Lichtpuntjes, ná de Corona-crisis

Ard-Pieter de Man denkt dat het voortwoekerende Coronavirus uiteindelijk grote maatschappelijke veranderingen teweeg kan brengen, en die hoeven zeker niet allemaal negatief uit te pakken. De hoogleraar management studies aan de School of Business and Economics van de Vrije Universiteit en bestuursadviseur bij een reeks bedrijven verwacht dan ook niet dat we later op deze crisis zullen terugkijken als een incident, om vervolgens “weer vrolijk op die oude weg verder te gaan.”
 
“Voorspellen op korte termijn is niet zo moeilijk”, aldus prof.dr. De Man. “We kennen nu de uitgebreide steunmaatregelen van het kabinet, we weten ongeveer wel hoeveel bedrijven in de problemen zijn of nog voor de zomer in de problemen komen. Maar op lange termijn? Er staat zo ongelooflijk veel stil.”
 
Gespitst op het werkterrein van M&A, naast change management een branche waarin de VU-hoogleraar is gespecialiseerd: “Nu staat er veel on hold, dat heeft ook met alle onzekerheid te maken. Bovendien spelen sentiment en emotie een belangrijk rol bij voorgenomen fusies of overnames. Ik denk dat er komende maanden incidenteel acquisities zullen worden gedaan. Maar eventjes niet meer op heel grote schaal, zoals we afgelopen jaren zagen.”
 
Goede tijd voor koopjesjagers
Want ook hier geldt: cash is king, meent De Man. “Voor koopjesjagers is dit een goede tijd. Zo van ‘dit is het moment om die buurman, die ik toch al wilde opkopen, eventjes in te lijven’. Cash-rijke bedrijven kunnen nu voordeliger ‘halen’. Eén van de partijen voor wie dat zou kunnen gelden, is natuurlijk Private Equity. Bedrijven kopen die in de problemen zijn of op termijn door deze crisis in de problemen komen. M&A als goede belegging in tijden van crisis. Niet als business integratie.”
 
Waarbij PE ook partijen zoekt, of al op de korrel heeft, die weer relatief gemakkelijk gezond te maken zijn. Dan zijn er nog branches, bijvoorbeeld automotive, waar sprake is van grootschalige consolidatie. “Je koopt er daar drie van, en voegt de bedrijven vervolgens samen”, aldus Ard-Pieter de Man.”Zodra de economie dan weer aantrekt, ben je spekkoper.”
 
De branche zelf reageert vooralsnog terughoudend. Een rondgang langs bedrijven die recent veel deals sloten, maakt duidelijk dat er vooral wordt afgewacht. Niet alleen om strategische redenen, ook uit praktisch oogpunt. Want om een fusie of overname met een buitenlandse partij rond te krijgen, moet naar het land van vestiging worden afgereisd. In de praktijk van steeds meer landen die op slot zijn of gaan, onmogelijk.
 
Family office 
De Private Equity investeringen van family office Strikwerda Investments hebben een stevige basis in branches als de gezondheidssector, het onderwijs, woningcorporaties, financieel. De combinatie van sectorkennis en IT maakt deze investeerder naar eigen zeggen onderscheidend en aantrekkelijk voor partners. Het zijn vaak directe investeringen in middelgrote bedrijven waarbij partnerschap en loyaliteit uitgangspunten zijn.
 
Directeur Tjitske Strikwerda over zaken doen tijdens deze Corona-crisis: “We bekijken de situatie momenteel van dag tot dat, te midden van alle onzekerheden over de economische gevolgen van de pandemie en alle inspanningen om verspreiding te beperken. Duidelijk is al wel dat dit grote gevolgen zal hebben. Met meer dan honderd bedrijven in portfolio zullen ook bij Strikwerda Investments niet alle ondernemingen hier ongeschonden uit gaan komen. Maar wij hebben lessen uit eerdere crises getrokken en onze bedrijven overall goed voorbereid op grote schokken. De toekomst is niet te voorspellen, maar voor ons zijn het tijden om te blijven investeren en om ondernemers verder te helpen. In een crisis kunnen ook goede bedrijven in liquiditeitsproblemen komen. Bij ons staat de deur voor ondernemers daarom juist nu open.”
 
Grote uitdagingen 
De uitbraak van het virus stelt veel ondernemingen voor grote uitdagingen, maar er zijn ook bedrijven die juist profiteren van de nieuwe situatie.
 
Age Lindenbergh, Managing Director bij Alvarez & Marsal, ziet dat PE-investeerders op dit moment continu in contact staan met het management van hun portfolio bedrijven. Daar worden vooral proactief stappen genomen om de kaspositie en het werkkapitaal van hun investeringen veilig te stellen en zo succesvol door de crisis heen te komen. “A&M staat bedrijven bij om niet af te wachten, maar juist nu in actie te komen en de juiste stappen te zetten”, zegt Lindenbergh. “Dit is het moment waarop je A&M belt.”
 
De Managing Director ziet dat de jarenlange ervaring van de Alvarez & Marsal-crisismanagers nu echt gevraagd is. “Wij weten dankzij die ervaring welke acties nu het verschil maken, ook al is deze situatie toch weer anders dan bijvoorbeeld de crisis van 2008.”
 
Daarnaast, zo stelt Age Lindenbergh, werd vorig jaar door Private Equity 86 miljard euro aan nieuw kapitaal opgehaald voor investeringen in Europa. Dat geld staat klaar om de kansen te grijpen die de nieuwe situatie óók biedt. Goede analyse van de sterkte én zwakte van ondernemingen is meer dan ooit cruciaal, maar bepaalde bedrijfsmodellen – zoals online trainingen en maaltijdservices – profiteren juist van de huidige ontwikkelingen.
 
Nieuwe mogelijkheden realiseren
“Wij helpen investeerders die nieuwe mogelijkheden te identificeren, te analyseren en vooral ook te realiseren”, aldus Age Lindenbergh. Volgens hem zijn er ook investeerders die door de huidige onzekerheid heen kunnen kijken en juist koopjes zien, als gevolg van gedwongen verkopen. “De PE-investeerders die zich focussen op gedwongen verkopen van op zichzelf goede businesses, de zogenaamde distressed assets, zullen weer aan bod komen na jaren van hoogconjunctuur. Dergelijke Private Equity partijen zorgen ervoor dat juist nú ondernemingen verder kunnen, door hun focus op waardecreatie en middenlange investeringsperioden. Want dat kan juist in deze tijden rust geven.”
 
Hoogleraar Ard-Pieter de Man roemt de onorthodoxe wijze waarop de Nederlandse regering steun aan bedrijven heeft toegezegd. Zo is er een buffer van 90 miljard euro om de economie overeind te houden. “En zo nodig kan er meer steun worden gegeven”, werd door betrokken ministers deze week toegezegd. 
 
“Het dubbele van wat een veel groter land als Frankrijk doet, kán doen”, aldus De Man. “Maar wij hebben dan ook veel meer geld te besteden dan die Fransen… De Nederlandse begroting is op orde gebracht. Daar was altijd veel kritiek op; tja, ‘die Hollandse zuinigheid’… Maar die kritiek is inmiddels wel verstomd. Toch kan het hard gaan, bijvoorbeeld als deze crisis zes maanden zou voortduren. Dan is zelfs 90 miljard snel op, al zal een deel van de economie blijven doordraaien.”
 
Niet in somberheid verzanden
Toch verwacht Ard-Pieter de Man dat de economie deze zomer weer zal aantrekken, volgens de hoogleraar moeten we niet in langdurige somberheid verzanden. “China staat weer op, zo zeggen ze daar althans”, aldus De Man. “Als dat voor ons ook geldt, dan zijn drie maanden van crisis wel te overbruggen. Laten we wel zijn; vergeleken met een land als de Verenigde Staten, met die onvoorspelbaarheid van president Donald Trump, wordt er in Nederland tenminste gestuurd op analyse, op feiten, op data. De boodschap van premier Rutte deze week was helder en eerlijk.”

En; ‘elk nadeel heeft zijn voordeel’, aldus De Man. “Misschien krijgen we door deze crisis wel nieuwe organisatievormen. Sinds het virus rondwaart, geef ik colleges online. Ik vergader online. Daarmee hadden we bij de VU vijf jaar geleden al moeten beginnen… Veel praktischer. Data-gedreven organiseren, hoe pakt dat uit in tijden van crisis? En daarna? Online verder draaien, waarom niet? Ik woon in Rotterdam, werk in Amsterdam, verlies dagelijks drie vervelende uren in de file. Nu dus niet. Ik ben veel productiever. Mensen werken anders, vanuit huis. En het kan, op afstand, het pakt veel effectiever uit, zo blijkt. Ook op lange termijn, als de crisis allang is bezworen, zou dit een grote productiviteitswinst kunnen betekenen. Een verandering van denken, van handelen, van strategie. Bovendien vergroot thuiswerken ook nog eens je levensvreugde. Toch nog een lichtpuntje, straks, na deze Corona crisis?”