zeker als je die vergelijkt met een land als Spanje, waar die krimp het dubbele was. We zijn in Nederland geld blijven uitgeven. Zo kocht ik zelf een aantal veel te high tech fitness apparaten. Ze staan op zolder, een paar keer maar gebruikt. Tja, mochten er belangstellenden zijn hier in de zaal voor een goede deal…”

Goederen waren populair in de jaren van pandemie, en dat was na het begin van de Covid-19 crisis zeker niet verwacht. Maar anno 2022 wordt een deel van die goederen door de lockdowns in China niet of maar mondjesmaat aangevoerd. Schepen liggen vast in havens, transportproblemen teisteren de supply chain. En dan is er nog die wurggreep van de extreem hoge energieprijzen, aangezwengeld door de oorlog in Oekraïne. Bert Colijn: “De inflatie bedraagt in Europa gemiddeld 7,5 procent, daar zitten we in Nederland met tien procent zelfs nog boven. De ECB kan er maar weinig aan doen.” 

Inflatie vanuit buitenland geïmporteerd
De ING-econoom: “Onze economie is na corona sterk hersteld, waardoor de huidige situatie toch anders lijkt dan die van begin jaren ’80. Ik verwacht dat we vanaf nu weer langzaam naar normale inflatieniveaus zullen gaan terugkeren. Onze inflatie is deels vanuit het buitenland geïmporteerd.”

Colijn voorspelt dat de ECB tot de eerste renteverhoging sinds 2011 zal besluiten, maar verwacht dat die zeker niet gigantisch groot zal zijn. Want daarvoor zijn de Europese economieën niet sterk genoeg. De situatie in Europa is sowieso heel anders dan in bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan is sprake van een loongroei van vijf procent, tegenover een inflatie van acht procent. Op de vraag van Willem van Oosten of onze economie over zijn hoogtepunt heen is, antwoordt Bert Colijn: “De GROEI van de economie is over zijn hoogtepunt heen.”

Elwin de Groot, Head of Macro Strategy Rabobank, spreekt van een proces van structurele verandering dat we nu doormaken. Hij noemt de historische context van de gebeurtenissen in Oekraïne. En: “Als Rabobank zijn wij groot in food en agri. De wereld krijgt te maken met grote tekorten aan voedsel, denk aan de volle graanschuren in Oekraïne, waarvan de inhoud door de oorlog niet te distribueren is. Denk aan het onvoldoende zaaien van nieuw graan. Ook in Zuid-Amerika zullen de oogsten kleiner zijn. Vele mensen gaan hun levens verliezen, door al die tekorten. Die voedselcrisis gaat met name Afrika hard raken.”

Grote problemen in de supply chain
En Afrika ligt niet zo heel ver weg van Europa, zo luidt de dreigende waarschuwing. Eén van de problemen wordt omschreven als massive bullwhip effects; grote problemen in de supply chain, mede door die geo-politieke onrust sinds de Covid-19 pandemie en de Russische inval in Oekraïne.

De Groot spreekt over de stijging van grondstofprijzen, die in het verleden altijd vooraf gingen aan grote crises en ingrijpende recessies. Hij noemt het onder druk komen te staan van de Amerikaanse hegemonie als wereldleider, door de ambities van China. “We krijgen te maken met een multipolaire wereld. En wordt veiligheid straks belangrijker dan vrije handel? Komen er straks price controls, vanwege de schaarse middelen?”

Geo-politiek als onderdeel van ESG 
Een transformatie van liberalisme naar realisme, met een belangrijker rol van de overheid is één van de ontwikkelingen die in het verschiet liggen. De inflatie gaat uiteindelijk wel weer naar beneden, zo verwacht het economen-duo, maar veranderingen zullen structureel zijn. Waarbij geopolitieke ontwikkelingen onderdeel moeten zijn van ESG-strategie.

Als Willem van Oosten zich tot de zaal richt, komt er een spontane vraag vanuit het gehoor van PE-professionals aan beide topeconomen: “Ik hou het dichter bij huis, maar waar zijn alle mensen toch gebleven, wat is er gebeurd op onze arbeidsmarkt?”

Bert Colijn: “Dat gebrek aan personeel komt deels omdat veel mensen sinds de coronacrisis het arbeidsproces hebben verlaten en nooit zijn teruggekomen. Denk aan de Polen; die zijn weer naar eigen land gereisd, waar dus óók gebrek aan mankracht is. Denk aan ouderen, die helemaal zijn gestopt en het arbeidsproces definitief hebben verlaten. Denk aan mismatch in diezelfde arbeidsmarkt. We hebben te maken met een economie, die na de pandemie heel goed is gaan draaien. Met als gevolg veel vraag, tegenover dat gebrek aan aanbod.”

Ontbreken EU-arbeidsmarkt nekt ons
Elwin de Groot: “In Spanje en Italië is de arbeidsmarkt juist níet krap. Maar er is geen grote geïntegreerde Europese arbeidsmarkt, en dat nekt ons nu hier.”

Op de vraag aan het duo of de Verenigde Staten verder verwijderd zullen raken van de Europese Unie, of beide continenten uit elkaar zullen groeien, denken zowel Colijn als De Groot dat dat zal gebeuren. Bijvoorbeeld omdat de EU veel meer last heeft van deglobalisering dan de VS. Er is hier sprake van grote uitdagingen. Denk daarbij, zo wordt gesteld, aan de invloed die de energietransitie heeft op de inflatie. En neem het feit dat Amerikanen, in tegenstelling tot Europa, over eigen voedselvoorziening beschikken. 

FED voortvarender tegen inflatiespook
“De Verenigde Staten hebben altijd al een heel dynamische economie gekend”, aldus De Groot. “De FED treedt ook veel voortvarender op om inflatie de kop in te drukken dan wij hier doen.” Daarnaast zijn problemen rond (het gebrek aan) aanbod van goederen in de Europese Unie groter dan in de VS. 

Ook in Europa en Nederland zal de inflatie straks dalen en de rente iets stijgen. Hoe de PE-investeerder zijn voordeel kan doen met dit toch wat sombere verhaal? In due diligence processen veel meer rekening houden met een heel ander standaard model. Met overheidsinterventies, bijvoorbeeld. En door een wat hoger renteklimaat zullen valuations navenant wat onder druk komen te staan. “Raak vooral niet gewend aan een inflatieniveau van acht procent.”   

Fotografie door Robert Tjalondo