Van M&A-advocaat naar impact investeerder. In gesprek met Ilonka Jankovich van Rubio Impact Ventures
Fotografie: Sjors Massar
Impact investing zit in de lift. Pionier Rubio Impact Ventures signaleert dat het combineren van winst met maatschappelijke impact is uitgegroeid tot een serieuze investeringsstrategie. Ook grotere private equity-investeerders tonen vaker interesse, weet Ilonka Jankovich, partner bij Rubio. “Dat is een hoopvolle ontwikkeling: deze investeerders met diepere zakken zijn cruciaal voor bedrijven die na de startup-fase meer kapitaal nodig hebben om verder te groeien.” Toch is er volgens Jankovich nog een lange weg te gaan.
Ilonka Jankovich begon haar carrière als M&A-advocaat, maar koos na tien jaar voor het ondernemerschap. Ze richtte twee recruitmentbedrijven op en verkocht daarvan één aan Randstad. Daarop vroeg de uitzendorganisatie haar een investeringfonds te leiden om te leren van startups in de uitzend- en wervingbranche. Zo rolde Jankovich de investeringswereld in.
Sinds 2022 is Jankovich partner bij Rubio Impact Ventures. Hier houdt ze zich bezig met investeringen in PeopleTech – technologieën die mensen toegang geven tot werk, opleidingen en manieren om hun welzijn te verbeteren. Wat Jankovich als impact investeerder drijft? “Ik kan het verschil maken voor mensen die dat het hardst nodig hebben. Een baan is meer dan louter een salaris. Als mensen zich kunnen ontwikkelen en een bepaald niveau van welzijn ervaren, is dat cruciaal voor hun toekomst.”
Haar drijfveer is ook persoonlijk. Jankovich’ vader vluchtte in 1956 uit Hongarije en kreeg in Nederland de kans een bestaan op te bouwen. “Daardoor hadden we het thuis goed, en kon ik studeren. Hoe ouder ik word, hoe meer ik voel iets terug te willen geven aan de maatschappij.”
Binnen 24 uur psychische hulp
Rubio investeert bijvoorbeeld in OpenUp, een Nederlands platform dat de psychische gezondheid van werknemers ondersteunt. Jankovich: “Werkgevers kunnen werknemers een abonnement geven waarmee zij binnen 24 uur online begeleiding krijgen van een psycholoog. Er is geen wachtlijst, mensen hebben geen verwijzing nodig. Dat maakt psychologische hulp toegankelijk voor iedereen binnen een bedrijf – van mensen achter de kassa tot aan het management.”
Een ander voorbeeld is het Britse bedrijf Tiney. Het stelt vrouwen in staat gecertificeerde kinderopvang aan huis te organiseren. “Betaalbare kinderopvang is schaars in Engeland. Dankzij Tiney kunnen vrouwen een eigen onderneming starten door kinderen in hun buurt op te vangen. Tegelijkertijd helpt Tiney andere vrouwen weer aan het werk te gaan én creëert de startup gelijke kansen voor jonge kinderen.”
Rubio speurt actief naar impactvolle investeringen, legt Jankovich uit. “We bedenken voor welk maatschappelijk vraagstuk we een oplossing willen bieden en zoeken naar startups die het meest interessant zijn. We participeren vrijwel altijd via een minderheidsbelang en investeren meestal met andere VC”s. Alleen bij hele vroege, kleinere investeringen stappen we soms zelfstandig in.”
Systemische veranderingen
Rubio Impact Ventures bestaat sinds 2012. Grondleggers zijn Willemijn Verloop, die naast Rubio ook War Child en Social Enterprise NL heeft opgericht, en Machtelt Groothuis die eerder werkte voor McKinsey, AlpInvest & 3i. Zij wilden als durfinvesteerder bewijzen dat winstgevendheid en positieve maatschappelijke impact goed samengaan. Sinds de oprichting ligt de focus op planet en people. Ofwel: klimaat, gezondheid, voedselzekerheid, onderwijs en duurzame landbouw. Rubio richt zich op investeringen die ‘systemische veranderingen’ teweegbrengen, legt Jankovich uit. “We kiezen voor bedrijven die een positieve impact hebben op het hele ecosysteem.”
Rubio onderscheidt zich met een innovatieve methode om impact te meten bij portfoliobedrijven. “Daarnaast hebben we een impact board. Deze vier externe adviseurs kijken kritisch mee bij onze impact doelstellingen. Het zou gek zijn als we die zelf toetsen.” De impact board buigt zich vooraf over elke investering. “Dat leidt soms tot pittige discussies. We worden telkens uitgedaagd ambities aan te scherpen – en te bewijzen dat we die ook écht kunnen meten.”
De in Amsterdam gevestigde impact-investeerder heeft tenslotte een bijzonder beloningssysteem: de ‘carry’ is afhankelijk van het behalen van zowel de financiële doelen als de impact doelen. “Halen we één van deze doelen niet, dan schenken we de volledige winstuitkering aan een goed doel.”
Het team van Rubio Impact Ventures.
Double impact
Rubio vulde het eerste fonds met veertig miljoen euro, het tweede fonds met euro 110 miljoen en is bezig met het ophalen van een derde fonds. “Net als bij de eerdere fondsen concentreren we ons op planet en people. We investeren zowel in Nederlandse als Europese startups.” Sinds kort richt Rubio zich ook op ‘double impact-innovaties’. “Die zijn goed voor zowel de energietransitie als voor mensen”, verduidelijkt Jankovich.
Een voorbeeld is het Nederlandse Chapter. “Deze startup ontwikkelde een AI-gestuurde kennisbank voor installateurs en speelt zo in op het grote tekort aan installateurs. Door handleidingen, productinformatie en instructievideo’s in verschillende talen aan te bieden, helpen we niet alleen de energietransitie vooruit. Ook ondersteunen we mensen met een migratieachtergrond bij een opleiding tot monteur van zonnepanelen, warmtepompen, laadpalen of thuisbatterijen.”
Rubio verstrekt voornamelijk Seed en Series-A financiering. “De meeste ondernemers hebben al een goed ontwikkeld product en zoeken kapitaal om op te schalen.” Of Rubio besluit te investeren, hangt niet alleen af van de te verwachten impact. De beoogde innovatie moet ook inspelen op een behoefte in de markt. “Daarnaast is het belangrijk dat de ondernemer oprecht impactgedreven is. “Voelen we dat niet, dan haken we af – zelfs als het product goed is. Daarnaast kijken we kritisch of ondernemers stevig in hun schoenen staan. Het runnen van een onderneming lijkt fantastisch en doet het goed op borrels. Uiteindelijk is het keihard werken met ‘ups en downs’.”
De betrokkenheid van Rubio varieert. “We helpen ondernemers bij strategische keuzes, het vinden van een CFO of andere professionals. Waardevol is ook ons netwerk. Daarmee creëren we commerciële kansen, helpen bedrijven aan vervolginvesteringen of zelfs exits.”
Diepere zakken
Jankovich signaleert dat de markt voor impactinvesteringen groeit. “In 2012 waren we pioniers, nu zijn er meer impact-investeerders.” Daarnaast zijn private equity-investeerders vaker geïnteresseerd. “Grote spelers als Apax en KKR, hebben sinds kort impact fondsen –een hoopvolle ontwikkeling. Deze investeerders met diepere zakken zijn cruciaal voor bedrijven die na de startup-fase meer kapitaal nodig hebben om verder te groeien.”
Jankovich noemt nog een reden voor de groei in impactinvesteringen. “Binnen family offices dringt de jongere generatie vaker aan op ‘investeren met betekenis’. Daarnaast beginnen pensioenfondsen zich voorzichtig te roeren. We hebben momenteel twee bedrijven in ons portfolio waarin pensioenfondsen mee-investeren. Pensioenfondsen willen wel, maar weten niet goed hoe. Hun tickets zijn vaak groot, bovendien zoeken ze naar zekerheid. Omdat we een van de oudste impactfondsen zijn, hebben wij inmiddels trackrecords. Bij nieuwe fondsen ontbreekt dat. Invest-NL weet pensioenfondsen soms over de streep te halen door mee te investeren en zo het risico te verlagen.”
Verzekeraars zoals a.s.r. en Nationale-Nederlanden investeren al wél actief in impactfondsen, aldus Jankovich. “Ze zijn geïnteresseerd in thema’s als gezondheid, ouderen- en preventieve zorg.” Er wordt ook samengewerkt. Zo is de NN Social Innovation Startup Award een gezamenlijk initiatief van Rubio en NN Group. “Afgelopen jaar reikten we die voor het eerst uit. De tweede editie vindt plaats op de aankomende tech-conferentie TNW. Van de 350 startups die meedingen, ondersteunen we een aantal een jaar lang ondersteunen met geld en kennis. De award dient twee doelen: voor startups is het een welkome opstap, als fonds kunnen we zo veelbelovende technologieën spotten.”
Ondanks deze trends blijven impactinvesteringen, net als reguliere investeringen, afhankelijk van een gezonde exitmarkt. “De afgelopen jaren was die niet denderend”, zegt Jankovich. “De huidige economische onzekerheid helpt daar niet bij.”
Belastingvoordelen
Jankovich is het eens met oud-ECB-voorzitter Mario Draghi dat Europa de strategische autonomie dringend moet versterken, zowel op het gebied van veiligheid, als op het gebied van innovatie. “Om innovatie en ondernemerschap aan te jagen, moeten Europese landen miljarden euro’s investeren, maar ook de bureaucratie verminderen.” Jankovich: “Maak het voor ondernemers aantrekkelijker om in Europa op te schalen, voorkom dat zij naar Amerika vertrekken. Zorg ook voor verdere harmonisering van de interne kapitaalmarkt van Europa. Daarmee kunnen fondsen eenvoudiger over de grens geld ophalen en investeren.”
Ook belastingvoordelen kunnen helpen om meer kapitaal aan te trekken, meent Jankovich. “Engeland stimuleert angel investors bijvoorbeeld met fiscale maatregelen. Daarnaast zou een fiscaal gunstiger aandelenparticipatie regeling voor werknemers een goed idee zijn. Iets waar Techleap al jaren voor lobbyt – hopelijk krijgen ze dat binnenkort voor elkaar.”
Jankovich hoopt dat Europa is wakker geschud. “Door de oorlogsdreiging met Rusland en de eigenzinnige koers van Amerika is de urgentie om te investeren in Europa groter dan ooit.”
