Is Nederland klaar voor een vrijwillig meldingsregime?
Ieder jaar worden er bij de Nederlandse Autoriteit Consument en Markt (ACM) ruim meer dan honderd transacties aangemeld. Verreweg de meeste van deze transacties zijn vanuit mededingingsperspectief overduidelijk niet problematisch en worden dan ook na een korte inspectie goedgekeurd.
Ondertussen moeten de betrokken partijen wel kosten maken voor deze melding, in de vorm van een factuur van de ACM van 17.450 euro en de factuur van de advocaat die de melding bij de ACM voorbereidt.
De ACM is op haar beurt veel capaciteit kwijt aan het verwerken van de meldingen. Dit heeft ook als gevolg dat de ACM veel zaken met een zogenoemd verkort besluit afdoet. Dat is een one-pager, waarin zij haar overwegingen over de zaak niet uiteen zet. Uit die besluiten is dus niets af te leiden over bijvoorbeeld de afbakening en structuur van de betrokken markten, terwijl dat zeer waardevolle informatie is voor toekomstige meldingen.
Ter achtergrond, in het huidige Nederlandse systeem moet iedere transactie waarbij door de betrokken partijen bepaalde omzetdrempels worden overschreden bij de ACM worden gemeld. Inhoudelijke aspecten, zoals of deze bedrijven met elkaar concurreren of een sterke marktpositie hebben, spelen daarbij geen enkele rol. Deze komen pas bij de inhoudelijke beoordeling van de transactie aan de orde.
Dit roept de vraag op of we in Nederland het roer niet om moeten gooien en moeten overschakelen naar een vrijwillig regime, waarbij alleen transacties die mogelijk tot mededingingsbezwaren leiden gemeld worden en transacties die evident niet problematisch zijn niet.
Dat is geen terra incognita. Het Verenigd Koninkrijk kent al sinds jaar en dag een vrijwillig regime, waarbij er geen verplichting bestaat om voor het closen van een transactie goedkeuring te verkrijgen van de Competition and Markets Authority (CMA). Wel kan de CMA – als bepaalde (omzet)drempels worden overschreden – fusies binnenroepen en beoordelen, zelfs na closing.
Het is zeker niet zo dat het Britse systeem geen gebreken kent of dat alles in het algemeen vlekkeloos verloopt aan de overkant van de Noordzee. Onlangs nog werd vrij onverwachts een van de bestuurders van de CMA de deur gewezen, omdat de waakhond van de nieuwe regering een wat meer ‘business friendly’ koers moet varen[1].
Ook is de CMA in afgelopen jaren verweten haar bevoegdheden erg ruim te interpreteren en fusies naar binnen te roepen die weinig met het VK van doen hadden.
Een flexibeler, minder binair systeem gaat uiteraard gepaard met meer onzekerheid. Partijen zullen voor het vaststellen van een meldingsplicht een meer inhoudelijke analyse moeten maken, in plaats van uitsluitend te kijken naar omzetdrempels. In de meeste gevallen zal echter een snelle, beknopte analyse al voldoende duidelijkheid kunnen bieden. De extra complexiteit en kosten die dit meebrengt, moeten in de meeste gevallen dus niet worden overschat.
Bovendien zal de ACM naar verwachting binnen enkele jaren over de bevoegdheid beschikken om transacties die onder de meldingsdrempels blijven naar binnen te roepen[2]. Bedrijven zullen dan toch al met die extra onzekerheid moeten omgaan. Het is goed mogelijk dat tegelijk met de intreden van deze nieuwe bevoegdheid de meldingsdrempels worden verhoogd, zodat minder transacties gemeld moeten worden.
Maar waarom genoegen nemen met een verhoging van de drempels? Is het geen beter idee om transacties die evident de concurrentie niet kunnen beperken geheel vrij te stellen? De ACM, bedrijven en hun adviseurs kunnen hun middelen en capaciteit dan wijden aan de zaken die er echt toe doen.
Mattijs Baneke is advocaat bij Geradin Partners en specialiseert zich in het mededingingsrecht en FDI. Hij begeleidt regelmatig fusiecontroletrajecten bij de Nederlandse en Europese toezichthouders.
1. Zie bijvoorbeeld Financial Times (22 januari 2025) Ministers force out chair of UK’s competition regulator.
2. Zie bijvoorbeeld deze blog van de bestuursvoorzitter van de ACM, Martijn Snoep: Blog Martijn Snoep: Kleine overnames, grote problemen | ACM.nl
