HVG Law ziet steeds vaker carve out-transacties in M&A: “Bedrijven moeten ontvlechten om te kunnen investeren”
HVG Law adviseerde de logistieke marktleider C.H. Robinson Worldwide, Inc. bij de strategische beslissing om haar Europese Surface Transportation-divisie (EST) te verkopen aan sennder Technologies GmbH, een toonaangevende digitale wegvrachtvervoerder in Europa. Deze snelgroeiende Duitse scale-up transformeert de transportsector met een innovatief digitaal platform.
Bart Wolters, Partner HVG Law en al 24 jaar werkzaam voor het advocatenkantoor: “Deze stap van C.H. Robinson maakt deel uit van de bedrijfsstrategie om zich te concentreren op winstgevende groei in haar kerndivisies en zo de meeste waarde te creëren voor haar stakeholders. De begeleiding van deze deal vond in nauwe samenwerking plaats met de teams van C.H. Robinson Amerika, C.H. Robinson Europa, Morgan Stanley, EY, het EY Law Network in twaalf landen en natuurlijk het toegewijde team van advocaten en notarissen binnen HVG Law.”
C.H. Robinson richt zich op vernieuwing en verduurzaming van supply chains, het verbeteren van vrachttechnologie en het oplossen van logistieke vraagstukken. Het bedrijf – beursgenoteerd in de Verenigde Staten en met het hoofdkantoor in Eden Prairie, Minnesota – beschikt over een netwerk van 83.000 klanten en 450.000 contractvervoerders en beheert voor hen 37 miljoen zendingen en voor 23 miljard dollar aan vracht per jaar. Een wereldspeler met al 23 achtereenvolgende jaren een notering in de Fortune 500-lijst.
“Naar de bank stappen, is niet altijd meer een optie”
Pieter van Muijen, bij HVG Law gespecialiseerd in Corporate M&A en Corporate Restructuring: “Als HVG Law en als team begeleiden we vaak overnames die ook een carve out-aspect hebben. In de markt zie je een ontwikkeling waarbij dit type projecten steeds vaker voorkomt. Bedrijven moeten focussen, keuzes maken, enorm investeren, maar ook het geld hebben om dat te kúnnen doen. Naar de bank stappen, is niet altijd meer een optie. Dus verkopen van bepaalde takken van de onderneming is dan aan de orde.”
“Het gaat hier om projecten die multidisciplinair zijn, zowel binnen als buiten het juridische én internationaal”, vervolgt Van Muijen. “In Nederland heeft HVG Law alle expertise in huis om de begeleiding van dit soort projecten te doen. Wij zijn tevens ervaren in projectmanagement, en kunnen daarmee de cliënt zoveel mogelijk ontzorgen. Want wij kennen de issues niet alleen in Nederland, maar ook in alle andere betrokken landen en kunnen daardoor voortdurend anticiperen.”
“Daarbij komt”, zo zegt Chantal Breeman, Corporate M&A en werkend vanuit het HVG Law kantoor in Rotterdam, “dat ons kantoor sterk is gepositioneerd door de alliantie met EY. Dat leidt tot nauwe samenwerking met verschillende EY-specialisaties, zoals EY Tax, EY Finance en EY Parthenon in Nederland. En tot diezelfde nauwe samenwerking met EY (Law) kantoren in alle betrokken landen. A proven way of working. De intensieve samenwerking met EY tijdens de carve out en de M&A-transactie, waarin de verkoop van de EST divisie van C.H. Robinson centraal stond, is hiervan een mooi voorbeeld.’’
“Je moet iets aanbieden, waarvan nog niet alle aspecten duidelijk zijn”
Complex en internationaal was de recent afgesloten M&A-deal tussen het Amerikaanse C.H. Robinson en het Duitse sennder Technologies GmbH zeker. Waarbij het carve out aspect een grote rol speelde.
“Je kunt het een trend noemen”, zegt Bart Wolters. “In die zin dat bedrijven meer focussen op hun core-activiteiten en andere activiteiten afstoten. Maar als bedrijven vervlochten zijn, kunnen ze niet ‘zo maar’ een onderdeel verkopen. Er moet dan eerst ontvlochten worden als onderdeel van het M&A proces en hier komt dus veel samen in een M&A-transactie. Bij het C.H. Robinson/sennder project was daar in ultieme mate sprake van. Ontvlechting van dochterbedrijven in twaalf verschillende landen. Dat vergt een enorme organisatie, alles moet in kaart worden gebracht, je moet iets aanbieden waarvan nog niet alle aspecten duidelijk zijn.”
“De ontvlechting moet op papier worden gezet. Een potentiële koper krijgt die medewerkers, die contracten, die assets, die fabrieken. Dat maakt het proces complex en uitdagend. Eerste fase in zo’n project betreft voorbereiding, design, structuur. Wat gaan we eigenlijk verkopen, wat zit er in de transactieparameter, hebben we dat scherp voor ogen? En welke mensen gaan mee, wie niet?”
Chantal Breeman vult aan: “Belangrijk aspect is de continuïteit van de business. De business moet tijdens dat hele proces kunnen blijven draaien, zonder onderbrekingen. Hoe zit het dan met IT, hoe afhankelijk is zo’n te ontvlechten dochter nog van het moederbedrijf? In al die twaalf landen moeten nieuwe entiteiten komen, nieuwe bankrekeningen, nieuwe bestuurders en nieuwe vergunningen. Daar moet die business uiteindelijk naar toe. Want je verkoopt eigenlijk een nieuwe groep, je maakt als het ware een nieuwe ‘stand-alone’ business.”
“Je gaat de diepte in om scherp te hebben wat de nieuwe business brengt”
Pieter van Muijen: “Je moet precies kunnen bepalen en omschrijven wat een koper krijgt, dus in die eerste periode van intensieve voorbereiding ga je best snel in grote lijnen van start om in kaart te brengen wat je uiteindelijk gaat presenteren. Vervolgens ga je flink de diepte in om snel scherp te hebben wat die nieuwe onderneming en die nieuwe business precies behelzen. Bij het inventariseren wat wel en wat niet meegaat in die ontvlechting, wordt door het HVG Law-team nauw samengewerkt met de in carve out-transacties gespecialiseerde Nederlandse strategie-consultants van EY Parthenon. Wanneer een duidelijk(er) beeld gevormd is, wordt er gekeken wat er precies ontvlochten wordt en op welke wijze dat moet gebeuren. Er komt dan heel veel samen, want er moet een nieuwe structuur worden verwezenlijkt en de overdracht van activiteiten in alle betrokken landen moet vorm krijgen. Dat onderzoeken we – en dat gebeurt uiterst intensief – ook samen met de fiscalisten van EY Tax, want die structuur moet natuurlijk fiscaal ook helemaal kloppen.”
De uitkomst van dit vendor due diligence onderzoek (welke fungeert als een voorzet op de uiteindelijke separation planning voor de ontvlechting), wordt vervolgens vastgelegd in een legal factbook welke aan potentiële kopers wordt gepresenteerd.
“Het due diligence-proces moest in twaalf verschillende landen worden gedaan”
‘’Terugkomend op het vendor due diligence-proces in dit project’’, zegt Chantal Breeman: “Het vendor due diligence-proces moest in twaalf verschillende landen, met elk eigen wet- en regelgeving, worden gedaan. Dat houdt in de praktijk onder andere in dat we bijvoorbeeld een groot aantal contracten die in de business zaten, moesten onderzoeken. In dit dossier waren dat bijvoorbeeld Duitse, Franse, Italiaanse en Engelse contracten. Die kunnen wij vanuit Nederland niet altijd goed beoordelen. Daarvoor heb je lokale experts nodig, gespecialiseerd in het rechtsgebied van uitgerekend dát land.”
“Hier kwam ons wereldwijde EY-netwerk van pas”, vervolgt Breeman. “Die experts schakel je dan in. Vanuit Nederland maakten wij een template voor het legal factbook met bepaalde gestandaardiseerde zinnen. De lokale EY law teams geven daar, op basis van hun lokale bevindingen van de documenten die zij moesten beoordelen, input op. Vervolgens maakten wij er een geheel van. Lokale wetgeving, verwerkt in de eindrapportage. Hiermee konden we een volledig beeld geven van de business van al die entiteiten in de twaalf verschillende landen. In zo’n procedure heb je met heel veel verschillende mensen van het internationale EY-netwerk nauw contact.”
Hetzelfde gold in dit proces voor licenties van de verschillende entiteiten. Was het zaak die mee te nemen of moesten ze opnieuw worden aangevraagd? Hetzelfde gold voor accreditaties, voor het identificeren en overdragen van contracten en nog tal van andere onderwerpen. De carve out was in dit geval een transfer van de operationele business. Alles moet tot in de puntjes kloppen, alles moet blijven draaien, alles moest vóór het daadwerkelijk overdragen van de business geregeld zijn. Van IT tot vergunningen. Zodat kopers, zodra die de ‘sleutel’ eenmaal in handen hadden, door kunnen gaan met de business.”
“Je pakt stevig de regie, ook omdat je met verschillende potentiële kopers te maken krijgt”
Bart Wolters: “Op het moment dat je naar buiten gaat met de transactie, naar de potentiële kopers, moet je zeer goed voorbereid zijn en alles op orde hebben. Dan pak je wederom flink de regie. Ook vanwege het feit dat je in een auction proces – zoals het C.H. Robinson / sennder traject was – met verschillende potentiële kopers te maken krijgt. Die, vanzelfsprekend, alles willen weten. Kopers bekijken hoe de verkopende partij de transactie en de ontvlechting voor zich ziet, wat de waarde van het nieuwe, te ontvlechten bedrijf nou eigenlijk is. Ook willen zij alles weten over alle aspecten van de business in die twaalf landen. Het is daarbij belangrijk om de regie te behouden rondom het proces en de onderhandelingen tot het tekenen van een koopovereenkomst en daarna.’’
Na het afronden van het due diligence proces door de verschillende potentiële kopers, vinden de onderhandelingen plaats. De onderhandelingsfase wijkt in wezen niet veel af van een ‘normaal’ M&A-proces. Een groot verschil bij een auction proces is wel dat onderhandelingen simultaan met verschillende partijen plaatsvindt, waarbij iedere partij ook weer andere punten wil binnenhalen. Dit vraagt een vermogen om te kunnen schaken op meerdere borden tegelijk.
Wat dit project daarnaast zo bijzonder maakte was de voorbereiding en het proces gericht op de implementatie van de carve out in de interim periode, ná ondertekening van de koopovereenkomst. De implementatie vond plaats door het creëren van een nieuwe EST-groep met daaronder twaalf nieuwe – waaronder Franse, Engelse, Spaanse en Italiaanse – entiteiten. Chantal Breeman: “De uitdaging is dat de lijnen die tijdens het vendor due diligence proces zijn uitgezet, in de interim periode daadwerkelijk moeten worden uitgevoerd en alle activiteiten lokaal moeten worden overgedragen naar de nieuwe groep. Hier komen veel verschillende aspecten van de business bij kijken. Een duidelijke planning en coördinatie is hierbij essentieel.’’
Pieter van Muijen: “In deze transactie, met bijna 1000 werknemers in twaalf verschillende landen, is HR / employment een zeer belangrijk onderdeel voor het succes van de transactie geweest. Diverse onderwerpen zoals TUPE, pensioen, de rol van ondernemingsraden en van vakbonden. Het team arbeidsrecht van HVG Law, onder leiding van Laila Berrich (en met Elsbeth Deijs en Willemijn Jansma) (zie de foto’s bij dit artikel), was om die reden een groot onderdeel in deze transactie. Immers, de arbeidsrechtelijke aspecten waren in alle twaalf landen verschillend, één van de pijlers in dit dossier. Zijn additionele afspraken met werknemers nodig, net als aanvullende pensioenoverdrachten? Deze onderwerpen waren bepalend voor de algehele projectplanning en vereisten nauwe coördinatie met andere transactionele aspecten. Verder was daar natuurlijk ook nog het mededigingsaspect. Er is bij deze transactie voor gekozen om de Europese Commissie toestemming voor de transactie te vragen, dan ga je de procedure maar één keer door en hoef je niet in al die landen de Autoriteit Consument en Markt te raadplegen.’’
“Uiteindelijk doe je dus twee transacties: de interne carve out en de externe transactie”
Op de vraag of de samenwerking met EY in deze complexe en internationale klus voordelen heeft opgeleverd, antwoordt Bart Wolters: “Door de nauwe samenwerking is dit efficiënter verlopen met een grotere mate van harmonisatie en ontzorging van cliënt. We kennen onze partners van EY goed, we weten elkaar te vinden, we begrijpen elkaar. Hierdoor konden we snel schakelen, niet alleen op het gebied van due diligence, maar ook bij het opzetten van al die nieuwe entiteiten, bij het overdragen van de lokale business naar de lokale entiteit.”
“Uiteindelijk doe je dus twee transacties. Ik noem het maar even de interne carve out en de externe transactie. Je bouwt eigenlijk – kort gezegd – in een tijdsbestek van zes maanden een geheel nieuwe internationale onderneming. Dat vergt dat je ongelofelijk diep de operations, de business van de verschillende bedrijven moet begrijpen.”
Steeds vaker vinden carve out-transacties plaats. Dit soort projecten worden per definitie gekenmerkt door een hoge mate van complexiteit en multidisciplinariteit. Het succesvol uitvoeren van dit type transactie vraagt om strak projectmanagement en diepgaand inzicht in zowel juridische als operationele aspecten van de onderneming. De aantrekkingskracht van deze projecten ligt in de unieke kans om in teamverband uiteenlopende disciplines te verbinden en gezamenlijk oplossingen te vinden voor complexe vraagstukken, waarbij het belang van een geïntegreerde aanpak steeds opnieuw wordt onderstreept.
Bart Wolters
Is Partner bij HVG Law en heeft meer dan 24 jaar ervaring met internationale transacties, met een speciale aandacht voor carve out-transacties. Hij is partner bij HVG Law sinds 2013.
Pieter van Muijen
Werkt sinds 2017 voor HVG Law en houdt zich vooral bezig met fusies en overnames en corporate transformaties, twee onderwerpen die mooi samenkomen in M&A projecten met een carve out element.
Chantal Breeman
Is sinds 2023 in dienst van HVG Law en is op het kantoor in Rotterdam werkzaam binnen de expertise Corporate M&A. Chantal adviseert grote en middelgrote ondernemingen op het gebied van fusies en overnames en heeft ruime ervaring met transacties waarin carve out elementen centraal staan.
HVG Law is partner van de M&A Community
