De vrouw van elf miljard

De bestuurskamer op de 21ste verdieping van de KPN-toren aan de Rotterdamse Wilhelminakade kijkt uit over de richting Noordzee-monding kronkelende Maas. Head of Mergers & Acquisitions Tanja Kramer (42) overlegt hier geregeld met de raad van bestuur en met de raad van commissarissen over fusies en overnames. “Een heerlijk beroep,” zegt ze trots en breed lachend. “Een mannenwereld? Ja, zeker. Maar dat is voor mij geen probleem. Als econometrist acteer ik al sinds mijn studietijd voornamelijk tussen mannen!”

Drie jaar werkte ze als gespecialiseerd consultant, maakte vooral 3D-simulatie-modellen om logistieke processen te optimaliseren. Tot ze haar MBA aan de Nyenrode Business Universiteit behaalde en voor het eerst met fusies en overnames te maken kreeg. De dynamiek van al die bij M&A samenkomende disciplines; het was liefde op het eerste gezicht. “M&A heeft met zo veel specialismen en belangrijke details te maken, van IT & security, finance tot en met legal, tax & HR … Alles komt hier samen.”

‘We hebben, zo nodig, voortdurend contact’

Na Nyenrode liet ze de consultancy varen en koos ze voor het M&A-executieteam van ABN AMRO Corporate Finance. Acht jaar werkte ze bij de bank. Om in 2012 naar KPN over te stappen. “Onze balans stond zeven jaar geleden behoorlijk onder druk,” vertelt Kramer. “Daarop besloten we ons te concentreren op onze Nederlandse hoofdactiviteiten: telecommunicatie en IT. We hebben de afgelopen jaren veel bedrijfsonderdelen verkocht, bijvoorbeeld onze Amerikaanse dochteronderneming en andere internationale activiteiten. Afgelopen juli zelfs nog, met de aangekondigde verkoop van ons buitenlandse netwerk aan het internationale GTT Communications. De strategie daarbij is KPN als organisatie verder te vereenvoudigen.”

Vijandig bod 

Kort na haar aanstelling bij KPN deed het Mexicaanse telecomconcern América Móvil van miljardair Carlos Slim in augustus 2013 een vijandig bod op KPN. Dit gebeurde een maand na de aangekondigde verkoop van de Duitse KPN-dochter E-Plus aan het Spaanse Telefónica voor meer dan 8 miljard euro. América Móvil had toen al bijna 30 procent van de KPN-aandelen in handen.

Maar de overnamepoging strandde. De geplande inlijving zorgde voor veel ophef in Nederland, vanwege de vrees dat belangrijke Nederlandse infrastructuur ‘zo maar’ in buitenlandse handen zou kunnen vallen. In 2017 werd die discussie nieuw leven ingeblazen en groeide de roep om extra beschermingsmaatregelen toen buitenlandse partijen aan de poort rammelden bij verfreus AkzoNobel en levensmiddelenconcern Unilever. De marktwaarde van KPN, Nederlands grootste telecomaanbieder, wordt intussen geschat op 11,5 miljard euro.

Tanja Kramer (42) Head M&A KPN 
Woonplaats: Bergen (het kunstenaarsdorp, niet de badplaats)
Getrouwd, kinderen: echtgenoot Alex (manager van 24 bouwmarkten in heel Nederland), zoontje Jurre (8). “Gezin en drukke baan combineren? Geen probleem hoor, ik dóe het gewoon.”
Favoriete muziek: “Eigenlijk niet, ik luister meestal naar BNR.” Studie: Econometrie aan de UvA en MBA aan Nyenrode
Dé hobby: “Vissen met mijn zoon Jurre, gewoon een vaste stek ergens in Bergen. En ja, soms gaat Alex ook mee…”
Laatste boek: HEMA van Stefan Vermeulen
Vakantie: “Bali, deze zomer nog drie weken geweest.”
Film, serie: House of Cards en Chef Table
Favoriete eten: “Ik kook graag, vooral Thais, Indisch en Surinaams.” Auto: Tesla Model S.

Pro-actief

Over buitenlandse interesse voor KPN zwijgt M&A-directeur Kramer. Zij houdt zich liever bezig met de aankoop van bedrijven. En dan vooral in Nederland. “Toen ik bijna vijf jaar geleden hoofd van de M&A-afdeling werd, zijn we gestart met het opzetten en uitvoeren van een pro-actieve M&A-strategie. Dus ik kijk welke spelers bij ons passen, vooral kleinere Nederlandse bedrijven. Die benader ik vervolgens één op één.”

Over haar team: “Dat bestaat uit vijf mannen en één vrouw. Daarnaast kan onze M&A-afdeling een beroep doen op juristen, fiscalisten, HR-professionals en andere medewerkers van uiteenlopende disciplines. Allemaal interne KPN-mensen.”

Overnames kunnen hopeloos misgaan, voorbeelden te over. Eerder dit jaar deed de Duitse chemiereus Bayer een Amerikaanse acquisitie door branchegenoot Monsanto voor 63 miljard dollar in te lijven. De deal eindigde in een ultieme nachtmerrie voor de Duitsers en die lijkt nog lang niet voorbij. Roundup, de in 1974 door Monsanto op de markt gebrachte en tot voor kort populaire onkruidverdelger, bleek kankerverwekkend. En sinds Bayer de scepter over het bedrijf zwaait, stromen de claims – op dit moment staat de teller op 1.340 – binnen. Waardoor 30 miljard euro aan Bayer-beurswaarde verdampte.

Veiligheid voorop 

“Elke transactie is anders, the devil is in the details,” weet de ervaren Tanja Kramer als geen ander. “Due diligence, minutieus boekenonderzoek, is bij voorgenomen bedrijfsovernames zó belangrijk. Wij hebben bijvoorbeeld een eigen intern team om IT-systemen van een over te nemen onderneming te testen. Veiligheid en betrouwbaarheid moeten vooropstaan."

Kramer noemt haar beroep uitdagend, dynamisch, een 24/7-job. Haar team werkt eigenlijk altijd. “Als het nodig is, hebben we ’s nachts overleg,” zegt ze. “Altijd en overal gaat het immers om het belang van KPN. Sinds ik in 2014 de leiding in het team overnam, hebben we twintig acquisities gedaan en vijftien verkopen. Totale waarde? Boven de 11 miljard euro. Ik heb geen deal die eruit springt. Als ik moet noemen waarop ik trots ben, is het dat razend drukke tijdsbestek van die ruim vier jaar waarin die 35 closings plaatshadden.”

‘Iedereen is goed opgeleid en tot op het bot gemotiveerd’

Wat Kramer benadrukt: belang van de post-mergerintegratie. In overnames gespecialiseerde hoogleraren als Ard-Pieter de Man van de Vrije Universiteit in Amsterdam benadrukken steevast het belang om ná een overname de gekochte partij gedegen te laten integreren. Want daar gaat het veel te vaak mis.

Minderheidsbelang

“Belangrijk is om vanaf het begin van een acquisitieproces te focussen op post-merger-integratie,” zegt Tanja Kramer. “KPN heeft een eigen team opgericht, dat zich daarop focust. Qua transactiestructuur kopen we bij voorkeur 100 procent van de aandelen van een bedrijf, maar soms kiezen we ervoor eerst een minderheidsbelang te verwerven. Daarmee hebben we heel goede ervaringen. De onderneming kan zich volledig richten op het uitvoeren van de strategie en mogelijk kopen we zo’n bedrijf na een paar jaar alsnog helemaal.”

In haar M&A-team rouleren young potentials, vooral afkomstig uit andere geledingen van KPN. Gemiddeld blijft een talent drie jaar om vervolgens andere onderdelen van KPN weer in te stromen. “We hebben twee senior-managers van tussen de 35 en 40 jaar en twee juniors met drie tot zes jaar ervaring in nance. En nog die young potential,” legt Kramer uit. “Maar veel belangrijker; iedereen is goed opgeleid en tot op het bot gemotiveerd.”

Over haar wijze van leidinggeven: “Ik ben rationeel, pragmatisch, betrokken, open. En ik geef mijn team veel vrijheid.” Daarbij hecht de M&A-directeur van KPN veel waarde aan de juiste instelling, aan enthousiasme, aan een optimale teamspirit. Na een succesvolle closing is er geen champagne, maar wel een etentje. En het zestal trekt er geregeld samen op uit. Raften in de branding van Zandvoort, mountainbiken in de duinen van Bergen aan Zee. “We hebben, zo nodig, voortdurend contact. Ja, dus ook in de weekenden, ’s avonds laat of tijdens vakanties. Want M&A is een discipline die nooit stopt.”

Daarbij houdt Kramer zowel de raad van bestuur als de raad van commissarissen voortdurend op de hoogte van wat er op fusie- en overnamegebied speelt. “Beide zijn erg betrokken,” zegt ze.

Een probleem waarmee ook KPN moet dealen: hoe blijf je een aantrekkelijke werkgever zodat die schaarse high potentials uitgerekend bij jou in dienst willen? “Binnen KPN zijn tal van disciplines, dat maakt ons tot aanlokkelijke werkgever,” aldus Tanja Kramer. “Er zijn hier veel kansen, de sfeer is top, KPN kent geen hiërarchische verhoudingen… En dus tellen we veel jonge talenten. M&A-teams bij corporates zijn best schaars, dat maakt ons werk, onze baan navenant gewild. Natuurlijk zijn wij altijd actief op zoek naar die high potentials. Maar voor mijn team heeft dat nog nooit tot problemen geleid.”

VRAGEN EN DILEMMA’S
Beslissingen door iedereen gedragen of snelle besluitvorming? “Snelle besluitvorming.”
‘Digitale’ jongeren of gaat werken zonder seniors niet? “Beiden belangrijk!”
Agile en wendbaar of altijd eerst die regelgeving? “Wendbaar en agile.”
Personeel dwingen in ‘meewerkstand’ om nieuwe situaties te handelen? “Niet nodig, mijn team is tot op het bot gemotiveerd.”
Bedrijfscultuur behouden? “Ja. Bij KPN is die cultuur: vrijheid, transparantie, eenheid, verantwoordelijkheid nemen en verbinding.”
Risicobeheer steeds belangrijker? “Ja, veel draait om compliance. We zijn een telecombedrijf en staan onder toezicht.”
Risico nemen of uitglijders voorkomen? “Risico nemen!”