‘Gebruik crisis om structureel te investeren in voorsprong’

Venture Capital speelt een belangrijke rol in de trend naar meer impactbewustzijn in het bedrijfsleven. Niet alleen door het naar de markt brengen van nieuwe technologie en het opkweken van startups die maatschappelijke en klimatologische problemen te lijf gaan, maar ook door scaleups te voorzien van de funding die nodig is voor een groene omwenteling en een versterking van hun maatschappelijk profiel. sterker nog, impactcriteria als vergroening en verduurzaming krijgen steeds meer gewicht als het gaat om fundingvoorwaarden.

Een van de partijen die een grote impactslag heeft ingezet na een fundingronde is WeTransfer. CEO Gordon Willoughby legt u hoe dat in zijn werk ging. Vervolgens kijken we naar het flatten the climate curve-programma van techleap, om te zien hoe het klimaatprobleem ecosysteembreed wordt aangepakt. 

Tien jaar groei

Een kleine persoonlijke noot van de redacteur: WeTransfer is een godsgeschenk. Het werken in de journalistiek is in belangrijke mate verbeterd door de file transfer-dienst uit Nederland. Met name het ontvangen en versturen van grote mappen foto’s of video’s voor publicatie is een fluitje van een cent geworden. Inmiddels heeft WeTransfer meerdere tools voor het creatieve proces in zijn productportfolio. Recent is WeTransfer een van de eerste grote techbedrijven een B-Corporation geworden; dat is een certificering die aangeeft dat het bedrijf zich inzet voor een betere wereld, door actief te sturen op duurzaamheid en diversiteit. CEO Gordon Willoughby leidde persoonlijk een team van vier mensen binnen het bedrijf om de certificering te behalen. Het traject van een half jaar was een intensieve en leerzame ervaring die een transitie binnen het bedrijf in gang heeft gezet.

“De aanleiding was het tienjarig bestaan van het bedrijf. We waren super succesvol in onze eerste tien jaar en mijn doel was om te kijken wat we moesten doen om dat de komende tien jaar ook te blijven.” Maatschappelijke betrokkenheid was daarbij net zo’n drijfveer als de groei in gebruikers en euro’s. “WeTransfer deed dingen altijd al anders dan andere bedrijven. Misschien is dat ook iets Nederlands, maar het bedrijf had al bredere maatschappelijke missie. Al sinds het begin wordt 30% van de advertentieruimte ingeruimd voor kunstenaars en goede doelen. De laatste jaren is dat ook politieker geworden en werd er actief campagne gevoerd voor zaken als netneutraliteit en herzieningen van de Amerikaanse wapenwet.” De certificering was dan ook voornamelijk bedoeld om die lijn in positieve zin voort te zetten en meer grip te krijgen op het proces – niet in de laatste plaats omdat een dergelijke certificering tegenwoordig steeds vaker een rol speelt bij het beslisproces van investeerders. 

Het werd een intensief proces: het team van Willoughby moest op zes terreinen uitgebreide vragenlijsten invullen met zowel harde cijfers als kwalitatieve antwoorden. “Wat mij vooral in positieve zin opviel was dat het zo’n rigoureuze, datagedreven analyse was. Op elk punt werden zeer specifieke vragen gesteld, waardoor we goed inzicht kregen in onze aanpak.” Dat was soms wel even schrikken. “We kwamen er vooral achter dat we veel te weinig deden om impact te meten. We hadden wel allemaal programma’s voor duurzaamheid en liefdadigheid, maar we waren veel te weinig bezig met het uiteindelijke effect. Om een voorbeeld te geven: samen met Headspace hebben we een programma opgezet om medische schulden kwijt te schelden van inwoners van L.A., waar een van onze vestigingen zit. Uiteindelijk hebben we voor 35 miljoen dollar aan schulden opgelost, maar vervolgens hebben we niet gekeken naar hoe het leven van de mensen is veranderd.” Het gaat ook om de kleine dingen: “we hadden altijd wel het doel om duurzaam in te kopen, maar geen protocol. Nu wel. We hebben veel doelen nu ook voorzien van concrete cijfers, zoals de diversiteit van ons personeelsbestand.”

“We zijn bezig met een journey, maar we zijn nog niet op de bestemming aangekomen, maar we laten graag zien hoe ver we zijn.”

Stookkosten van de cloud

Na het meten volgt de actie. Een belangrijke pijler van het proces is diversiteit. “De attitude van de klanten verandert. Mensen eisen van de bedrijven bij wie ze klant zijn dat ze zich veel meer bewust zijn van hun sociale functie. Van de andere kant willen we ook een inclusieve werkgever zijn om het talent aan te trekken dat we nodig hebben, en onze potentiële werknemers zijn in de regel erg begaan met dit vraagstuk.” Het heeft grote bestuurlijke gevolgen: de statuten zijn aangepast en er zijn personele wijzigingen doorgevoerd aan de top van het bedrijf. Zo is de raad van bestuur uitgebreid met barones Martha Lane Fox, een Britse topondernemer en de champion op het gebied van responsible tech. 

Begrijpelijkerwijs staat voor een bedrijf als WeTransfer bij verduurzaming het energievraagstuk centraal: de servers die maandelijks anderhalf miljard bestanden versturen voor vijfenzestig miljoen klanten verstoken natuurlijk een gigantische hoeveelheid energie. “We hebben hiervoor twee bedrijven in de arm genomen: Carbon Neutral Group en Sustainalize. Dit jaar is het ons gelukt om geheel CO2-neutraal te worden. We moeten daarvoor wel carbon offsets kopen, maar onze duurzaamheidsadviseurs zorgen ervoor dat we daar de juiste beslissingen in maken.” Neutraal is echter niet hetzelfde als energiezuinig, maar daar wordt aan gewerkt: “we mikken erop om in de komende vijf jaar het gebruik met 30% terug te dringen.” De heroriëntatie betekende vooral ook heronderhandeling – op elk niveau van het bedrijf, van de fruitschaal tot het serverpark. “We nemen al onze servercapaciteit af bij Amazon Web Service en we hebben met ze afgesproken dat we alleen maar gebruik maken van datacenters die draaien op groene stroom. Maar we hebben ook gekeken hoe we met water omgaan op kantoor en waar we de lunch inkopen. We kopen nu zoveel mogelijk van lokale winkels.” 

People, planet, profit

WeTransfer is een pionier op dit gebied, maar hoopt een verandering teweeg te brengen in het bredere Nederlandse ecosysteem. “Ik hoop dat we als snel groeiend Nederlands bedrijven kunnen laten zien dat je een succesvolle business kan hebben zonder mens en planeet uit het oog te verliezen – daarbij gaan we uit van de drie P’s van het B-Lab: People, Planet, Profit.” De hoop is ook dat de vonk overslaat naar bedrijven in eenzelfde situatie, leveranciers en partners. Dat lijkt aardig te lukken: “Een van onze investeerders, HPE Growth, is nu zelf ook bezig om een B-Corporation te worden.” Openheid is daarbij het sleutelwoord: in tijden van oversharing op Instagram en informatie met een druk op de knop kan je als bedrijf bijna niet anders. “We zetten bijvoorbeeld onze duurzaamheidsrapportage gewoon op de website en zeggen heel eerlijk: hier staan we nu en hier willen we naartoe. Gebruikers en investeerders reageren daar heel begripvol op. We zijn bezig met een journey, maar we zijn nog niet op de bestemming aangekomen, maar we laten graag zien hoe ver we zijn.” 

Voor startende ondernemers of kleinere bedrijven aan het begin van de groeiladder heeft Willoughby het advies om vooral niet te twijfelen of je als bedrijf ervoor moet gaan. “Just go for it. Begin vanuit de juiste instelling en zorg ervoor dat het bedrijf vanaf het eerste moment een duidelijk doel heeft. Zorg er ook voor dat je vanaf het begin heel duidelijk in de categorieën van impact en duurzaamheid denkt en dat je goed blijft meten. Vraag je bij alles af: wat is mijn return on investment? Ondernemers maken dat soort berekeningen altijd al als ze bijvoorbeeld een nieuwe computer of een nieuwe machine kopen, maar pas dit ook toe op andere vlakken. Wees rigoureus door bij elke actie de vraag te stellen: wat voor impact heeft deze beslissing?” 

De creativiteit die WeTransfer in z’n vormgeving stopt en die tot uiting komt in de samenwerking met vooruitstrevende kunstenaars en artiesten is volgens Willoughby niet alleen leuk om naar te kijken, maar essentieel om als bedrijf te kunnen overleven in deze tijden van technologische acceleratie. “Ik heb twee kinderen, van veertien en zeventien. Zij zetten nu net hun eerste stapjes in het beantwoorden van de vraag wat ze later willen doen in hun werkzame leven. Dat ziet er nu heel anders uit dan toen ik zelf begon. Uiteindelijk verdwijnen de meeste banen, behalve de banen die creativiteit en empathie vereisen. Je ziet bijvoorbeeld dat veel advocatenkantoren werk eerst naar andere landen hebben verplaatst, maar dat dat nu door AI wordt gedaan. Het vereist ook als bedrijf grote creativiteit en empathie om met deze veranderingen om te gaan.”

Crisis en Transformatie

Nergens komen de fenomenen ecologie, economie en ecosysteem zo bij elkaar als bij de energietransitie. Een beetje cru gezegd: als het ecosysteem niet vlug betere en zuinigere manieren van energieopwekking- en distributie ontwikkelt stort de ecologie om ons heen in – en hebben we op termijn helemaal geen economie meer. Maurice van Tilburg is directeur Capital bij Techleap benadrukt de urgentie van het probleem: “Er is op dit moment een crisis en transformatie tegelijk: we moeten hier beter uitkomen.” Daarbij worden er ook lessen meegenomen uit eerdere systemische mondiale crises: “Welke landen zijn er goed uitgekomen? De landen die op dat moment hebben ingezet op innovatie. Daarbij gaat het met name om diepere innovatie: structureel investeren in voorsprong.” In het ‘Flatten the Climate Curve’-programma legt Techleap contacten tussen Nederlandse innovatieve  ondernemingen en investeerders om zo met nieuwe technieken de opwarmingscurve van de aarde af te vlakken. 

Dat is zo gemakkelijk nog niet, die diepere innovatie in de energiesector. “We bakenen de aanpak af door meerdere groepen te onderkennen: het genereren van energie, het logistieke proces en het efficiënt gebruik.” Onder andere het ontwikkelen van bedrijven die energie op een duurzame manier opwekken, is lastig. “Daarvoor is hardware noodzakelijk, zoals zonnepanelen of waterstofmotoren. Dat duurt lang om te ontwikkelen en het duurt lang voordat de projecten rendement opleveren en de investeringen binnenkomen. Dat zie je terug in de cijfers.” Het is niet gemakkelijk om aan de grote bedragen te komen die fundamenteel onderzoek mogelijk maken.  

De markt is ook anders dan in de tijd van de vorige techinnovatiegolven, die voornamelijk door in-house laboratoria van grote corporates veroorzaakt werden. “Als je het vergelijkt met 10/20 jaar geleden is de innovatie geoutsourced en vindt vaak plaats in startups.” Omdat veel innovatie dus plaatsvindt bij startups, is het van belang dat meer startupinvesteerders dit financieren, zoals venture capital funds. Ook bestaat er nog veel onduidelijkheid over hoe dit soort langdurige investeringen te doen en hoe deze rendabel te maken bij institutionele beleggers en corporates. “Die komen dan ons met vragen als in wie ze dan moeten investeren en op welke manier. Via een apart eigen fonds, direct of met tussenkomst van een andere investeerder.” 

Het begint allemaal bij data

Voor er samengewerkt kan worden aan oplossingen, moet er eerst een gedegen beeld gevormd worden van de partijen en omstandigheden in de markt. “Er gaan veel verhalen en er spelen allerlei belangen, maar de vraag is welke probleemstellingen we ook kunnen valideren met data.” Teams van analisten verzamelen data uit de markt en door middel van survey’s worden de wensen en uitdagingen van bedrijven en investeerders in kaart gebracht. Er zijn ook raakvlakken met de benadering van de B-Corporations, met name op het gebied van het becijferen en benchmarken van impactdoelen. “In onze surveys en in samenwerkingen met partners als SET Ventures (een fonds dat zich richt op de energietransitie, red.) kijken we naar de echte impact van ondernemingen, waar bij we de vraag stellen: wat zou je willen zien? Waar staan ze? Op welke termijn gaan ze impact maken? Welke stage zitten ze? Op die manier kunnen we bedrijven naast elkaar zetten op een manier die voldoet aan moderne standaarden.” 

“Dat data-onderzoek hebben we al eerder gedaan en de survey is net achter de rug. Nu komen we in de engagementfase: wat kunnen we doen?” Inmiddels is de eerste batch ondernemingen geselecteerd voor het Rise-programma, specifiek gericht om de ondernemingen binnen het Flatten the Climate Curve-kader naar een hoger plan te tillen. Er zitten bekende clubs bij, zoals Felyx (van de deelscooters) en Hardt, het bedrijf achter de hyperloop. “We kijken met ze naar hun potentieel en hoe het team in elkaar zit. Vervolgens leveren we op drie gebieden support: we helpen ze aan kapitaal, op de internationale markt en op talentgebied.” Met kennissessies en coaching wordt zo’n onderneming meer investor ready gemaakt, maar wordt er ook voor gezorgd dat de juiste digitale talenten gevonden worden om door te kunnen groeien. 

Nederland en de wereld

Opereren als publiek gefinancierde stichting  in plaats van als commerciële accelerator of fondsenmatcher heeft zo z’n voordelen. “We zijn een neutrale partij, dus we kunnen partijen makkelijker bij elkaar brengen met de blik op Nederland. We werken inclusive: als we denken, dit bedrijf zit in die sector en heeft wat nodig, dan halen we ze erbij.”

Een deel van de missie van Van Tilburg is Nederlandse bedrijven in contact brengen met relevante buitenlandse investeerders. “In Nederland is een fonds van 100 miljoen al heel groot, maar je ziet dat in andere landen veel grotere investeerders actief zijn. In Duitsland en de Verenigde Staten heb je fondsen van honderden miljoenen, of zelfs miljarden. In Nederland houden de tickets daarom meestal op rond de vijf miljoen euro. Daarboven houden ook de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen op. Dan moet je dus samenwerken of het in het buitenland halen.” Toch weten nog niet alle bedrijven de stap naar het buitenland te maken – en weten buitenlandse maatschappijen dikwijls niet wat hier allemaal gebeurt. In december organiseert Techleap daarom met partners als InvestNL een conferentie om onder andere de zichtbaarheid van Nederlandse bedrijven in het buitenland te vergroten.