Ali Niknam: ‘Er zijn geen ontwikkelingen binnen de bancaire sector’

Ondernemen begint vaak met een gedachte, een idee – het verwezenlijken van het idee vereist daarentegen weer visie en durf. Ali Niknam (1981) die op jonge leeftijd van Iran naar Nederland kwam, heeft drie unicorns (mede)opgericht: TransIP, The Datacenter Group en Bunq. In zijn boek ‘Ondernemers hebben nooit geluk’ (2011) vertelt Ali Niknam over zijn ondernemersavontuur: van de oprichting van TransIP tot de geleerde lessen en van de oprichting van The Datacenter Group tot de tegenslagen die er waren.

Twaalf jaar na het verschijnen van ‘Ondernemers hebben nooit geluk’ is er een nieuwe druk uitgebracht, waarin ook wordt gereflecteerd op de grote groei van TransIP. Immers, in die twaalf jaar is er veel veranderd, blijkens zijn woorden. “Ik heb twaalf jaar lang het boek niet gelezen’’, vervolgt Niknam. ‘’Toen ging het bij mij de boekenkast in. Totdat ik een belletje kreeg van een vriendin die het boek niet meer kon bestellen. Wat bleek? Mijn boek was uitverkocht. Ik dacht: wat leuk! Want die eerste oplage was vrij groot. Ik wilde toen een tweede druk uitbrengen. Ik vond het ook een mooie kans om er iets aan toe te voegen, omdat er zo’n tien jaar zijn verstreken. Wat me opviel, is hoe relevant heel veel van de lessen nog steeds zijn. Die zijn tijdloos. Dat verraste mijzelf.’’

Puzzelstukjes
‘’Ik ben altijd al heel nieuwsgierig geweest’’, vertelt Ali Niknam op de vraag waar zijn ondernemerschap vandaan komt. Het ondernemerschap begon al op zijn zestiende. ‘’Het creëren van producten heeft me altijd al gefascineerd. Toen ik zestien was, heb ik samen met een middelbare schoolvriend een simpel bedrijfje opgezet. In die tijd was het nog op naam van zijn moeder. Als je jonger dan achttien bent, mocht je geen bedrijf starten.”

Als ondernemer krijg je, of je het nou wilt of niet, te maken met obstakels. Hoe daarmee om te gaan? ‘’Als ondernemer los je problemen op voor je klanten of gebruikers. Probleemoplossend vermogen is onderdeel van ondernemerschap. Dus al die obstakels voelen voor mij als een puzzel om te kraken. Toen ik zestien was, kon ik mij niet inschrijven bij de Kamer van Koophandel. De oplossing bleek te zijn de moeder van die vriend te vragen. Uiteindelijk zijn het allemaal puzzeltjes die opgelost moeten worden en die leiden tot een beeld dat je in je hoofd hebt en dat je wilt bereiken. Het waren gewoon dingen die ik moest doen.’’

De titel van het boek verwijst naar geluk, naar een bepaalde toevalligheid. Gelooft Ali Niknam ook in geluk? ‘’Dat zijn grote levensvragen. Maar om het behapbaar te maken: ik heb weleens mazzel gehad. Heb ik ook weleens pech gehad? Ja, natuurlijk. Het punt is natuurlijk dat ik heel weinig ondernemers ken die succesvol zijn geworden, omdat ze alleen geluk hebben gehad. Op je pad naar succes is het bijna nooit zo dat voor- of tegenspoed op de langere termijn significante impact heeft. Dat maakt in het grotere geheel niet uit, want daarvoor zijn andere dingen nodig.”

Breder de wereld in
Ali Niknam is in die twaalf jaar, zo vertelt hij, rustiger en internationaler geworden. Hij woont inmiddels gedeeltelijk in New York. ‘’Het voelt bevrijdend om internationaler te zijn. Ik vind de wereld een machtig mooie plek. Ik vind het heerlijk dat ik nu het voorrecht heb om een tijd in New York door te mogen brengen. Dit is echt een hoofdstad van de wereld. Er zijn zoveel culturen, opvattingen, meningen, etc. Dat wordt hier ook omarmd. Dat geeft een inkijkje in hoe de wereld werkt.’’ Reflecterend op die twaalf jaar noemt hij ook het inzicht dat hij toen al had. “Het is de oprechte verbazing over hoeveel dingen ik toen al doorhad, maar de grote lijnen stonden toen al. Dat vind ik fascinerend. Het is voor mij ook een tijd van bezinning geweest. Als je kinderen hebt, zie je je kinderen niet groter worden van dag tot dag, maar de oma en opa zien dat dan weer wel. Ik kan me nog herinneren dat we met TransIP vijf jaar lang ons best deden om in de krant te verschijnen. Wij waren heel erg blij als TransIP in een bijzin werd genoemd. Nu staat Bunq te pas en onpas overal in de kranten.’’

Wat Niknam als zijn grootste succes beschouwt? ‘’Dat ik het grote genoegen heb en het geluk heb gehad om mezelf te mogen worden. Onder mezelf worden, bedoel ik mezelf leren kennen en weten wat mijn plek is op deze aarde en dat tot uiting kunnen brengen. Eigenlijk dus een ondernemer zijn.’’ Daarmee geeft hij ook gelijk zijn belangrijkste ondernemersles, verwijzend naar een gebed: God, grant me the serenity to accept the things I cannot change, courage to change the things I can, and wisdom to know the difference. ‘’Dat is denk ik de kern van waar ik dagelijks mee geconfronteerd word en waar ik dagelijks mee bezig ben. Niemand kan ijzer breken met zijn handen. Maar het voorbeeld van het datacenter: is dat echt onmogelijk of heeft niemand dat niet eerder gedaan? De les is: als ondernemer beseffen wanneer iets echt onmogelijk is of slechts onmogelijk lijkt.’’

In het boek schrijft Ali Niknam: Drive, passie en toewijding: drie cruciale ingrediënten. Ontbreken ze, dan kan je er beter meteen mee stoppen. ‘’Voor mijn type ondernemerschap is creëren erg belangrijk. Er zit iets in je, een drang om iets te maken. Ik denk dat bij ondernemerschap je op een gegeven moment een beeld in je hoofd hebt dat je wilt verwezenlijken. Er zijn zoveel problemen die je moet oplossen en hordes die je moet nemen dat je zonder toewijding en focus – wat er ook gebeurt – je dat beeld niet kan verwezenlijken. Daar is zoveel energie voor nodig. Dat lukt nooit als het een niet een intrinsiek geboren iets is wat je probeert te bereiken.’’ Dat gaat niet alleen over doorzettingsvermogen in de fysieke zin, maar vooral in de geestelijke zin. ‘’Het fysieke lukt wel, maar het geestelijke. Je hoort tien keer dat iets niet lukt, duizend keer dat iets niet lukt. Maar je moet denken: het gaat gewoon lukken. Het gaat om meer dan alleen maar in jezelf geloven. Het gaat om het beeld in je hoofd dat bestaansrecht heeft.’’

Als ondernemer is het selecteren van de juiste mensen – in verschillende stadia van het bedrijf – cruciaal. Zonder de juiste mensen kom je niet verder en met de niet juiste mensen loop je achter. Hoe hij zorgt voor de juiste selectie? Drie aspecten zijn belangrijk: duidelijkheid, objectiviteit en handelen naar aanleiding van de resultaten. “Hoe ik dat nu doe is door heel duidelijk te zijn over de verwachtingen. Duidelijkheid over wat jij kan verwachten van ons als bedrijf, maar ook duidelijkheid met betrekking tot wat wij van jou verwachten. Ik merk dat bij heel veel bedrijven – omdat er wat krapte is op de arbeidsmarkt – mensen binnen worden gehaald met broodje-aapverhalen. Dan begint er iemand en al heel snel bestaat de functie niet meer. Het tweede is zo objectief mogelijk mensen beoordelen zodat je geen bias hebt. Bij Bunq proberen we dat te voorkomen door objectief te handelen. Dat proberen we rigoureus toe te passen in alles wat we doen.’’

Stagnatie
Eerder dit jaar heeft Bunq een investering van 44 miljoen euro opgehaald. Hoe dit geld wordt gebruikt? “Een groot deel van het geld is groeigeld. We zijn al een stuk verder gegroeid. Je moet je voorstellen dat wij als bank onderpanddeposito moeten hebben naarmate we meer groeien. Als we heel snel groeien, hebben we dus meer kapitaal nodig. Een deel van het geld staat op de bankrekening. Een ander deel is gebruikt om hier in de Verenigde Staten mensen aan te kunnen nemen en uit te breiden.’’

Bunq is opgericht met het idee om te vernieuwen binnen de bancaire sector en consumenten meer aan te bieden dan wat heden ten dage wordt aangeboden. Dat zijn, onder meer, klantvriendelijkheid en gebruiksgemak. Of er andere ontwikkelingen zijn binnen de bancaire sector? Daar is Ali Niknam duidelijk over. ‘’Er zijn geen ontwikkelingen. Er is te veel stagnatie, omdat er te weinig concurrentie is. Er is vervolgens weer te weinig concurrentie, omdat de concurrentie dood wordt gereguleerd. De consumenten betalen daar vervolgens de prijs voor momenteel.’’

Overnames spelen een belangrijke rol in de strategie van Bunq. Echter, in de Verenigde Staten speelt het overnemen van andere bedrijven een belangrijkere rol dan in Europa. ‘’We hebben een tijdje geleden TriCount overgenomen. In de Verenigde Staten is er echter veel meer kapitaal om overnames te doen. In de Verenigde Staten is men veel meer gewend om samen te werken. Ze snappen hier intuïtief veel meer dat je beter met zijn allen een grotere taart kunt bakken en jouw deeltje groter wordt dan alleen jouw deeltje van de taart zo groot mogelijk maken.’’

Wat Ali Niknam mee wil geven aan de lezers? ‘’Als dingen die in eerste aanleg niet gaan zoals je dat wilt – als dat voelt als een fout – houd je het niet lang vol. Ik heb het nooit gezien als een fout, maar als een puzzelstuk. Mijn energie gaat naar de vraag ‘Hoe wel?’ en niet naar ‘Waarom niet?’.’’

Lees ook: Ali Niknam (bunq) en Richard Norbruis over Pollen Street Capital deal