‘Een belangrijke les is dat je kritisch moet zijn’

Stelt u zich eens het volgende voor. U houdt van snowboarden en wilt daarnaast graag in het buitenland een studie doen. Welk land heeft u dan in gedachten? Houd uw antwoord nog even achter de hand. David Molenaar, M&A-advocaat bij AKD sinds 2016, had twee vereisten voor zijn studie in het buitenland: kunnen snowboarden en als het maar zo ver mogelijk is. Dat hij voor een niet zo vanzelfsprekend land heeft gekozen, zal uit zijn verhaal blijken. In de rubriek Back To College vertelt de transactieadvocaat meer over zijn studiejaren.

Tegenvaller

Na het afronden van de middelbare school heeft David Molenaar eerst de studie Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit Utrecht gedaan. ‘’Die relatief nieuwe studie leek mij toen heel erg interessant’’, vertelt hij. Echter, de studie voldeed niet helemaal aan zijn verwachtingen. ‘’Het gedeelte waarvan ik dacht dat ik het leuk zou vinden – de psychologische kant, de vraag hoe kennis tot stand komt en hoe die kan worden vertaald, maar ook de studie naar logica – bleek toch een relatief klein deel van de studie te zijn. Het grootste gedeelte van de studie bestond uit wiskunde en programmeren. Het was heel erg abstract allemaal. Het was niet wat ik me ervan had voorgesteld en zat niet helemaal op mijn plek.’’

Vervolgens moest Molenaar kiezen wat hij wel wilde gaan studeren. Dat het iets moest worden in het bedrijfsleven was voor hem in ieder geval toen al duidelijk. ‘’Ik twijfelde nog tussen bedrijfskunde en rechten, maar dan de commerciële kant van het recht. Uiteindelijk heb ik de keuze voor ondernemingsrecht gemaakt, omdat ik erachter was gekomen dat wiskunde – alhoewel ik er niet slecht in was – mij niet interesseerde. Mijn ervaringen met spreadsheets maken tijdens mijn eerste studie maakte dat ik huiverig was om voor de finance-kant te kiezen. Zo ben ik uiteindelijk op rechten uitgekomen zonder dat ik toen echt een beeld had dat ik advocaat wilde worden.’’

Meevaller

David Molenaar benadrukt dat het eerste jaar van zijn rechtenstudie hem goed beviel. ‘’Ik kwam uit een situatie waarin ik veel colleges had gehad die mij niet direct interesseerde. Ik wist nu iets beter wat ik kon verwachten, omdat mijn broer en zijn vriendin ook rechten studeerden. Dit keer merkte ik dat zeker de ondernemingsrechtelijke vakken mij wél interesseerden.’’

‘’Het studeren ging mij redelijk eenvoudig af’’, antwoordt hij op de vraag wat voor type student hij is geweest. ‘’Ik merkte dat ik het kon en dat ik het ook leuk vond. Ik heb naast mijn studie veel tijd gehad voor andere, sociale zaken. Dus ik heb het idee dat ik redelijk door mijn studie gevlogen ben, zonder dat het mij uitzonderlijk veel inspanning of energie gekost heeft.‘’ Dat heeft ook ertoe geleid dat Molenaar heeft gekozen om twee masters te doen, vertelt hij. ‘’Ik had tijdens de bachelor al door dat er veel concurrentie was als je in de advocatuur wilde werken. Het was wel handig om je te onderscheiden.’’

Studeren in Japan

Nog een manier om jezelf te onderscheiden, is om in het buitenland te studeren. Molenaar heeft in 2013 aan de Kyushu University in Fukuoka, Japan gestudeerd. Dat kiezen voor een studie in Japan niet vanzelfsprekend is, blijkt uit zijn verhaal. ‘’Ik wilde ook niet naar een land als Frankrijk of Duitsland, waar je eenvoudig met de auto naartoe kunt gaan. Ik ben daarnaast ook best wel een fanatieke snowboarder. Ik dacht: als ik naar het buitenland kan gaan om daar ook te snowboarden, laat ik dan een mooie plek zoeken waar ik normaal gesproken niet heen zou gaan.’’

De M&A-advocaat had aanvankelijk drie landen op zijn lijstje staan: Nieuw-Zeeland, Canada en Japan. Op een beurs voor de studie in het buitenland bleek dat iedereen naar Nieuw-Zeeland en Canada wilde gaan. ‘’Zij zeiden: leuk dat je het wilt gaan doen, maar gezien het aantal aanmeldingen is de kans dat je gekozen gaat worden klein. Bij Japan was dat een stuk minder – het stond in ieder geval niet bovenaan de lijstjes kennelijk. Eigenlijk kon ik daar direct terecht. Azië heeft mij ook altijd gelegen. Zo ben ik in Japan terechtgekomen.’’

‘’Het bijkomend voordeel was dat de semesters niet gelijk liepen’’, vervolgt Molenaar. ‘’Ik was hier klaar met mijn semester en ik moest pas drie maanden later daar beginnen. Dat kwam goed uit, omdat dat ruimte bood om meer te snowboarden. Samen met een vriend ben ik anderhalve maand eerder naar het noorden van Japan gevlogen. Ik heb daar een maand gesnowboard. Die vriend is vervolgens naar huis gegaan. Daarna heb ik vanuit het noorden naar het zuiden gereisd, omdat ik in het zuiden ging studeren.’’

Bredere kijk

David Molenaar keert terug uit Japan en besluit om twee masters te doen: International Business Law en Ondernemingsrecht. De keuze voor M&A lijkt een logische stap. ‘’Ik had tijdens mijn bachelor nog niet het idee om M&A te doen. De master International Business Law was gericht op de corporate praktijk, en in het bijzonder de M&A-wereld. Er waren specifiek vakken die gericht waren op fusies en overnames: termsheets beoordelen, waarderingen doornemen, dat soort vakken. Toen merkte ik wel: dit is echt wat ik wil.’’

Vooral het commercieel meedenken en achter de cijfers kruipen lagen Molenaar, vertelt hij. ‘’Dit natuurlijk naast puur het recht, de wetsgeschiedenis en de commentaren doorgronden. Dus je moet niet alleen het juridische kader hebben. Ik denk dat veel andere rechtspraktijken zich daar toch hoofdzakelijk op focussen. Binnen M&A moet je toch een iets breder zicht hebben op de financiële impact, de business-zijde van het verhaal en de commerciële overwegingen die meespelen.’’

Waakzaam blijven

Inmiddels werkt hij al ruim vijfenhalf jaar bij AKD binnen de transactiepraktijk. Wat een van zijn belangrijkste lessen is? ‘’Ik denk dat ik veel geleerd heb. Ik pas die lessen ook toe in de dagelijkse praktijk. Een belangrijke les is dat je kritisch moet zijn. Dat betekent in eerste instantie dat je kritisch kijkt naar de documenten die je opstelt, dat je nadenkt over wat je opschrijft en niet klakkeloos templates overneemt, omdat het kantoor dat eenmaal zo doet.’’

Daarnaast heeft die kritische blik betrekking op het secuur zijn. ‘’Dus of de feiten en gegevens kloppen bijvoorbeeld. Snelheid is uiteraard goed, maar allereerst moet het kwalitatief goed zijn’’, benadrukt Molenaar.

Ten slotte betekent kritisch zijn ook dat je niet klakkeloos naar anderen luistert en diens opvattingen als waarheid accepteert. ‘’Niet zelden hoor je mensen met veel meer ervaring dingen zeggen alsof er geen andere waarheid kan zijn. Als je achteraf kritisch vragen gaat stellen, blijkt dat er ruimte is om erover te discussiëren. Het is wat dat betreft goed als je kritisch bent en niet zomaar dingen aanneemt van mensen, omdat zij het al lang doen of senior lijken te zijn.’’

Menselijke maat

Technologische ontwikkelingen zullen ook de nodige gevolgen hebben voor de rechtspraktijk. Molenaar vertelt wat de jonge M&A-advocaat kan verwachten in de toekomst. ‘’De toepassing van kunstmatige intelligentie wordt toch wel belangrijker. Ik geloof echter niet dat wij over een halfjaar niet zonder kunnen. Ik denk dat het wel goed is om bij te houden wat er gebeurt op het gebied van ondersteuning, kunstmatige intelligentie en computergestuurde drafting en mijn eerdere interesse op dit gebied bestaat gelukkig nog steeds.’’

De vaardigheid die hierbij van past komt, is de les die eerder is genoemd: kritisch zijn en blijven. ‘’Je zal er niet blind op kunnen vertrouwen. Stel dat er straks een systeem komt dat voor jou automatisch de contracten voor een aandelenoverdracht maakt. Je zal een manier moeten leren om daar op efficiënte wijze mee om te gaan. Dat betekent enerzijds dat je het systeem zoveel mogelijk je werkzaamheden laat overnemen en anderzijds dat je kritisch blijft op wat de output van dat systeem is.’’

Dat de advocatuur door de (komende) technologische ontwikkelingen bedreigd zal worden, lijkt een zeer ongunstige voorspelling. Echter, zal een combinatie van technologie en de menselijke benadering nóg belangrijker worden. ‘’De menselijke benadering blijft altijd heel belangrijk, misschien nog veel meer binnen M&A dan in een ander rechtsgebied. Als je procedures voert, neem je meer de leiding. Heel kort door de bocht gezegd: je hebt in die praktijk niet veel te maken met de wil van je cliënt – in ieder geval niet van hoe hij of zij vindt dat de procedure moet worden aangepakt. Binnen M&A is het juist meer: wat wil de cliënt eigenlijk? Hoe gaan wij dat opschrijven? Ben je bereid om hier iets weg te geven als je daarvoor iets terugkrijgt? De menselijke maat komt veel meer kijken dan bij andere rechtsgebieden.’’

De foto van David Molenaar is genomen door Ingrid Peels.