Oprichters StartGreen Capital: ‘Wij geloven sterk in het principe ‘think big, start small, scale up quickly”

StartGreen Capital groeide van dertien miljoen euro naar 670 miljoen euro in assets under management en is daarmee een van de grootste impactfondsmanagers van Nederland. Sinds 2006 investeert het fonds in impactgedreven ondernemers die bouwen aan een duurzame, toekomstbestendige economie. Hoe transformeer je kapitaal in verandering? Oprichters en managing partners Laura Rooseboom en Coenraad de Vries delen hun visie.

Laura Rooseboom werkte voor de oprichting van StartGreen bij DOEN Participaties, het investeringsfonds van de Nationale Postcode Loterij, waar ze zich bezighield met duurzame investeringen. Co-oprichter Coenraad de Vries was op dat moment actief bij Fortis Venturing en had het idee om binnen Fortis een duurzaam fonds op te zetten. Via Triodos Bank werden de twee investeerders met een groen hart aan elkaar gekoppeld.

“Fortis was enthousiast over mijn plan om iets met duurzaam investeren te doen”, vertelt De Vries. “Ik had er destijds nog weinig ervaring mee, maar wist dat we hierop moesten inspelen. Triodos vond het een sterk idee en wilde mogelijk instappen, maar gaf aan dat een derde investeerder én een sterk team cruciaal zouden zijn. Laura had al een fonds succesvol afgerond, dus we besloten onze krachten te bundelen. Uiteindelijk zei Triodos: ‘Als DOEN en Fortis meedoen, dan doen wij ook mee.’ Zo ontstond een samenwerking en konden we ons eerste fonds lanceren.”

Investeringsfilosofie
Zowel financiële als sociale vooruitgang realiseren – dát is waar StartGreen voor staat. Bij de oprichting bestond de term impact investeren nog niet. “Volgens mij noemden we het toen ‘duurzaam investeren’”, zegt Laura Rooseboom. “Energie was destijds een groot thema, maar we kozen bewust voor een brede insteek. Innovatie komt uit onverwachte hoek, dus ons eerste fonds richtte zich op uiteenlopende sectoren: van vleesvervangers tot infrastructuur en zelfs zelfrijdende auto’s.”

“Door de jaren heen is onze focus verschoven naar technologie op het gebied van, energie, diversiteit en circulariteit”, vult Coenraad de Vries aan. “Ons doel is een economie die zichzelf niet uitput en waarin iedereen kan meedoen. Wij zien ondernemers als de belangrijkste spelers die echt impact kunnen maken. Zij brengen de verandering op gang. En ja, daarmee kun je ook geld verdienen. Als je ondernemers in een vroeg stadium de kans geeft om te groeien, creëren zij niet alleen impact, maar ook rendement. Onze taak is om kapitaal op te halen en dat slim te structureren.”

Gespecialiseerde fondsen
Duurzaam investeren is in de afgelopen achttien jaar geëvolueerd van een nichemarkt naar een serieuze en gestructureerde investeringscategorie. Toen duurzaam investeren in opkomst was, lag de focus vooral op cleantech – zonne- en windenergie en andere duurzame technologieën. Inmiddels is de markt veel breder. Materialen, circulariteit en diversiteit spelen een steeds grotere rol. Ook biodiversiteit, de eiwittransitie en regeneratieve landbouw krijgen steeds meer aandacht. Kunstmatige intelligentie (AI) speelt in veel van deze innovaties een sleutelrol. “Er is een nieuwe golf van innovaties rondom materialen, versneld door AI, waardoor we nieuwe materialen veel sneller kunnen ontwikkelen”, zegt Rooseboom. “We zien ook dat innovaties op het gebied van AI en slimme technologieën die vraag en aanbod van energie beter op elkaar afstemmen.”

Een van de grootste uitdagingen in impact investing is niet alleen het stimuleren van innovatie, maar ook het daadwerkelijk toepassen ervan. “Wij hebben altijd gezegd dat we twee dingen willen doen: innovatie stimuleren en ervoor zorgen dat innovaties daadwerkelijk worden ingebed in de markt”, zegt De Vries. “Daarom doen we niet alleen venture capital, maar ook projectfinanciering.”

Voorbeelden van projecten zijn energieprojecten die geïntegreerd worden in de infrastructuur, zoals zonnepanelen op daken, verduurzaming van vastgoed, laadstations voor elektrische auto’s en batterijen om netcongestie op te lossen. “Dit zijn projecten die meer maatwerk en risico vragen dan traditionele bankfinanciering aankan”, legt Rooseboom uit. “Wij maken deze projecten ‘bankable’ door als eerste een stap met meer risico te zetten, zodat reguliere financiers later makkelijker kunnen instappen. Daarnaast hebben we ook crowdfunding opgezet. We hebben dus drie financieringsinstrumenten – venture capital, projectfinanciering en crowdfunding – maar wel allemaal voor de zelfde soort klanten, namelijk duurzame ondernemers.”

De celtheorie van Eckart Wintzen
StartGreen Capital beheert meerdere fondsen, verspreid over venture capital, energieprojectfinanciering en crowdfunding. “Dit maakt ons uniek”, zegt De Vries. “We zijn relatief groot binnen deze sectoren en hanteren een overkoepelende aanpak, terwijl elk fonds zijn eigen missie en focus behoudt.” De organisatie werkt als een flexibel ecosysteem waarin fondsen zelfstandig opereren, maar profiteren van een gedeelde infrastructuur. “We hebben ons laten inspireren door de celtheorie van Eckhart Wintzen”, legt De Vries uit. “Binnen deze structuur heeft elke fondsbeheerder of crowdfundingmanager een eigen verantwoordelijkheid. Ze bouwen hun eigen tak verder uit, terwijl StartGreen zorgt voor processen, governance en kwaliteitscontrole.”

Een goed voorbeeld hiervan is het Borski Fund, dat zich richt op diversiteit en vrouwelijk ondernemerschap. De veelheid aan fondsen brengt soms wel een positioneringsuitdaging met zich mee. “Sommige van onze fondsen zijn bekender dan de naam StartGreen zelf”, erkent De Vries. “Borski Fund heeft bijvoorbeeld een sterke merknaam. Maar uiteindelijk maken al deze initiatieven deel uit van dezelfde groep. Hoewel branding niet de corebusiness is, blijft het belangrijk om de samenhang tussen de verschillende fondsen duidelijk te maken.”

Het beoordelen van kansrijke startups
Een succesvolle investering begint bij een solide financieel fundament. Maar volgens Rooseboom en De Vries is er meer nodig dan alleen een sluitend financieel model. Minstens zo belangrijk is de passie en gedrevenheid van de ondernemers. “Ze moeten alles weten over hun vakgebied en de wereld willen veranderen met hun innovatie. Vaak gaat het om technische bedrijven, opgericht door een technisch onderlegde ondernemer. Maar die expertise moet ook omgezet kunnen worden in iets tastbaars”, legt Rooseboom uit. Een ander criterium voor een kansrijke investering is de bereidheid om verder te kijken dan de technologie alleen. “Wij investeren in echte technologische uitvindingen, niet alleen in software. Software is populair bij durfkapitalisten omdat het minder kapitaalintensief is en sneller rendement oplevert, maar de energietransitie los je niet op met alleen software; daar heb je ook fysieke apparaten voor nodig”, benadrukt Rooseboom. “En dat kost tijd: het kan wel vijftien jaar duren voordat een investering echt zijn vruchten afwerpt.”

Naast technische kennis en doorzettingsvermogen, is het vermogen om een team te bouwen cruciaal. “Ondernemers moeten op intellectueel niveau kunnen meedenken met universiteiten en professoren, maar ook de moed en vaardigheid hebben om daadwerkelijk iets te bouwen”, zegt Rooseboom. “Daarnaast komt er een punt waarop je beseft dat er andere mensen nodig zijn in het team. Je hebt marketing- en commerciële mensen nodig, en financiële experts. Dat is waar veel technische oprichters moeite mee hebben.”

Naast een sterke technologische basis en de juiste mensen is het vermogen om op te schalen essentieel voor een startup. “Wij geloven sterk in het principe: think big, start small, scale up quickly“, aldus De Vries. “We zien vaak plannen die óf te bescheiden zijn of alleen maar groots denken – fantastische ambities, maar zonder concreet startpunt of opschalingsstrategie. Bijvoorbeeld: ‘We gaan China veroveren!’ Maar hoe begin je? En hoe schaal je op? Het praktische ontbreekt. De combinatie van grootse ambities, maar wel met een realistische startstrategie, is cruciaal.”

De noodzaak van Europese harmonisatie
Europa wordt steeds vaker aangespoord om minder afhankelijk te zijn van de Verenigde Staten en competitiever te worden. “Europa moet veel meer samenwerken en eindelijk een financiële unie worden – wat nog steeds niet het geval is,” stelt Laura Rooseboom. “Misschien gebeurt dat pas als we ertoe worden gedwongen.” Volgens haar heeft de crowdfundingsector laten zien dat Europese harmonisatie mogelijk is. “Toen crowdfunding begon, viel je in elk land onder je eigen toezichthouder, zoals de AFM of BaFin (de Duitse toezichthouder voor de financiële markten, red.), met allemaal verschillende regels. Maar sinds twee jaar is er een Europese wetgeving voor crowdfunding, die overal hetzelfde is.”

Toch zijn er nog steeds belemmeringen. “In Duitsland moet je fysiek naar een postkantoor met je paspoort om je identiteit te verifiëren, terwijl je in Nederland gewoon je hoofd online kunt bewegen voor een camera. Ook verschillen btw-regels per land, wat internationaal opschalen ingewikkeld maakt”, zegt Rooseboom. De Vries wijst op andere obstakels: “Los van financiële regelgeving moet Europa ook op andere vlakken harmoniseren. Neem bijvoorbeeld het spoorwegnet: treinen uit Nederland kunnen niet zomaar door Europa rijden, want om soepel met de trein van land A naar land B te reizen, moeten de spoorbreedte, de stroomvoorziening en het treinbesturingssysteem op elkaar afgestemd zijn en dat is nog niet zo in Europa. Rooseboom vult aan: “Ja, die spoorbreedtes verschillen per land. Ik begreep dat dat historisch te maken heeft met strategische overwegingen, zoals in Oekraïne. Maar het is nu vooral een kostbare belemmering.” Volgens De Vries is er op energiegebied al enige vooruitgang geboekt: “Elektriciteit is wél Europees geregeld, maar dat kan nog veel beter, vooral qua netinfrastructuur. In Scandinavië zou je bijvoorbeeld zonne-energie uit Italië beter kunnen benutten als de netwerken beter op elkaar aansluiten.”

Realiseren van de energietransitie en circulaire economie
Ook nationaal zijn er uitdagingen: “In de energiesector hebben projecten vaak een looptijd van minimaal tien, soms twintig jaar”, zegt De Vries. “Dan moet je kunnen rekenen op stabiele regelgeving en subsidies. Het maakt niet eens zoveel uit of er een minimale subsidie wordt gegeven, zolang er maar duidelijkheid is. Maar als het beleid steeds verandert, kunnen bedrijven geen betrouwbare berekeningen maken.”

Naast regelgeving speelt infrastructuur een belangrijke rol. “Je kunt niet simpelweg een zonnepark of windmolenproject opzetten zonder het hele landschap mee te nemen. Dat vereist een gezamenlijke, strategische aanpak. Zonder een langetermijnplan blijft het ad hoc-beleid, en dat werkt niet. Dit vraagt om bestuurlijke daadkracht, een soort Deltawerken voor de energietransitie”, zegt De Vries.

Circulariteit is volgens Rooseboom een nog moeilijkere businesscase. “Het is op dit moment nog steeds goedkoper om nieuw plastic te produceren dan om het te scheiden en te recyclen. Daar moet de overheid echt bij helpen, door subsidies of wetgeving. Anders blijft alles bij het oude.”

Financiële innovaties in de toekomst
Na achttien jaar innovatie en impact in duurzame financiering blijft StartGreen Capital vooruitkijken. De investeringen van de afgelopen jaren laten zien hoe het bedrijf altijd vooroploopt in nieuwe markten en technologieën. Van de vroege dagen met investeringen in Ojah, een pionier in vleesvervangers, tot de recente betrokkenheid bij Thorizon, dat nucleair afval omzet in nieuwe energie. “Sommige technologieën hebben tijd nodig om zich te bewijzen, maar als de kernproblemen zijn opgelost, kunnen ze een enorme doorbraak betekenen”, aldus Laura Rooseboom.

Een van de grote krachten van StartGreen ligt in het ontwikkelen van innovatieve financiële instrumenten. Zo is het Borski Fund opgericht om vrouwelijk ondernemerschap te stimuleren. “Er werd gezegd dat vrouwelijke ondernemers geen toegang hadden tot durfkapitaal omdat ze er niet waren. Dat is absoluut niet waar”, benadrukt Rooseboom. Borski richt zich op de FemTech-sector en andere onderbelichte markten. Daarnaast heeft StartGreen een revolutie teweeggebracht in crowdfunding, waardoor bedrijven op een toegankelijke manier kapitaal kunnen aantrekken. “We hebben laten zien dat crowdfunding niet alleen voor kleine projecten is, maar een volwaardig financieel instrument kan zijn”, zegt Coenraad de Vries.

StartGreen blijft zichzelf vernieuwen. “We werken aan een nieuw energie-investeringsfonds, waarmee we infrastructuur en regionale projecten kunnen ondersteunen”, onthult Rooseboom. Hoewel de details nog niet bekend zijn, belooft het een belangrijke stap te worden in de financiering van de energietransitie.

StartGreen Capital en ASN Impact Investors slaan brug tussen professionele beleggers en lokale duurzame projecten
Kort na het interview kondigden StartGreen Capital en ASN Impact Investors hun samenwerking aan om de energie- en circulaire transitie in Nederland te versnellen en afhankelijkheid van (fossiele) energie en grondstoffen uit het buitenland af te bouwen. Deze samenwerking begon in februari met de overname van het portefeuillebeheer van het ASN Energie & Innovatiefonds door StartGreen.

Inmiddels lanceerden de partijen ook de ASN-SG Climate Impact Strategy: een investeringsstrategie die het voor professionele beleggers mogelijk maakt te investeren in lokale energie- en circulaire projecten met een sterke businesscase, die door reguliere financiers als te klein of complex worden gezien. De strategie biedt projecten en ondernemers via één loket toegang tot drie fondsen – voor equity, junior debt en senior debt – die flexibele maatwerk financiering mogelijk maken.

Het eerste fonds binnen deze strategie – het ASN Climate Impact Equity Fund – staat open voor beleggingen en financieringsaanvragen. Later dit jaar volgen de debt fondsen.

“Voortaan kunnen we ondernemers en projectontwikkelaars beter ondersteunen met passende financiering voor de talloze regionale en lokale projecten die de energietransitie nodig heeft”, zegt Coenraad de Vries.

Meer weten of deelnemen? Klik hier voor meer informatie.