Overnames familiebedrijven: ‘Covid-19 is wake-up call voor ondernemers’

Pieter van den Berg zit al twintig jaar in het vak en kwam voor het eerst in aanraking met de wereld van overnames toen hij zijn eigen bedrijf wilde verkopen aan een beursfonds. Sindsdien is hij verslingerd aan alles wat komt kijken bij overnames en overdracht. Van den Berg: “Het is een kunst én een kunde – en die combinatie maakt het leuk. Je moet veel vaktechnische kennis in huis hebben – financieel, strategisch -fiscaal-juridische analyses maken. Maar overnames gaan ook over emoties. Wat drijft mensen? Wat voelen ze? Zeker bij overnames van familiebedrijven is de menselijk maat een belangrijke factor in het behalen van mooie resultaten.”

Van den Berg begeleidt met zijn team vrijwel uitsluitend familiebedrijven. Verkoop vindt plaats aan allerlei soorten organisaties: corporates, private equity maar ook aan andere familiebedrijven. Een afwisselende portfolio met bedrijven van tussen de 20 en 250 werknemers, vaak in de maakindustrie, bouwgerelateerd, dienstverlening of horeca: “We werken voor allerlei sectoren, maar als je eenmaal een paar klussen hebt geklaard in een bepaalde hoek, gaat je naam daar wel rondzingen. En we zijn ook wel een bekende naam als het gaat om familiebedrijven.” Toch beperken de deals van Sophista zich niet tot de landsgrenzen. In de afgelopen maanden vonden er twee grote internationale deals plaats, waarover na de zomer meer naar buiten zal komen.

Covid-19 en de planningshorizon
Covid-19 raakt bepaalde sectoren en soorten bedrijven harder dan andere, dat ziet Van den Berg ook om zich heen: “Maar zelfs binnen branches zijn er verschillen. Een crisis biedt voor sommige ondernemers juist kansen. Onze grootste deal in januari dit jaar was bijvoorbeeld een deal in de horeca. Die markt vindt zichzelf opnieuw uit, in ieder geval wel in de hoek van de kwalitatief betere horeca-formules, waar onze klanten opereren.” Van den Berg merkt wel dat de bedrijfscultuur een grote rol speelt in hoe bedrijven omgaan met Covid-19: “Ik sprak laatst iemand bij een beursfonds. Daar moesten ze nu weer de mensen aannemen die een half jaar geleden waren ontslagen. Familiebedrijven werken vaak met een andere planningshorizon. Dat betekent niet alleen dat ze hun mensen langer binnenboord proberen te houden, maar ook dat men meer denkt aan de langere termijn en daardoor strategisch kijkt naar de toekomst.”

Wat dat betekent voor het soort advies dat je geeft? Van den Berg: “Professionals die geen familieconnectie voelen met een bedrijf, hebben minder emotie in hun afwegingen. Zij beoordelen de onderneming vakinhoudelijk. Bij familiebedrijven heb ik weleens meegemaakt dat een bepaalde overnamekandidaat 'echt niet' in aanmerking kwam – en dat lag niet aan zijn papieren. Dit soort emoties kunnen soms ook een ongunstige invloed hebben op de strategische uitkomst van een overnametraject, dus het is zaak om als adviseur tactvol te bewegen vanuit alle belangen van je klant.”

Wake-up call
Covid-19 is volgens Van den Berg voor veel ondernemers een wake-up call om nu echt eens goed te kijken naar de toekomst van hun organisatie: “Je ziet dat bepaalde bedrijven nu opeens wél keuzes durven maken. En ja, in 2020 zagen ook wij een piek in overnames binnen het MKB. Als ik kijk naar onze eigen orderportefeuille ligt het accent daarbij meer op verkopen dan op zelf kopen. Dat komt doordat er zo ontzettend veel geld in de markt is. Dagelijks worden wij benaderd door PE partijen die bedrijven vooruit willen helpen. Iedereen is op zoek naar rendement.”

Dat betekent: een grote keuze aan de verkoopzijde en een grotere transactiewaardes per deal – al ziet Van den Berg niet dat familiebedrijven zichzelf opeens sneller in de markt zetten sec vanwege corona. Wel merkt Van den Berg dat de verschillen tussen strategische overnamepartijen en financiële overnamepartijen aan het afnemen zijn: “Financiële overnamepartijen gaan mee in de prijs omhoog. Iedereen wordt op pad gestuurd om rendement te maken en in zo'n overvraagde markt is er geen plek voor zaken als vendor loans.”

WHOA en data-tools
Van den Berg ziet de toekomstige rol van de overname-adviseur zonnig tegemoet: “Ik zit nu 20 jaar in het vak en zie dat de overname- en transactiepraktijk – ook in het MKB – steeds meer is geprofessionaliseerd. Waar de huisaccountant veelal opereert als de vertrouwenspersoon die de historie van een bedrijf kent, worden wij steeds vaker ingevlogen als specialist. Ik merk dat onze rol steeds prominenter wordt.” In het licht van de wens en de noodzaak om bedrijven te kunnen ondersteunen in alle fases van oprichting tot overname, werkt Sophista samen met drie andere merken – Actan adviseurs en accountants en Twine Business Intelligence – onder de naam Guidon-groep.

De echte innovatie in het vakgebied ligt, zoals overal in de finance, op het vlak van IT. Van den Berg: “Niet als doel op zich, maar slimme data-tools waarmee we – samen met Twine – de snelheid van financiële en commerciële analyses kunnen vertienvoudigen, zijn natuurlijk erg interessant als transaction services voor onze klanten. We gebruiken onze tools ook voor curatoren – heel actueel ook nu met de WHOA die is ingegaan per 1 januari, waarbij crediteurenakkoorden kunnen worden gesloten, wanneer overtuigend kan worden aangetoond dat een bedrijf echt levensvatbaar is na de herstructurering van de schulden. Wanneer je als bedrijf in zwaar weer verkeert en bij de bank onder bijzonder beheer zit, heb je niet weken de tijd om allerlei reddingsscenario's door te rekenen. Als je dan binnen twee dagen in staat bent om allerlei data om te zetten in alternatieve businessmodellen, dan is dat wel heel erg fijn.”