Barbarians at the law firm gate

Eind 2020 ging de langverwachte kogel door de kerk. De Nederlandse Orde van Advocaten gaf BrandMr toestemming voor een pilot advocatuurlijke dienstverlening. BrandMr is onderdeel van SRK Rechtsbijstand, een bedrijf waarvan de aandeelhouders geen advocaten zijn. 

Deze pilot past in de internationale trend om de strikte advocatuurlijke toezichtregels te versoepelen. Het doel is innovatie te versnellen en toegang tot rechtshulp te verbeteren. Focus ligt op het veranderen van de regel dat alleen advocaten zeggenschap (lees: eigendom) mogen hebben over advocatenkantoren. Zelfs in advocatenbolwerk de Verenigde Staten worden dergelijke ‘sandboxes’ ingericht. Recentelijk Utah, maar ook andere staten zijn hiermee bezig. In Europa loopt het Verenigd Koninkrijk voorop. Het heeft sinds 2007 de Legal Services Act, op grond waarvan ook anderen dan advocaten eigenaar kunnen zijn van advocatenkantoren (zgn Alternative Business Structures). 

Bij elke deregulerende stap wordt steevast gekeken naar wat Alternative Legal Service Providers gaan doen. Zij staan te trappelen om de markt open te breken. Denk hierbij aan de Big Four, verzekeraars en andere juridische dienstverleners zoals Axiom.

Maar ook voor de traditionele advocatenkantoren is deze ontwikkeling interessant. Zij kunnen daarmee opeens zelf investeerders aantrekken om in te spelen op marktveranderingen. Wij merken dat die interesse van investeerders en advocaten er zeker is. Dat is niet vreemd, ga maar na:

De juridische markt is een grote, stabiel groeiende markt, bestand tegen economische schokken. In de commerciële advocatuur worden relatief hoge marges gerealiseerd. Daarnaast is de markt zeer versplinterd, werken kantoren met inefficiënte operaties en een beperkt aantal service- en verdienmodellen. Bovendien is technologie een ondergeschoven kindje. Volgens een recent ING-rapport heeft de zakelijke dienstverlening, waaronder de advocatuur, juist veel te winnen bij het investeren in kunstmatige intelligentie. Kortom, volop ruimte voor consolidatie en operationele verbetering.

Maar er is meer. Onderzoek toont aan dat door de huidige beschermde structuur van de juridische markt een groot deel van de rechtshulpzoekenden überhaupt niet wordt bediend. Dat geldt ongetwijfeld meer voor particulieren en MKB’ers dan voor grotere en professionele organisaties, maar het laat zien dat de juridische markt nog veel latent groeipotentieel heeft.

Ook voor advocatenkantoren kan het aantrekken van investeerders interessant zijn. Maatschapstructuren bieden zelden financieel interessante exit-mogelijkheden voor partners. Men kijkt om die reden nauwelijks verder dan een jaar vooruit. Bovendien ontbreekt het kantoren aan financiële slagkracht. Investeringen die op langere termijn veel rendabeler kunnen zijn en voor benodigde verandering zorgen, worden daarom niet gedaan. Denk aan investeringen in technologie, platformen voor (internationale) groei, een modernere vorm van dienstverlening, of geïntegreerde samenwerking met andere specialismen.

Een externe investeerder zou die ruimte voor verandering kunnen bieden, onder andere met incentives voor partners gericht op de langere termijn groei en ontwikkeling van het kantoor. Dat die ontwikkeling actueel is, zien we in het VK. Daar gingen inmiddels 6 advocatenkantoren naar de beurs. Het zal nog wel even duren voordat we dat in Nederland zien. Tegelijkertijd is ook hier een ontwikkeling in gang gezet die niet meer lijkt te stoppen.

Martijn Lesterhuis is partner bij Venturis Consulting Group