M&A Trendonderzoek Benelux: 3 redenen waarom de positieve voorspellingen van 2023 niet uitkwamen

Op woensdag 13 november verscheen de langverwachte derde editie van het M&A Trendonderzoek Benelux, uitgebracht door M&A en Ansarada.

Lees dit digitale magazine nu gratis en zonder registratie en boost je kennis over o.a. M&A, private equity, waardecreatie, cross-border deals en kunstmatige intelligentie:

• De meerderheid van de M&A-professionals verwachtte vorig jaar een stijging van het dealvolume in 2024. Die voorzichtig optimistische verwachting is niet uitgekomen.

• De macro-economische omstandigheden (vooral de hoge rente en inflatie) gooiden roet in het eten, evenals de (geo)politieke omstandigheden. Kopers waren voorzichtig, waardoor veel deals niet doorgingen of lange doorlooptijden kenden.

• De hoge kloof in verwachtingen tussen kopers en verkopers speelde de markt ook parten.

De meerderheid van de Nederlandse M&A-professionals voorspelde vorig jaar een stijging in het dealvolume in 2024. Het werd een daling van rond de tien procent.

Het voorspellen van markttrends is een kunst op zich. M&A-professionals lijken er niet erg goed in te zijn. Vorig jaar waren de verwachtingen voorzichtig optimistisch: de meerderheid van de Nederlandse M&A-professionals voorspelde een stijging in het dealvolume, met twaalf procent die een sterke stijging (meer dan tien procent) en 43 procent die een lichte stijging (tussen twee en tien procent) verwachtte. Slechts een kwart ging uit van een gelijkblijvend volume, terwijl twintig procent een daling voorzag. Nu, ruim een jaar later, blijkt de realiteit weerbarstiger dan gedacht.

In heel Europa liep het dealvolume vanaf eind 2023 terug, waardoor het jaar een daling van tien procent liet zien. Dat blijkt onder andere uit onderzoek van private equity-firma Argos Wityu. De League Tables van MenA in het derde kwartaal lieten een nog negatiever beeld zien als het gaat om dealwaarde en dealvolume:

Het wordt bevestigd door de diepte-interviews met 35 dealmakers die deelnamen aan deze editie van het jaarlijkse onderzoek van MenA.nl in opdracht van Ansarada. “Ik heb nog nooit zo weinig potentiële deals voorbij zien komen als eind 2023, begin 2024”, zegt Marcel Vlaar, Financial Due Diligence Partner bij accountants- en adviesorganisatie RSM.

Positieve grondhouding
Niet iedereen is somber over het afgelopen jaar. Jan-Hendrik Horsmeier, Partner bij advocatenkantoor Clifford Chance, biedt een genuanceerd perspectief op de marktdynamiek: “Het is maar waar je het startpunt zet. Als ik kijk naar Nederland dan was het voorjaar van 2024 inderdaad relatief rustig, nadat het in de afgelopen herfst juist heel druk was. In april zag je het weer best hard omhoog gaan. Al met al hebben we het in de afgelopen vier kwartalen niet minder werk gehad dan in de periode daarvoor. We zitten zeker niet boven de tien procent, maar ook niet onder de twee procent. Daarmee is de voorspelling van toen redelijk goed uitgekomen.”

Ook Tim Boer, partner bij corporate finance-specialist AXECO merkt op dat het eerste kwartaal van 2024 rustig was, maar sindsdien lijkt de markt aan te trekken.”

Maar Horsmeier en Boer zijn uitzonderingen. Door de bank genomen zat het tegen, en daalde het dealvolume toch echt.

“Veel mensen in de M&A-gemeenschap zijn over het algemeen positief en hebben een optimistische kijk op de marktvooruitzichten”, zegt Marc Habermehl, M&A Lawyer-Partner bij advocatenkantoor Stibbe. “Het zijn mensen voor wie het glas al snel halfvol is”, beaamt Tom Beltman, eigenaar van corporate finance-specialist Marktlink Fusies & overnames.

Begrijpelijk en misschien zelfs bewonderenswaardig, die positieve grondhouding. “Maar de factoren die een vertraging veroorzaakten in 2022 bleven grotendeels onveranderd in 2023”, constateert Habermehl. En dus bleek het glas in 2023-2024 toch minder dan halfvol.

De factoren die voor een daling zorgden
De M&A-markt van 2023-2024 bleek complexer en uitdagender dan veel professionals hadden voorspeld. Vooral de macro-economische tegenwind, (geo)politieke factoren en een hardnekkige waarderingskloof zorgden ervoor dat de verwachte opleving in dealactiviteit uitbleef.

1. Macro-economische tegenwind en (geo)politieke onzekerheden
De beperkte economische groei, de aanhoudende inflatiedruk, hoge rentetarieven en geopolitieke spanningen creëerden een klimaat van onzekerheid dat de M&A-activiteit significant beïnvloedde.

Niek Kolkman, Partner | Head of Deals and Transaction Services bij accountants- en adviesorganisatie KPMG, merkt op: “De inflatie is traag tot stilstand gekomen, maar blijft hoog. Hoewel de rente is gestabiliseerd en zelfs is gedaald, gebeurde dit pas onlangs – later dan zich toen liet aanzien.”

En zeker de renteverlagingen van de FED in de periode van september 2023 tot en met september 2024 zijn in de ogen van veel dealmakers lager uitgevallen dan werd gehoopt, waardoor die lagere rente ook maar een beperkt opwaarts effect heeft gehad.

Philippe Craninx, Managing Partner bij fusie- en overnamespecialist Moore Corporate Finance, denkt er ook zo over. “In de logica van verleden jaar was het idee dat de rente wel moest dalen en bijgevolg de waarderingen zouden stijgen en er daarmee meer transacties zouden volgen. Ik denk evenwel dat de onzekerheid helemaal niet uit de markt is gegaan. Afhankelijk van waar je kijkt is de inflatie nog niet of niet voldoende onder controle. De onzekerheid geldt zeker ook voor heel wat sectoren in de economie en al helemaal voor de geopolitieke situatie.”

De invloed van politieke onzekerheid wordt ook benadrukt door Kuif Klein Wassink en Ico Jalink, beiden Partner bij advocatenkantoor Dentons: “Er was veel onzekerheid in de markt, mede door verkiezingen die in belangrijke landen als India en Indonesië en enkele Europese landen hebben plaatsgevonden, terwijl ook de aanstaande Amerikaanse verkiezingen voor onzekerheid zorgden. Dit leidde tot voorzichtigheid bij dealmakers.” Veel genoemd worden ook de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten.

2. De hardnekkige waarderingskloof
Een van de meest prominente obstakels voor M&A-activiteit in 2023 was de hardnekkige kloof tussen de verwachtingen van kopers en verkopers. Verkopers baseerden hun vraagprijs vaak op historische gegevens en optimistische groeivooruitzichten, terwijl kopers een voorzichtigere benadering hanteerden bij hun prognoses.

Deze discrepantie leidde vaak tot langdurige onderhandelingen. “Veel deals gingen zelfs niet door vanwege verschillen in prijsverwachtingen tussen kopers en verkopers”, zegt Niek Kolkman. Hij spreekt de hoop uit dat de recente rentedaling en verbeterde economische vooruitzichten ertoe leiden dat de kloof tussen kopers en verkopers kleiner wordt. “Dat kan misschien leiden tot meer deals het komende jaar.”

Sander Neeteson, Head of Corporate Finance bij de bank ABN AMRO, gelooft er niet in. Hij wijst op de aanhoudende geopolitieke onrust die leidt tot onduidelijkheid over toekomstige bedrijfsprestaties: “Kopers hanteren hogere risicoafslagen, wat het verschil tussen gevraagde en aangeboden prijs vergroot. Bedrijven hebben moeite om duidelijke vooruitzichten te geven in onzekere tijden, wat vooral problematisch is voor private equity-investeerders die vaak op korte termijn rendement zoeken.”

3. Voorzichtigheid troef
Een vaak onderschatte factor in de M&A-voorspellingen was de voorzichtige houding van (vooral) kopers en de daaruit voortvloeiende vertraging in transactieprocessen. Deze trend werd versterkt door de voorzichtigere houding van zowel kopers als verkopers in het licht van de economische onzekerheid.

Kuif Klein Wassink en Ico Jalink benadrukken dit punt: “Veel deals, vooral complexe deals zoals carve-outs, duurden ook langer dan verwacht.”

“Er wordt veel grondiger onderzoek gedaan”, ziet ook Habermehl, die een significante verschuiving beschrijft in de aanpak van deals. “Kopers vragen ook vaker om exclusiviteit voordat ze aanzienlijke kosten moeten maken, zodat ze een grondig due diligence-onderzoek kunnen uitvoeren en over de dealvoorwaarden kunnen onderhandelen, in plaats van de deal binnen strakke, versnelde tijdlijnen te ondertekenen.”

Richard Reis, Partner bij private-equityfirma Argos Wityu, vat de stemming in de markt samen in twee woorden: ‘aarzeling’ en ‘voorzichtigheid’.

Conclusie: Wachten op betere tijden
Wat de oorzaken ook zijn van het tegenvallende dealvolume van 2023-2024, de gevolgen zullen zich in de komende tijd laten gelden. Minder deals betekent immers minder exits, en minder exits betekent minder geld om te kunnen herinvesteren. En veel van de bedreigingen die de markt in 2023-2024 parten speelden, zullen zich in de komende maanden waarschijnlijk ook laten gelden. Aan de andere kant is er volop geld dat wacht om te worden geïnvesteerd, zeker bij private equity-partijen. En met name de gedaalde rente kan misschien net dat zetje geven dat de M&A-markt nodig heeft om weer op te leven.

Tim Boer denkt zelfs dat ‘alle seinen voor een verdere heropleving van de markt op groen staan’. Hij spreekt van een ‘uitgestelde beweging’: de opleving die vorig jaar in het trendonderzoek werd voorspeld heeft zich nog niet voorgedaan, maar dat is een kwestie van tijd. De onderliggende trends wijzen erop dat die opleving nog wel komt.

Aan het enthousiasme van de dealmakers zal het niet liggen. Het glas blijft ook in onzekere tijden halfvol. “Dat zeiden we in de vooruitblik van vorig jaar ook”, erkent Tom Beltman. “Toen hebben we ons vergist. Maar het komende jaar is het echt zo.”

Lees ook: De huidige overnamemarkt in 15 citaten