Investeren in anticonceptie: ‘Ons voornaamste doel is dat ieder kind gewenst is’

Op het voormalige bedrijventerrein Strijp-S in Eindhoven is Choice for Women gevestigd. Ruim 100 jaar geleden heeft Philips het bedrijventerrein opgezet om innovatie te stimuleren. Heden ten dage geldt nog steeds die samenhang met innovatie: de drang om te vernieuwen en te verbeteren wat er al is. Het medtechbedrijf wil met haar anticonceptiemiddel genaamd Choice die nodige vernieuwing brengen. Immers, de al bestaande anticonceptiemiddelen doen niet altijd even goed hun werk en brengen ook nog eens ongevraagd bijwerkingen met zich mee.

Wrijving met de natuur             

Anticonceptie heeft een lange geschiedenis. De Romeinen gebruikten al een zogeheten bronzen pessarium. Later schreef Giacomo Casanova over condooms vervaardigd uit de huid van lammetjes. De pil kwam in 1960 in Amerika op de markt. Oprichter en CEO Peter van de Graaf vertelt: ‘’Anticonceptie ontstaat uit de wrijving tussen de natuur en waar we nu zijn als mens, waarbij bijvoorbeeld een stel zegt: ‘Wij willen twee kinderen hebben en hen opvoeden’.’’

‘’Eigenlijk was het idee: sterilisatie is de ideale oplossing als het omkeerbaar zou zijn’’, vervolgt hij. ‘’Wij dachten ook: we moeten iets maken wat in één keer alles oplost. Wat we hebben ontwikkeld, is een relatief kleine ingreep: het is de sluitspier die de natuur je nooit gegeven heeft. De natuur zal namelijk nooit een rem zetten op de vruchtbaarheid van een diersoort.’’

Choice werkt door middel van twee kleine – minuscuul te noemen – implantaten met klepjes die in de eileiders van de vrouw worden geplaatst, zonder de tussenkomst van een operatie. Deze klepjes kunnen vervolgens geopend of gesloten worden. Chief Clinical Affairs Leonie van de Kamer wijst naar de klep. “Het is bi-stabiel. Hij gaat niet opeens uit zichzelf terug naar de andere stand, dus dat de klep openspringt. Dat is een onderdeel van onze veiligheid, die we wel voor 100 procent willen bieden. We zijn nu bijna bij het finale model.’’

Choice zal in meerdere fases worden gelanceerd. In een latere fase zal Choice werken met een motor. Van de Kamer heeft het prototype in haar handen en vertelt: “Je kunt je voorstellen hoe klein dit is en hoe klein de motor moet zijn. De eileider is heel klein en fragiel. Daar kan je niet nog een uitstekend deel hebben met een motor. Daar moet iets heel kleins bij. Daarom hebben we gezegd: ‘Kunnen we dit niet in fases lanceren?’. Die motor is de meest ideale situatie: door middel van een band om je buik gaat de klep in een halfuur dicht of open. We gaan eerst een systeem op de markt brengen dat helemaal geen motor heeft.’’

Disciplinevrij

Waarom zou Choice beter werken dan andere anticonceptiemiddelen? Dat hangt samen met een van de twee beginselen: Choice is disciplinevrij. “Aan elk anticonceptiemiddel kleven er wel nadelen. In de pil zitten er hormonen. Ook moet je het continue opnieuw gebruiken én kopen. Dat is voor veel westerse landen geen probleem, maar in een continent als Afrika is dat ten tijde van corona een probleem geweest. Een condoom is toch iets minder gezellig. Er is altijd een bezwaar van de man of van de vrouw. In een spiraaltje zitten er wel of geen hormonen. In de meeste gevallen wordt een hormoonspiraal gebruikt. Het is ook een ingreep die een keer in de zoveel jaar moet worden gedaan’’, vertelt zij.

Als laatste anticonceptiemiddel wordt sterilisatie genoemd. Maar is dat wel een verstandige optie? “Artsen zijn erg terughoudend, omdat zij weten: deze vrouw is minstens nog vijftien jaar vruchtbaar. Over vijf jaar kan zij een man ontmoeten en alsnog een kind willen. Dus pas vanaf een bepaalde leeftijd stemt de arts ermee in’’, vertelt Leonie van de Kamer. Peter van de Graaf sluit zich daarbij aan: “Het is bekend dat die hormonale drang om kinderen te krijgen bij sommige vrouwen vrij laat kan komen.’’

‘’In de praktijk blijkt dat met de pil mensen ook kinderen kunnen krijgen’’, benadrukt hij. ‘’De discipline van mensen is niet perfect. Ik vergelijk het met tandenpoetsen. De meeste mensen poetsen twee keer per dag hun tanden. Af en toe heb je een feestje en is het zo laat geworden dat je je bed in valt en het een keertje overslaat. In een moment van transitie – zoals een scheiding of het overlijden van een naaste – kan je de pil een beetje verwaarlozen en opeens ben je dan zwanger.''

Konijnen

In 2021 is de eerste dierproef gedaan: de implantaten zijn in de eileiders van acht vrouwelijke konijnen geplaatst. “De eerste resultaten zijn heel positief’’, vervolgt Van de Kamer. De reactie van de konijnen op de buisjes was mild en de meeste buisjes hadden geen littekenweefselvorming tot gevolg. In het kort: groen licht om door te gaan met de volgende proef. “Voor iets wat eigenlijk iedereen voor onmogelijk hield, zijn de resultaten zo positief dat wij er verder mee moeten gaan. Als we er allemaal infecties zagen dan was de vraag: is dit nog mogelijk? We zien dat het materiaal wordt getolereerd in de konijnen.’’

De studie zal de volgende keer worden herhaald met vijf vrouwelijke konijnen en een kleiner buisje. “Met de vorige studie hadden we acht konijnen met twee verschillende buisjes, om te kijken of het ene beter werd getolereerd dan de andere. Nu kiezen we voor de optie die het best schaalbaar is. Daarom gaan we met één buisje verder’’, vertelt zij.

Echter, bij konijnen kan er een vorm van trauma ontstaan. De patholoog vermoedt dat die vorming van trauma is te verklaren door het gebruikte model. “Bij een konijn kan er iets te veel trauma worden aangebracht. Dat zorgt voor vorming van bepaalde cellen die je normaal gesproken daar niet ziet. Wij willen dat eerst duidelijk hebben voordat we de volgende stap nemen’’, vertelt Leonie van de Kamer.

Mini-organen

Naast de dierproeven is Choice for Women ook bezig met organoïdenstudies. Organoïden zijn verkleinde en versimpelde versies van organen die buiten het lichaam zijn gekweekt. Het voordeel? Organoïden bootsen de organen na, ondanks dat ze qua structuur en interconnectiviteit niet hetzelfde zijn. Of zoals Van de Kamer zegt: “Organs in a dish. Er is een organenbank met organoïden. Wij brengen het materiaal bij menselijke eileiders: tolereren de cellen de materialen die wij gebruiken? In hoeverre kan je dat vertalen naar de mensen? Regulatoir gezien is dit de gouden standaard.’’

“Wij zijn daarmee ook vernieuwend’’, vervolgt Peter van de Graaf. ‘’Iedereen is bezig met manieren om dierproeven zo min mogelijk nodig te laten zijn. Samen met het RIVM kijken we of dit als een eerste bewijs kan dienen dat je in plaats van het offeren van een dier een menselijke cel kan gebruiken. Daarnaast kijken we tevens of dat een betere voorspellende waarde heeft – een dier is immers anders en niet helemaal menselijk in zijn reactie.’’

Passion proof

De achterliggende problematiek van ongewenste zwangerschappen heeft volgens Peter van de Graaf iets diep tragisch. “Van iedere 100 bevruchtingen worden er gemiddeld 25 geaborteerd. We hebben vervolgens 75 overgebleven concepties. Daarvan zijn er 15 ongewenst. 40 van de 100 concepties zijn dus ongewenste kinderen. Die ongewenste kinderen zijn ook de basis van grote problematiek in de samenleving. Ons voornaamste doel is dat ieder kind gewenst is. Wat daarvoor nodig is, is iets wat in je lijf zit, je beschermt en waar je niet actief over hoeft na te denken. Choice is daarmee ook ’passion proof’.”

De gevolgen van ongewenste kinderen zijn groot. Van de Graaf: “Het kind krijgt weinig kans op een goede opvoeding, liefde, voedsel en een goede opleiding. Uit meerdere onderzoeken uit de Verenigde Staten blijkt dat het grootste deel van de criminaliteit wordt veroorzaakt door jongens die thuis niet gewenst waren, op straat beginnen met kruimeldiefstal en later grote boeven worden.’’

Hoe hij op het idee kwam om anticonceptiemiddelen te innoveren? “Het kwam voort uit de zorgen over wat wij met deze planeet op ecologisch gebied doen. Wat je ook uitvindt: het aantal mensen blijft hetzelfde. Als je twee keer zo ecologisch gaat leven en je twee keer zo veel mensen krijgt, ben je op hetzelfde punt beland. Wat je vooral wilt, is het aantal ongewenste kinderen verminderen. Het gaat om zelfbeschikking. Als je het over zelfbeschikking hebt: je wilt geen kinderen op aarde brengen die je daarvoor niet wilde hebben. Als we die al weglaten, wordt de wereld al een stuk beter.’’

Familie en vrienden

Het geld dat tot nu is opgehaald is een combinatie geweest van publiek en privaat geld. Publiek geld is afkomstig van start-up-fondsen en van een aantal startersubsidies. Privaat geld is afkomstig van familie en private impact investeerders. “Eerst hebben wij twee softwareontwikkelaars aangetrokken. Geleidelijk aan zijn er meer angels bijgekomen. Zo hebben we nu een groep van zeven private investeerders, waarbij iedereen een eigen rol heeft. Iedereen ziet dat dit van waarde is en boven het normaal commerciële uitstijgt. Aan de andere kant: het is ook een goede businesscase. Als het slaagt hebben we een product met een omzet van miljarden euro’s’’, vertelt hij.

‘’Wij denken dat we geschikt zijn voor een Series-A investeringsronde als we het hele dierproefpakket hebben afgemaakt’’, vervolgt Peter van de Graaf. “Dan willen we meer geld ophalen. We hebben dan de bewijslast: kijk het wordt geaccepteerd in lichamen en het werkt ook nog eens. We hebben nu de eerste stappen ervoor gezet. Desalniettemin staan we open voor mensen die nu mee willen doen voor een kleiner deel, ook omdat onze waardering op dit moment relatief klein is. Wij nodigen iedereen uit om die dit interessant vindt om samen te investeren. We zouden graag meer vrouwelijke investeerders willen zien.’’