De Chief Restructuring Officer als strategische gamechanger

We leven in een tijd waarin verandering de enige constante is. Revolutionaire technologische innovaties transformeren complete sectoren, geopolitieke verhoudingen verschuiven razendsnel, en economische zekerheden lijken verdampt. Bedrijven bevinden zich daardoor in een permanente staat van transitie.

Tel daar de nasleep van Covid bij op – hoge schulden, personeelskrapte, stijgende kosten, marge erosie en dalend consumentenvertrouwen – en je hebt een explosieve cocktail. De druk om te transformeren en te herstructureren is enorm. En precies dáár komt de CRO – Chief Restructuring Officer – in beeld.

De rol van de Chief Restructuring Officer (CRO) heeft de afgelopen jaren aan zichtbaarheid gewonnen. Een CRO wordt vaak nog gezien als de crisismanager die in allerijl wordt ingevlogen wanneer het ‘vijf voor twaalf’ is en een toestand van deconfiture dreigt. Hoewel treffend, is dit beeld onvolledig. Een CRO kan juist in een veel vroeger stadium het verschil maken: niet alleen door een bestaanscrisis af te wenden, maar door de onderneming te revitaliseren en verborgen potentieel te ontsluiten. Daarmee is de rol geëvolueerd van louter brandweerman tot strategische bouwer.

Profiel van een CRO
De benoeming van een CRO door een onderneming in zwaar weer wordt doorgaans beschouwd als onderkenning van de gravitas van de uitdagingen, en markeert daarmee een fragiel maar essentieel begin van het herstel van vertrouwen bij stakeholders. De CRO fungeert als spil in het begeleiden van een organisatie door de complexiteit van een herstructureringsproces.

De CRO is geen traditionele financiële functie op afstand van de uitvoering. Vanzelfsprekend is een stevige financiële achtergrond vereist, maar een effectieve CRO onderscheidt zich door brede bestuurlijke ervaring en bewezen daadkracht onder intense druk tijdens crises.

De CRO heeft een staat van dienst als bestuurder aan het roer van ondernemingen in zwaar weer, weet een bedrijf met nijpende liquiditeitsproblemen gaande te houden en kent de dynamiek van bezorgde klanten en leveranciers. Niets zo lastig als met de rug tegen de muur onderhandelen met handelscrediteuren, belastingdienst of vakbonden, met daarbij stakeholdermanagement onder hoogspanning vanwege dreigende discontinuïteit; voor een gelouterde CRO is dit dagelijkse kost.

Vertrouwen herstellen met mensgerichte leiderschap
Een onderneming in zwaar weer verkeert veelal in een kramp; management verliest het vertrouwen, medewerkers raken gedemotiveerd en relaties dreigen zich af te keren. Juist dan is de CRO degene die rust kan brengen, vertrouwen herstelt en de weg vrijmaakt voor noodzakelijke maatregelen. Niet door te polderen of uit te stellen, maar door helder te communiceren, beslissingen te nemen op basis van deugdelijke analyses en daarbij een geloofwaardig narratief neer te zetten.

Een CRO combineert financiële scherpte met operationele executiekracht. De CRO overziet de business van bovenaf en weet waar de hefboom zit in processen, cashgeneratie en klantvertrouwen. In distressed situaties blijft financiële herstructurering essentieel, maar in stressed omgevingen ligt de nadruk juist op verbetering van prestaties, productiviteit en wendbaarheid.

Een effectieve CRO luistert om te begrijpen wat er speelt, toont empathie voor de mensen die de gevolgen dragen, maar neemt tegelijk beslissingen met een koel hoofd. De CRO benoemt oorzaken in plaats van symptomen, herstelt vertrouwen, brengt hernieuwd elan, benoemt een gezamenlijk doel en creëert een omgeving waarin teams opnieuw in beweging komen. Juist dat mensgerichte leiderschap bepaalt het verschil tussen tijdelijke stabilisatie en echte revitalisatie van een organisatie.

Vanwege de context en behoeften bij menige bestaanscrisis, is transactie-ervaring een pre. Vaker regel dan uitzondering is een herfinanciering of herkapitalisatie voorwaardelijk om de onderneming weer perspectief te bieden. Een CRO met diepgaande kennis en ervaring van de specifieke complexiteit en dynamiek van transacties, met name onder tijdsdruk, speelt een centrale rol in het begeleiden en adviseren van stakeholders gedurende het proces.

Vanuit de positie binnen de organisatie leidt de CRO de operationele uitvoering en het crisismanagement, en fungeert als verbindende schakel tussen aandeelhouders, kapitaalverschaffers en externe herstructureringsadviseurs. Deze externe adviseurs leveren aanvullend, onafhankelijk juridisch of financieel-strategisch advies, waarbij de CRO de regie en samenhang in de uitvoering bewaakt.

Een volwaardig mandaat voorwaardelijk voor succes
De effectiviteit van een CRO staat of valt met het mandaat dat de CRO krijgt. Zonder heldere bevoegdheden is de rol een façade. Een CRO moet kunnen handelen – snel, daadkrachtig en geheel onafhankelijk: een CRO dient enkel het belang van de onderneming, niet dat van de partij die de CRO heeft aangedragen, of dat nu een aandeelhouder, bank of een andere belanghebbende in de continuïteit van de organisatie.

Een krachtig mandaat van de toezichthouders en kapitaalverschaffers geeft de CRO de ruimte om te handelen, vooral als de situatie vraagt om draconisch ingrijpen. Deze partijen moeten bereid zijn tijdens de interventie de tijdelijke aangepaste besluitvorming en bevoegdheden te respecteren en hun communicatie hierop aan te passen, zodat zowel intern als extern helder is dat een breed mandaat ondubbelzinnig aan de CRO is toegekend door deze gremia.

Dit vergt een tijdelijke herordening van verantwoordelijkheden aan de top, waarbij het bestuur ruimte biedt zodat de CRO het mandaat onbelemmerd kan uitvoeren, en beiden samen een daadkrachtig team vormen met één gemeenschappelijk einddoel. De kunst voor de CRO is dit proces zo orkestreren dat de geloofwaardigheid van het bestuur behouden blijft – tenzij deze al vóór de aanstelling van de CRO onherstelbaar was aangetast. Het uiteindelijk doel is dat de onderneming na voltooiing van de herstructurering terugkeert naar regulier bestuur, zonder de noodzaak van een CRO.

Katalysator voor waardeherstel en waardeschepping
De rol van de CRO is in de afgelopen jaren geëvolueerd. Waar deze ooit vooral werd gezien als financiële brandweerman, is de moderne CRO evenzeer een bouwer die een onderneming helpt revitaliseren en toekomstbestendig maken. De CRO wordt niet alleen ingezet bij noodlijdende bedrijven, maar juist ook bij organisaties die signalen van stress vertonen – dalende marges, verlies van marktaandeel, afbrokkelende focus – maar nog niet in een bestaanscrisis verkeren.

Voorwaardelijk hierbij is het vroegtijdig herkennen van die signalen en het tijdig aanstellen van een revitaliseringsspecialist. Een CRO brengt structuur, tempo en besluitvaardigheid in periodes van stress, maar ook in transformatietrajecten of carve-outs waarin strategische wendbaarheid en daadkrachtige executie het verschil maken tussen ontsluiting van het verwachte potentieel en waardevernietiging door gestrande processen.

Verhoogde dijkbewaking post-closing
Investeerders, financiers en M&A-professionals kunnen de CRO zien als een strategische troef. In carve-outs helpt de CRO een afgesplitste onderneming sneller zelfstandig te maken. In distressed M&A-trajecten zorgt de CRO voor structuur, geloofwaardigheid en tijd om tot herfinanciering of verkoop te komen. En in transformaties bewaakt CRO dat de beoogde waardecreatie ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd.

Transacties die glansrijk slagen aan de onderhandelingstafel, mislukken regelmatig tijdens de uitvoering. De CRO brengt discipline, ervaring en executiekracht in de hectiek na closing.

De CRO kan daarom bij een variatie aan transacties de unieke managementervaring inzetten als Chief Revitalisation Officer en ondernemingswaarde scheppen c.q. veiligstellen voor aandeelhouders en financiers.

De CRO kan daarom bij een variatie aan transacties de unieke managementervaring inzetten als Chief Revitalisation Officer en ondernemingswaarde scheppen c.q. veiligstellen voor aandeelhouders en financiers.

Boudewijn Wellink is partner bij Eight Advisory in Amsterdam en gespecialiseerd in Restructuring & Turnaround Management. Met ruim dertig jaar internationale ervaring als M&A-bankier bij o.a. Goldman Sachs, hands-on investeerder, crisismanager, herstructureringsadviseur en Chief Restructuring Officer begeleidt hij ondernemingen en raden van bestuur door periodes van crisis, stress, transformatie en groei.

Eight Advisory is partner van de M&A Community