‘Gaaf, zó’n Nederlands product wereldwijd uitrollen’

De Amerikaanse oplaad-reus ChargePoint betaalt 75 miljoen euro voor softwarebedrijf ViriCiti. IMPROVED adviseerde ViriCiti bij die deal, Mainport Innovation Fund II investeerde al sinds 2016 in het bedrijf dat de e-bus branche compleet op zijn kop zette.

Prachtig, oer-Hollands bedrijf, dat ViriCiti. Met elektrificatie-oplossingen voor e-bus en commerciële wagenparken bestormt deze innovator de mondiale markt met een uniek softwareplatform voor batterij-beheer, laadstationbewaking, telematica voor OEMs van voertuigen, wagenonderhoud en gegevens over voertuigbewegingen.

ChargePoint onderkende al die unieke capaciteiten ook en troefde de concurrentie – zowel vanuit de EU en het Verenigd Koninkrijk als vanuit Japan en Canada was er belangstelling voor ViriCiti – af en sloeg snel en professioneel toe. Ook omdat het Amsterdamse softwarebedrijf in Noord-Amerika al veel klanten heeft en wereldwijd meer dan 150 wagenparkbeheerders met 2500 connected laadpunten en 3500 voertuigen in beheer telt.

Thijs Gitmans, Investment Partner bij NBI-Investors kent ViriCiti al sinds 2016, toen Mainport Innovation Fund II, waarvan Gitmans samen met zijn collega Willem Poerink het management voert, in het softwarebedrijf investeerde. Toen de e-bus branche nog in de kinderschoenen stond, en er amper iets bekend was over elektrificatie van het bustransport.

Daar waar voorloper Mainport Innovation Fund I zich tot het investeren in aan de luchtvaart gelieerde bedrijven beperkte, gaat MIF II verder. “Wij investeren in innovatieve startups in transport, logistiek en luchtvaart”, zegt Gitmans. “We stappen, in tegenstelling tot een groot deel van de concurrentie, heel vroeg in en richten ons op verduurzaming van mobiliteit en logistiek. Dus ViriCiti paste naadloos in ons portfolio. Ga maar na: elektrificatie van transport, van bussen. Met als doel verduurzaming van die gehele sector. Daar waar anderen twijfelden, vroegen wij ons in 2016 af hoe deze trend zich verder zou ontwikkelen, wat we konden verwachten. Het complete plaatje klopte, was onze conclusie. Het gaat erom dat je de marktdynamiek ziet, ook vanuit rendementsperspectief.”

Jonge VC-bedrijven in het vizier
Gitmans studeerde fiscale economie en werkte vervolgens zeven jaar bij een groot advocatenkantoor. Om vervolgens voor de financiële wereld te kiezen. Zo was hij vrijwel vanaf de oprichting betrokken bij Brand New Day. Uiteindelijk belandde hij bij NBI in het vak van investeerder, maar dan wel met innovatieve startups als doelgroep. Met Mainport Innovation Fund II – met de noodzaak tot innovatie en verduurzaming voor ogen gelanceerd door KLM, Schiphol, TU Delft, NS en Havenbedrijf Amsterdam – kreeg hij de mogelijkheid in innovatieve startups te investeren. Dat gebeurde bijvoorbeeld door kapitaal te steken in bedrijven als We4Sea (vrachtschepen efficiënter laten varen), Undagrid (IoT-netwerk voor luchthavens), MPS (maker van vliegsimulators) en ViriCiti.

“Kapitaal dat de logistieke sector helpt verder te innoveren en voor financieel rendement zorg draagt”, aldus Thijs Gitmans. “En in potentie dus ook een grote bijdrage aan het vergroenen van de branche levert. Niet ons enige doel, maar wel inherent aan de meeste oplossingen waarin we geïnvesteerd hebben. Want innoveren in logistiek en transport betekent in de praktijk: efficiënter, schoner, duurzamer.”

Gitmans let er bij een investering op of ondernemers goed hebben nagedacht over de vraag of ze écht een in de markt spelend probleem oplossen met hun initiatief. In het geval van ViriCiti was daar geen enkele twijfel. Het bedrijf werd in 2012 opgericht, in de prille beginfase van e-mobiliteit. Pioniers en founders Freek Dielissen, Alexander Schabert en Simon Rijk interviewden een jaar lang meer dan honderd internationale leiders in de markt van het openbaar vervoer.

Een e-bus revolutie op uitbreken
Conclusie: een elektrische revolutie voor bussen en commercieel transport stond op uitbreken. Maar die ultieme uitdaging van het beheren van zo’n elektrische busvloot durfde en ging niemand aan. En dus was ViriCiti geboren en begon de bouw van een softwareplatform om vervoerders te helpen hun volledig elektrische activiteit te beheren. Daarbij was het zaak de nachtmerrie van de branche – de beperkte actieradius van elektrisch bustransport – te tackelen.

Het door ViriCiti ontwikkelde cloudplatform peilt voortdurend de staat van de accu’s en de voertuigbewegingen en grijpt in wanneer noodzakelijk. Het managementsysteem houdt elektrische bussen op de weg door – middels gebruik te maken van data op milliseconde basis – de staat van de accu te monitoren, de chauffeur te informeren dat zijn of haar rijgedrag moet worden aangepast of dat bijvoorbeeld de verwarming zuiniger moet draaien. En, zo nodig, wordt de bus naar een snellader, pal naast een halte, gedirigeerd.

De successtory van ViriCiti kon mede door Mainport Innovation Fund II worden voortgezet, met die succesvolle mondiale veldtocht als gevolg. De interesse vanuit de markt voor een eventuele overname werd al een aantal jaar geleden gewekt. En uiteindelijk volgde dus dit najaar die overnamedeal door ChargePoint. ViriCiti en aandeelhouders kozen voor IMPROVED als de exclusieve M&A adviseur.

‘ViriCiti deal paste naadloos’
Namens IMPROVED tekende Director Sherief Rahim voor het adviseren van ViriCiti. Rahim studeerde financial management aan de VU en werkt sinds de oprichting in 2013 voor de internationale boutique in Amsterdam Zuid. “Wij zijn een corporate finance specialist in de Technology, Energy en Mobility en de verkoop van ViriCiti past dan ook naadloos in ons trackrecord”, zegt Sherief.

De 31-jarige Amsterdammer was betrokken bij advieswerk in een lange reeks internationale M&A en growth financing transacties. Voornamelijk internationaal, maar ook in Nederland. Zo adviseerde Sherief samen met Managing Partner Frank Verbeek en hun gezamenlijke team het ‘groene’ laadoplossingen NewMotion bij de verkoop aan de ‘fossiele’ multinational Shell. Sinds die deal – oktober 2017 – volgde advieswerk in nog eens veertig landmark transacties van innovatieve bedrijven met een groene stempel binnen de Technology, Energy en Mobility sectoren.

“ViriCiti zit midden in ons domein”, aldus Sherief Rahim. “Een typische crossborder deal waarbij Technology, Energy en Mobility samenkomen. In ons dealteam zat Mark Joseph, voormalig CEO van TransDev Noord-Amerika. Met Mark hadden we de perfecte specialist in huis daar waar het de elektrificatie van bussen betreft. IMPROVED doet veel in elektrificeren van passagiersvervoer en de transportbranche, dit is onze eerste deal binnen de openbaar vervoer en commercieel transport-sector.”

Marktleider met wereldwijde footprint
ChargePoint is met een omzet van 150 miljoen dollar en meer dan 1000 medewerkers een van de grootste partijen binnen elektrische mobiliteit. Innovatief, marktleider met een wereldwijde footprint. “En het ligt in de verwachting dat er meer deals vanuit de Verenigde Staten zullen volgen”, zegt Sherief Rahim. ”Denk alleen al aan het investeren van twee biljoen dollar in de Amerikaanse economie, door president Biden aangekondigd. Hij wil tot 2030 een half miljoen extra laadpalen realiseren en nog eens 10.000 voertuigen in het ov verduurzamen. Denk bijvoorbeeld aan de 500.000 schoolbussen die in de Verenigde Staten rondrijden. Er staat daar, en ook in de rest van de wereld, nog heel veel te gebeuren.”

Onder de paraplu van ChargePoint kan ViriCiti snel verder groeien. Want dat de in Amsterdam gevestigde ‘software tovenaars’, die extra innovatieve bagage meevoeren, lijdt geen enkele twijfel. “Zo rijden in Nederland vrijwel alle elektrische ov-bussen al op hun platform”, zegt Thijs Gitmans. “Vlak na onze investering in 2016 zat ik op Schiermonnikoog, in een bus, en belde met Freek Dielissen, CEO van ViriCiti. ‘Ha, ik zie je op ons platform rijden’, zei hij. Freek wist in 2016 al van de complexiteit en de hoeveelheid data rond renewable energy. En dat de toekomst lag in elektrificatie van bussen, door middel van monitoring.”

Uniek trackrecord van IMPROVED
Over de keuze van ViriCiti en de stakeholders voor IMPROVED als de exclusieve financial M&A adviseur, zegt Thijs Gitmans: “Die samenwerking was heel belangrijk, vanwege het unieke trackrecord en netwerk van IMPROVED, vanwege de aanwezige kennis van de markt en de waardeketen, en vanwege hun Amerikaanse expert. Er waren vijf kandidaten in het selectieproces voor de adviserende partij. Tja, dan kun je wel naar een bank gaan, maar daar wordt vaak plichtmatig gereageerd en kun je je afvragen óf en hóe belangrijk ze zo’n deal nou eigenlijk vinden. Waar het om gaat, is dat investeerders, adviseurs en managers op één lijn zitten. Ja, ook als het serieus wordt en je dichter bij de closing komt. En dus ook tijdens die minder relaxte momenten in het verkoopproces.”

Voor Gitmans betekent de verkoop ook afscheid nemen van het ViriCiti Management Team. Na een langdurige en zeer intense relatie. “We kwamen sinds 2016 elke maand samen met de board”, kijkt hij terug. “Door de Covid-19 pandemie was 2020 een heel complex jaar, denk aan uitdagingen rond de supply chain, etc. Vervolgens was er de wereldwijde belangstelling en uiteindelijk dus die verkoop. Tijdens het afsluitende diner kwam iedereen samen, zelfs de ouders van de founders waren aanwezig. ViriCiti was een parel in onze investeringsportefeuille.”

Een parel die uiteindelijk veel geld opbracht. Want – zo zeggen alle partijen – de uiteindelijk door ChargePoint betaalde prijs van 75 miljoen euro werd door zowel ViriCiti als de stakeholders als ‘heel goede deal’ beoordeeld. Maar nog belangrijker: de keuze voor de Amerikanen van ChargePoint betekende een keuze voor échte ondernemers.

“Het vizier stond op ‘verder bouwen’. En dat kunnen ze nu, dat was echt de belangrijkste driver, ook voor management”, zeggen Thijs Gitmans en Sherief Rahim. “De oplossingen van ViriCiti blijven fier overeind, de samenwerking met de business verliep in het aankoopproces al heel soepel, heel gemakkelijk. ChargePoint wilde graag, er was die strategische fit. Er was enthousiasme, tempo, energie. En het is onder de streep natuurlijk ontzettend gaaf dat je zo’n innovatief Nederlands product met deze deal wereldwijd uitrolt.”