Mixed Capital-strategieën voor het financieren van deeptech-scaleups
Tijdens de State of Dutch Tech, een event georganiseerd door Techleap op woensdag 12 februari, werd in de openingssessie een ambitieuze droom uitgesproken: Europa moet een tech-ecosysteem van wereldklasse bouwen om te kunnen concurreren met grootmachten als China en de VS. Tegelijkertijd werd duidelijk dat bedrijven van alle groottes tegen financieringsuitdagingen aanlopen.
De toekomst van de Europese technologie hangt af van ons vermogen om kapitaalintensieve bedrijven met wereldveranderend potentieel te financieren. Dit zijn onze beste kansen om competitief te blijven in de mondiale technologische race.
Om dat te realiseren, is nauwere samenwerking nodig tussen verschillende kapitaalverstrekkers uit zowel de publieke als de private sector, via diverse financiële instrumenten. Hoe gebeurt dat vandaag de dag? En hoe kunnen we het verbeteren om Europa’s rol in de technologische toekomst te versterken?
Europa loopt achter bij opschaling
In een paneldiscussie met experts uit verschillende organisaties werd het onderwerp mixed capital-strategieën uitgebreid besproken. De eerste vraag was of Europa daadwerkelijk achterblijft op het gebied van financiering. Volgens Bjorn Tremmerie (Head of Venture Capital & Impact Investing bij het European Investment Fund, EIF) is dat niet zozeer het geval bij vroege investeringsrondes, maar wel bij opschaling: “We lopen achterop.”
Susanne Schorsch (Partner bij Amadeus Capital Partners) bevestigt dat Series A-investeringen de afgelopen vijf jaar makkelijker zijn geworden. Ze benadrukt echter dat er strenge voorwaarden gelden: “Je moet de ambitie hebben om marktleider in je niche te worden en het juiste managementteam hebben om dat uit te voeren.”
Toch zijn er aanzienlijke lacunes in de financieringsmix. Otto van Reijendam (Chief Corporate Development Officer bij Battolyser Systems) merkt op dat er nauwelijks ‘patient capital’ beschikbaar is: “Slechts enkele family offices bieden dit, en ook de laag van risicokapitaal ontbreekt grotendeels. Voor deeptech-investeringen heb je diepe zakken nodig.”
Financieringsinstrumenten: VS versus Europa
Volgens het panel zijn in de VS meer equity-instrumenten beschikbaar, zoals angel investors, venture capital (VC) firms en corporate venture capital. De verschillen tussen de VS en Europa kwamen uitgebreid aan bod. Otto van Reijendam vatte een veelgehoord sentiment samen: “De VS innoveert, Europa reguleert. Dat is het stereotype.” Hoewel de panelleden het hier niet volledig mee eens waren, erkenden ze dat er factoren zijn die het Europese tech-ecosysteem minder effectief maken. Kapitaal is er genoeg, maar het wordt langzamer ingezet. Daarnaast zijn fiscale regelingen minder aantrekkelijk. “In de VS heb je optieregelingen en capital gains-tax-voordelen. Dat ontbreekt in Nederland”, aldus een panellid.
De markt voor schuldinstrumenten (debt instruments) is in de VS ook verder ontwikkeld, wat zowel voordelen als nadelen met zich meebrengt. “De private schuldenmarkt kent problemen, maar voor startups kan het een interessante optie zijn”, zegt Susanne Schorsch. Ze waarschuwt echter: “Je moet je hier echt goed in verdiepen. Voorspelbaarheid van cashflows is essentieel om optimaal gebruik te maken van debt-financiering.”
Publieke financiering en de uitdagingen van subsidies
Subsidies en publieke leningen kunnen een nuttige rol spelen in het opschalen van startups. De panelleden zijn het erover eens dat subsidies helpen om bedrijven naar een volgende fase te brengen, maar de toegang ertoe is complex. Naast het innovatieve karakter en de toegevoegde waarde van de technologie, moeten startups ook glashelder maken hoe en waar commercieel succes te behalen is. Bovendien is de administratieve last, in de vorm van rapportage en audits, vaak enorm.
Een panellid merkt op: “Veel subsidies zijn niet op elkaar afgestemd. We hebben een ‘one-stop-shop’ nodig die techbedrijven door de hele financieringscyclus begeleidt.”
Regulering als struikelblok
Regulering was een ander belangrijk discussiepunt. “Toen ik het Draghi-rapport las, dacht ik: laten we afscheid nemen van overregulering”, zei een panellid. “Ik heb meer auditors dan investeerders in mijn team.”
Wanneer de panelleden de kans krijgen om één aspect te veranderen, benadrukt Bjorn Tremmerie dat institutionele investeerders een veel grotere rol moeten spelen bij deeptech-financiering. Een ander panellid zou graag de ‘animal spirit’ terugzien bij zowel investeerders als ondernemers: “In de VS en China zijn ze hongerig. Als we echt willen concurreren, moeten we die mentaliteit ook ontwikkelen.”
Cultuur en mindset
De discussie kwam uiteindelijk uit op cultuur. Een paneldeelnemer stelt: “Nederlanders hebben vaak een goed leven en zijn minder geneigd risico’s te nemen.” Dit gebrek aan risicobereidheid werd vaker benoemd tijdens de conferentie. Een ander panellid voegt daaraan toe: “Europeanen hebben nooit het Westen veroverd.” Toch zijn er Europese succesverhalen zoals Spotify en Vinted, die bewijzen dat het wél kan.
Otto van Reijendam pleit voor ambitie en een heldere langetermijnvisie: “We moeten vaststellen waarin we over dertig jaar marktleider willen zijn en daar volledig voor gaan. Europa moet lef tonen. We hebben het eerder gedaan, maar zijn onze weg een beetje kwijtgeraakt.”
Toch is niet iedereen het eens met de noodzaak tot grote veranderingen. Susanne Schorsch blijft optimistisch: “Dingen evolueren op organische wijze. Als er een weg is, vinden we die.” Ze gelooft ook niet dat bedrijven massaal naar de VS vertrekken om puur financiële redenen: “Ja, financieel succes is belangrijk, maar de echte beloning ligt in het op de markt brengen van iets waar écht behoefte aan is, en daarmee positieve impact maken.”
Een ander panellid sluit zich hierbij aan: “Het is een rewarding journey – en bovendien verslavend.”
